Εργολάβοι: Θα δούμε νέες εταιρείες στην ανώτατη τάξη;
Εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν έχει υπάρξει ουσιαστική αξιολόγηση των τεχνικών εταιρειών που έχουν ενταχθεί στο μητρώο εργοληπτικών επιχειρήσεων και έχουν λάβει ένα από τα πτυχία των επτά τάξεων στις οποίες κατανέμονται με βάση τη σημερινή νομοθεσία. Από την μία πλευρά υπήρχαν οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαφορετική αξιολόγηση της ικανότητας των τεχνικών εταιρειών να εκτελέσουν ένα έργο, πέρα από τα εργοληπτικά πτυχία, και από την άλλη η προσπάθεια απανωτών ελληνικών κυβερνήσεων (και εργολάβων…) να μην αλλάξει το σημερινό καθεστώς. Από το 2019 που ψηφίστηκε επί θητείας Χρ. Σπίρτζη στο υπουργείο Υποδομών το Προεδρικό Διάταγμα 71 για την αναμόρφωση του μητρώου εργολάβων και μελετητών, δεν έχει εφαρμοστεί.
Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει στην επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει πιθανώς στη διαγραφή εταιρειών – σφραγίδων που σήμερα κατέχουν εργοληπτικά πτυχία ανώτερων τάξεων χωρίς να κατέχουν και τη δυνατότητα υλοποίησης έργων! Επιπλέον μπορεί να οδηγήσει και σε ένα νέο γύρο εξαγορών ή συγχωνεύσεων ώστε κάποιες εταιρείες να διατηρήσουν το πτυχίο της 6ης ή να διεκδικήσουν είσοδο στην ανώτατη (7η) τάξη στην οποία σήμερα υπάρχουν μόλις τέσσερις όμιλοι. Οι εργολάβοι, πάντως, είναι επιφυλακτικοί επειδή θυμούνται την τύχη που είχαν τα θνησιγενή σχήματα που δημιουργήθηκαν από το πρώτο κύμα συγχωνεύσεων, στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Τα περισσότερα σχήματα κατέρρευσαν με τεράστια ζημιά για χιλιάδες μικρομετόχους του ελληνικού χρηματιστηρίου.
Η επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων θα γίνει και για έναν ακόμα λόγο: Υπάρχει πίεση από τις Βρυξέλλες καθώς έχουν κατατεθεί προσφυγές, όπως αυτή της ΕΚΤΕΡ που ανήκει σήμερα στην 6η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου και θεωρεί πως αδικείται από το πλαφόν στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραμμένων συμβάσεων που ισχύει σήμερα. Δηλαδή αν μια εταιρεία 6ης τάξης έχει υπογράψει κρατικές συμβάσεις 130 εκατ. ευρώ δε μπορεί να διεκδικήσει νέα δημόσια έργα! Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τις εταιρείες της ανώτατης (7ης τάξης), που έχουν συσσωρεύσει ανεκτέλεστο υπόλοιπο κοντά στα 17 δισ. ευρώ (μαζί με τις προς υπογραφή συμβάσεις), και γι’ αυτό έχει προσφύγει η διοίκηση της ΕΚΤΕΡ υπό τον παλαίμαχο εργολάβο Θαν. Σίψα.
Η ΕΚΤΕΡ, όπως έχει δηλώσει ο κ. Σίψας, θα επιδιώξει την αυτόνομη είσοδό της στην 7η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου. Είναι ούτως ή άλλως μία από τις μεγαλύτερες τεχνικές εταιρείες της 6ης τάξης με έσοδα 79 εκατ. ευρώ το 2023 και κέρδη μετά φόρων στα 9 εκατ. ευρώ. Πολλά σενάρια ακούγονται εδώ και καιρό και για την Δομική Κρήτης στην οποία είναι πλέον μέτοχος ο πρώην επικεφαλής της ΑΚΤΩΡ Δημήτρης Κούτρας, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν γίνει κινήσεις ουσίας από πλευράς της κρητικής εταιρείας.
Στον Σύνδεσμο Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ) που στεγάζει τις τεχνικές εταιρείες 6ης και 7ης τάξης συμμετέχουν, πάντως, και πολλές άλλες επιχειρήσεις της 6ης τάξης με σοβαρά μεγέθη που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν το ανώτατο πτυχίο. Κάποιοι δεν το επιδίωξαν ποτέ αν και είχαν και τα κεφάλαια και τις δυνατότητες όπως η οικογένεια Ντινόπουλου που ελέγχει την τεχνική εταιρεία Θεμέλη, έναν από τους ισχυρούς μη εισηγμένους ομίλους επί δεκαετίες. Η Θεμέλη είχε το 2023 κύκλο εργασιών 32,57 εκατ. από 23,5 εκατ. ευρώ το 2022. Επιπλέον επέστρεψε σε κερδοφορία 1,9 εκατ. ευρώ (μετά φόρων) έπειτα από τις ζημιές των 1,6 εκατ. το 2022. Η εταιρεία έχει παρουσία και στον κλάδο των προκατασκευών αλλά και της ενέργειας μέσω θυγατρικών ενώ η οικογένεια Ντινόπουλου έχει βάλει πόδι εδώ και χρόνια και στον τουρισμό και άλλους τομείς.
Στους μεγάλους παίκτες που δυνητικά μπορούν να μπουν στην ανώτατη τάξη του εργοληπτικού πτυχίου ανήκει και ο όμιλος ΙΝΤΕΡΚΑΤ που ανήκει στην οικογένεια του δημάρχου Λαμίεων Πανουργιά Παπαϊωάννου. Όπως και η Θεμέλη, ο όμιλος ΙΝΤΕΡΚΑΤ διαθέτει πτυχίο 6ης τάξης αλλά διαχρονικά είναι στην πρώτη δεκάδα του κλάδου των τεχνικών εταιρειών στην Ελλάδα. Η εταιρεία δεν έχει δημοσιεύσει ισολογισμό για το 2023 αλλά το 2022 είχε έσοδα 32,17 εκατ. (από 25,44 εκατ. το 2021) και κέρδη μετά φόρων 17,6 εκατ. κυρίως λόγω αναπροσαρμογή στην αποτίμηση παγίων. Στους παραδοσιακούς ομίλους του κλάδου, που έχει στενή συνεργασία με αρκετούς εκ των ισχυρών, ανήκει και η Χρ. Δ. Κωνσταντινίδης η οποία είχε μπει κάποτε στο Χρηματιστήριο αλλά στην πορεία αποτέλεσε το όχημα για την εισαγωγή της Lamda Development. Ο κλάδος κατασκευών αποσχίστηκε και παρέμεινε στην οικογένεια Κωνσταντινίδη. Το 2022 η εταιρεία είχε έσοδα 26 εκατ. και κέρδη ενός εκατ. έναντι εσόδων 14,8 εκατ. το 2021.
Στους ραγδαία αναπτυσσόμενους παίκτες ανήκει και η εδρεύουσα στη Λάρισα τεχνική εταιρεία ΤΕΔΡΑ η οποία από το 2022 ανήκει στην 6η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου. Πέρυσι η εταιρεία είχε έσοδα 33,4 εκατ. από 23,17 εκατ. ευρώ το 2022 και σοβαρή κερδοφορία 3,86 εκατ. μετά φόρων από ένα εκατ. το 2022. Πολύ μεγαλύτερα μεγέθη έχει η ΣΧΣ ΑΤΕΕ η οποία έκλεισε το 2022 με έσοδα 46,2 εκατ. από 38 εκατ. το 2021 και κέρδη μετά φόρων 5,3 εκατ. από 5,9 εκατ. ευρώ.
Αρκετές από τις εταιρείες της 6ης τάξης καλύπτουν τα περισσότερα (ή και όλα) από τα κριτήρια που θέτει το Προεδρικό Διάταγμα 71 του Χρ. Σπίρτζη για κατάταξη στην 7η τάξη δηλαδή ίδια κεφάλαια 44 εκατ. ευρώ, πάγια στα 15 εκατ. και κύκλο εργασιών τριετίας στα 88 εκατ. ευρώ. Και αν δεν τα καλύπτουν, μπορούν με διορθωτικές κινήσεις (όπως θα κάνει η ΕΚΤΕΡ που θα απορροφήσει θυγατρική που κατέχει ξενοδοχείο) θα τα καλύψουν. Το ερώτημα είναι αν θέλουν οι διοικήσεις να ενταχθούν στην ανώτατη τάξη.
Στην έκτη τάξη του εργοληπτικού πτυχίου ανήκουν και μικρότερες, με βάση τα έσοδα, αλλά με αξιόλογη παρουσία στην αγορά επιχειρήσεις όπως η ΟΔΟΣ ΑΤΕ, η ΖΙΤΑΚΑΤ, ο όμιλος Πετρή, η P&C Development, κ.α. Πρόκειται για εταιρείες με έσοδα από 12 έως 30 εκατ. ευρώ που αυξάνουν όμως το αποτύπωμά τους λόγω του μεγάλου αριθμού έργων που δημοπρατήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Το ερώτημα είναι αν κάποιοι από αυτούς τους μικρότερους θα ενταχθούν σε ένα σχήμα που θα διεκδικήσει το ανώτατο πτυχίο. Η δυσάρεστη εμπειρία των αρχών του 2000, όταν κατέρρευσαν δύο ντουζίνες ισχυρών τεχνικών εταιρειών λόγω συγχωνεύσεων, δεν βοηθάει πάντως!
Για να προχωρήσει η επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων πρέπει να κυκλοφορήσουν κάποιες ερμηνευτικές εγκυκλίοι και να οριστικοποιήσει το υπουργείο το πλαίσιο εντός του οποίου θα γίνει. Όχι μόνο για να μην υπάρξουν αντιδράσεις μεταξύ των εργολάβων, αλλά και για να καλυφθούν οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η σημερινή ηγεσία του υπουργείου εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει στην επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει πιθανώς στη διαγραφή εταιρειών – σφραγίδων που σήμερα κατέχουν εργοληπτικά πτυχία ανώτερων τάξεων χωρίς να κατέχουν και τη δυνατότητα υλοποίησης έργων! Επιπλέον μπορεί να οδηγήσει και σε ένα νέο γύρο εξαγορών ή συγχωνεύσεων ώστε κάποιες εταιρείες να διατηρήσουν το πτυχίο της 6ης ή να διεκδικήσουν είσοδο στην ανώτατη (7η) τάξη στην οποία σήμερα υπάρχουν μόλις τέσσερις όμιλοι. Οι εργολάβοι, πάντως, είναι επιφυλακτικοί επειδή θυμούνται την τύχη που είχαν τα θνησιγενή σχήματα που δημιουργήθηκαν από το πρώτο κύμα συγχωνεύσεων, στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Τα περισσότερα σχήματα κατέρρευσαν με τεράστια ζημιά για χιλιάδες μικρομετόχους του ελληνικού χρηματιστηρίου.
Η επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων θα γίνει και για έναν ακόμα λόγο: Υπάρχει πίεση από τις Βρυξέλλες καθώς έχουν κατατεθεί προσφυγές, όπως αυτή της ΕΚΤΕΡ που ανήκει σήμερα στην 6η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου και θεωρεί πως αδικείται από το πλαφόν στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υπογεγραμμένων συμβάσεων που ισχύει σήμερα. Δηλαδή αν μια εταιρεία 6ης τάξης έχει υπογράψει κρατικές συμβάσεις 130 εκατ. ευρώ δε μπορεί να διεκδικήσει νέα δημόσια έργα! Κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τις εταιρείες της ανώτατης (7ης τάξης), που έχουν συσσωρεύσει ανεκτέλεστο υπόλοιπο κοντά στα 17 δισ. ευρώ (μαζί με τις προς υπογραφή συμβάσεις), και γι’ αυτό έχει προσφύγει η διοίκηση της ΕΚΤΕΡ υπό τον παλαίμαχο εργολάβο Θαν. Σίψα.
Η ΕΚΤΕΡ, όπως έχει δηλώσει ο κ. Σίψας, θα επιδιώξει την αυτόνομη είσοδό της στην 7η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου. Είναι ούτως ή άλλως μία από τις μεγαλύτερες τεχνικές εταιρείες της 6ης τάξης με έσοδα 79 εκατ. ευρώ το 2023 και κέρδη μετά φόρων στα 9 εκατ. ευρώ. Πολλά σενάρια ακούγονται εδώ και καιρό και για την Δομική Κρήτης στην οποία είναι πλέον μέτοχος ο πρώην επικεφαλής της ΑΚΤΩΡ Δημήτρης Κούτρας, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν γίνει κινήσεις ουσίας από πλευράς της κρητικής εταιρείας.
Στον Σύνδεσμο Τεχνικών Εταιρειών Ανωτέρων Τάξεων (ΣΤΕΑΤ) που στεγάζει τις τεχνικές εταιρείες 6ης και 7ης τάξης συμμετέχουν, πάντως, και πολλές άλλες επιχειρήσεις της 6ης τάξης με σοβαρά μεγέθη που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν το ανώτατο πτυχίο. Κάποιοι δεν το επιδίωξαν ποτέ αν και είχαν και τα κεφάλαια και τις δυνατότητες όπως η οικογένεια Ντινόπουλου που ελέγχει την τεχνική εταιρεία Θεμέλη, έναν από τους ισχυρούς μη εισηγμένους ομίλους επί δεκαετίες. Η Θεμέλη είχε το 2023 κύκλο εργασιών 32,57 εκατ. από 23,5 εκατ. ευρώ το 2022. Επιπλέον επέστρεψε σε κερδοφορία 1,9 εκατ. ευρώ (μετά φόρων) έπειτα από τις ζημιές των 1,6 εκατ. το 2022. Η εταιρεία έχει παρουσία και στον κλάδο των προκατασκευών αλλά και της ενέργειας μέσω θυγατρικών ενώ η οικογένεια Ντινόπουλου έχει βάλει πόδι εδώ και χρόνια και στον τουρισμό και άλλους τομείς.
Στους μεγάλους παίκτες που δυνητικά μπορούν να μπουν στην ανώτατη τάξη του εργοληπτικού πτυχίου ανήκει και ο όμιλος ΙΝΤΕΡΚΑΤ που ανήκει στην οικογένεια του δημάρχου Λαμίεων Πανουργιά Παπαϊωάννου. Όπως και η Θεμέλη, ο όμιλος ΙΝΤΕΡΚΑΤ διαθέτει πτυχίο 6ης τάξης αλλά διαχρονικά είναι στην πρώτη δεκάδα του κλάδου των τεχνικών εταιρειών στην Ελλάδα. Η εταιρεία δεν έχει δημοσιεύσει ισολογισμό για το 2023 αλλά το 2022 είχε έσοδα 32,17 εκατ. (από 25,44 εκατ. το 2021) και κέρδη μετά φόρων 17,6 εκατ. κυρίως λόγω αναπροσαρμογή στην αποτίμηση παγίων. Στους παραδοσιακούς ομίλους του κλάδου, που έχει στενή συνεργασία με αρκετούς εκ των ισχυρών, ανήκει και η Χρ. Δ. Κωνσταντινίδης η οποία είχε μπει κάποτε στο Χρηματιστήριο αλλά στην πορεία αποτέλεσε το όχημα για την εισαγωγή της Lamda Development. Ο κλάδος κατασκευών αποσχίστηκε και παρέμεινε στην οικογένεια Κωνσταντινίδη. Το 2022 η εταιρεία είχε έσοδα 26 εκατ. και κέρδη ενός εκατ. έναντι εσόδων 14,8 εκατ. το 2021.
Στους ραγδαία αναπτυσσόμενους παίκτες ανήκει και η εδρεύουσα στη Λάρισα τεχνική εταιρεία ΤΕΔΡΑ η οποία από το 2022 ανήκει στην 6η τάξη του εργοληπτικού πτυχίου. Πέρυσι η εταιρεία είχε έσοδα 33,4 εκατ. από 23,17 εκατ. ευρώ το 2022 και σοβαρή κερδοφορία 3,86 εκατ. μετά φόρων από ένα εκατ. το 2022. Πολύ μεγαλύτερα μεγέθη έχει η ΣΧΣ ΑΤΕΕ η οποία έκλεισε το 2022 με έσοδα 46,2 εκατ. από 38 εκατ. το 2021 και κέρδη μετά φόρων 5,3 εκατ. από 5,9 εκατ. ευρώ.
Αρκετές από τις εταιρείες της 6ης τάξης καλύπτουν τα περισσότερα (ή και όλα) από τα κριτήρια που θέτει το Προεδρικό Διάταγμα 71 του Χρ. Σπίρτζη για κατάταξη στην 7η τάξη δηλαδή ίδια κεφάλαια 44 εκατ. ευρώ, πάγια στα 15 εκατ. και κύκλο εργασιών τριετίας στα 88 εκατ. ευρώ. Και αν δεν τα καλύπτουν, μπορούν με διορθωτικές κινήσεις (όπως θα κάνει η ΕΚΤΕΡ που θα απορροφήσει θυγατρική που κατέχει ξενοδοχείο) θα τα καλύψουν. Το ερώτημα είναι αν θέλουν οι διοικήσεις να ενταχθούν στην ανώτατη τάξη.
Στην έκτη τάξη του εργοληπτικού πτυχίου ανήκουν και μικρότερες, με βάση τα έσοδα, αλλά με αξιόλογη παρουσία στην αγορά επιχειρήσεις όπως η ΟΔΟΣ ΑΤΕ, η ΖΙΤΑΚΑΤ, ο όμιλος Πετρή, η P&C Development, κ.α. Πρόκειται για εταιρείες με έσοδα από 12 έως 30 εκατ. ευρώ που αυξάνουν όμως το αποτύπωμά τους λόγω του μεγάλου αριθμού έργων που δημοπρατήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Το ερώτημα είναι αν κάποιοι από αυτούς τους μικρότερους θα ενταχθούν σε ένα σχήμα που θα διεκδικήσει το ανώτατο πτυχίο. Η δυσάρεστη εμπειρία των αρχών του 2000, όταν κατέρρευσαν δύο ντουζίνες ισχυρών τεχνικών εταιρειών λόγω συγχωνεύσεων, δεν βοηθάει πάντως!
Για να προχωρήσει η επανάκριση των εργοληπτικών πτυχίων πρέπει να κυκλοφορήσουν κάποιες ερμηνευτικές εγκυκλίοι και να οριστικοποιήσει το υπουργείο το πλαίσιο εντός του οποίου θα γίνει. Όχι μόνο για να μην υπάρξουν αντιδράσεις μεταξύ των εργολάβων, αλλά και για να καλυφθούν οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
