Στεγαστική κρίση: Η επόμενη μέρα των εξαγγελιών Μητσοτάκη για την επίλυσή της
Με σκοπό να αντιμετωπίσει την στεγαστική κρίση, η οποία αποτυπώνεται κυρίως στις εκρηκτικές αυξήσεις που έχουν τα ενοίκια τα τελευταία χρόνια, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε από το βήμα της ΔΕΘ, νέα μέτρα και οι παρεμβάσεις, οι οποίες δημιούργησαν ανάμεικτα συναισθήματα στην αγορά. Η λύση που φαίνεται πως προκρίνει το Μαξίμου αφορά στην τόνωση της προσφοράς, δίνοντας κίνητρα στους ιδιοκτήτες να διαθέσουν τα κλειστά ακίνητα τους την αγορά. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός έδωσε εναρκτήριο λάκτισμα για ένα δεύτερο «κύμα» προγραμμάτων στήριξης της στέγασης με αιχμή το Σπίτι μου 2.
Προτεραιότητα για την κυβέρνηση αποτελεί το άνοιγμα περίπου των 700.000 ακινήτων που παραμένουν κλειστά. Γι αυτόν το λόγο ένα από τα μέτρα που ξεχωρίζουν είναι η τριετής φοροαπαλλαγή για τα ακίνητα που θα επιστρέψουν στην αγορά ή θα φύγουν από τη βραχυχρόνια μίσθωση. Ουσιαστικά η κυβέρνηση υιοθετεί παλαιότερη πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς δήλωσε στο powergame.gr ότι « πρόκειται για μια ιστορικής σημασίας εξαγγελία, ωστόσο τώρα είναι ευθύνη των συναρμόδιων υπουργών να προχωρήσουν άμεσα στην ορθή υλοποίηση της. Συγκεκριμένα, για να πετύχει το εν λόγω μέτρο και να ανοίξουν τα κλειστά ακίνητα όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, χωρίς εξαίρεση, πρέπει να συμμετέχουν στην τριετής φοροαπαλλαγή, επειδή κάθε σπίτι που δεν βγαίνει στην αγορά το στερείται ένας ενοικιαστής.
Το μέτρο δηλαδή πρέπει να απευθύνεται σε τράπεζες, στα funds, στην εκκλησία, στο δημόσιο, στους δήμους, στα ασφαλιστικά ταμεία, σε όλους δηλαδή τους φορείς που διαθέτουν ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο ακινήτων. Αν όμως αρχίσουν να μπαίνουν αυστηρά κριτήρια και γίνονται διακρίσεις, αυτό θα αποκλείσει ξανά ένα μεγάλο αριθμό ακινήτων από την αγορά και δεν θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα». Ο ίδιος μάλιστα τόνισε ότι «δεν θα έρθουν όλοι οι ιδιοκτήτες που διατηρούν κλειστά ακίνητα ή τα έχουν στη βραχυχρόνια μίσθωση, ωστόσο αυτό το μέτρο αναμένεται να λύσει τα χέρια πολλών συνιδιοκτητών, που θα πειστούν ευκολότερα να βγάλουν το ακίνητό τους προς μίσθωση, καθώς θα έχουν σημαντικό οικονομικό όφελος».
Ισχυρό όπλο στη φαρέτρα της κυβέρνησης αποτελεί και το «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο όπως ανακοινώθηκε θα ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2025 και θα δίνει τη δυνατότητα σε 15.000 πολίτες ηλικίας έως 50 ετών να αποκτήσουν κατοικία με φθηνό στεγαστικό δάνειο, καθώς το επιτόκιο θα είναι μειωμένο κατά 50%, σε σχέση με το επιτόκιο που χορηγούν οι τράπεζες τα στεγαστικά δάνεια. Τα βασικά χαρακτηριστικά λήψης των νέων επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων προβλέπουν το εμβαδόν του ακινήτου να είναι μέχρι 150 τ.μ., η αξία του ακινήτου να είναι έως 200.000 ευρώ και τα ακίνητα να βρίσκονται εντός οικιστικής περιοχής. Τα εισοδηματικά κριτήρια για την ένταξη στο πρόγραμμα αναμένεται να διευρυνθούν με αύξηση του ορίου στα 20.000 ευρώ και αντίστοιχη αύξηση των ορίων για ζευγάρια και όσους έχουν παιδιά.
Τα διευρυμένα κριτήρια της β’ φάσης του προγράμματος, είχαν ιδιαίτερη αποδοχή από τους επαγγελματίες της αγοράς, οι οποίοι ωστόσο κρούουν το κώδωνα του κινδύνου, ώστε να μην επαναληφθούν οι αστοχίες του περσινού προγράμματος που επηρέασαν σημαντικά τις τιμές των ακινήτων. Όπως υποστήριξε η Άννα Μωκάκου, ιδιοκτήτρια της New Life Real Estate, Πιστοποιημένη Εκτιμήτρια Ακινήτων και Κτηματομεσίτης, «η κυβέρνηση πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα τα νέα κριτήρια του προγράμματος, ώστε να μην δημιουργηθούν στρεβλώσεις στην αγορά.
Συγκεκριμένα, καλό θα ήταν να μην μείνει το ποσό της επιδότησης στα 200.000 ευρώ, αλλά να δίνεται δυνατότητα να αγοράζει κανείς και πιο ακριβό σπίτι, έχοντας ίδια κεφάλαια, έτσι ώστε η ζήτηση να μην στρέφεται πάλι σε συγκεκριμένου τύπου ακίνητα, ανεβάζοντας τις τιμές τους στα ύψη. Να υπάρχει επίσης η δυνατότητα μέσω της επιδότησης αυτής να μπορεί κάποιος να ολοκληρώσει ένα ημιτελές δικό του ακίνητο ή να χτίσει σε ένα οικόπεδο, καθώς μόνο έτσι θα διασκορπιστεί η ζήτηση, καθώς υπάρχει ήδη η αίσθηση στους κύκλους της αγοράς ότι οι ιδιοκτήτες με το που θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα είτε θα ανεβάσουν τις τιμές των ακινήτων είτε δεν θα μπαίνουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης».
Τον εν λόγω μέτρο σχολίασε με τη σειρά του ο Βασίλης Αστεριάδης, σύμβουλος επενδύσεων σε ακίνητα, τονίζοντας ότι «τα νέα κριτήρια πρέπει να είναι ρεαλιστικά, ώστε να τονώσουν την οικονομική δύναμη των νοικοκυριών που περιλαμβάνουν ηλικίες έως και 50 ετών. Εξάλλου, είναι ακόμη νωπές οι μνήμες του πρώτου προγράμματος που κατά την εφαρμογή του υπήρχαν αντικρουόμενα κριτήρια, με αποτέλεσμα την αναστάτωση της αγοράς».
Σε μια προσπάθεια να αυξηθεί περαιτέρω το απόθεμα των κατοικιών η κυβέρνηση ρίχνει στη μάχη και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» το οποίο θα επαναλανσαριστεί με την επιδότηση να αυξάνεται στο 60% από το 40% που είναι σήμερα. Παράλληλα θα «τρέξει» μέσω κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης ένα νέο πρόγραμμα προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ, που θα προσφέρει δάνεια έως 20.000 ευρώ, με μηδενικό επιτόκιο, σε ιδιοκτήτες 20.000 κατοικιών με στόχο την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Σύμφωνα με τον κ. Αστεριάδη «πρόκειται για ένα μέτρο που ήταν απαραίτητο τόσο για το περιβάλλον όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις». Εξάλλου, η χώρα έχει ιδιαίτερα παλαιό και ενεργοβόροαπόθεμα, καθώς το 60% των κτιρίων ανήκει στις χαμηλότερες ενεργειακές κατηγορίες (E-G) και πάνω από τα μισά έχουν κατασκευαστεί πριν από το έτος 1980.
Ένα ωστόσο από τα δυνατά χαρτιά της κυβέρνησης ενάντια στη στεγαστική κρίση, για το οποίο ο Κυριακός Μητσοτάκης ωστόσο δεν έδωσε πληροφορίες κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ είναι το πρόγραμμα «Κοινωνικής Αντιπαροχής», όπου μέχρι το τέλος του έτους στόχος είναι να βγει στον αέρα ο πρώτος διαγωνισμός. Ο πρωθυπουργός ωστόσο αποκάλυψε ότι μετά από τέσσερα χρόνια προσπαθειών κι αφού μεσολάβησαν διαδοχικές αποτυχημένες διαγωνιστικές διαδικασίες για την μετατροπή του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ σε πολιτεία καινοτομίας, τελικά η έκταση θα δοθεί για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών, μέσω απλής αντιπαροχής. Στο πλαίσιο αυτό, σύντομα θα βγει προκήρυξη ενός νέου διαγωνισμού, όπου ο κατασκευαστής θα κρατήσει έναν αριθμό σπιτιών και τα υπόλοιπα θα αποδοθούν στο Δημόσιο, το οποίο και θα τα διαθέσει στην αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές.
Παρά τις έντονες πιέσεις από τους ξενοδόχους, ο πρωθυπουργός δεν ανακοίνωσε περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση, παρά μόνο σε ό,τι αφορά το κέντρο της Αθήνας.
Όπως εξήγησε, «θα απαγορευτεί κάθε νέα βραχυχρόνια μίσθωση στα τρία κεντρικά διαμερίσματα της Αθήνας για τουλάχιστον ένα χρόνο». Αυτά περιλαμβάνουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας (Ομόνοια, Σύνταγμα, Πλάκα, Κουκάκι), τον Νέο Κόσμο, το Μεταξουργείο και τα Πετράλωνα. Με αυτόν το μέτρο φαίνεται ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να πετύχει την ισορροπία ανάμεσα στην ρύθμιση της αγοράς ακινήτων και στη δαιμονοποίηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης , χωρίς ωστόσο να αποκλείονται και νέες παρεμβάσεις εάν χρειαστεί. Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν φόβους ότι θα αυξηθεί η παραοικονομία και ότι θα χαθούν σημαντικά έσοδα για την ελληνική οικονομία.
Προτεραιότητα για την κυβέρνηση αποτελεί το άνοιγμα περίπου των 700.000 ακινήτων που παραμένουν κλειστά. Γι αυτόν το λόγο ένα από τα μέτρα που ξεχωρίζουν είναι η τριετής φοροαπαλλαγή για τα ακίνητα που θα επιστρέψουν στην αγορά ή θα φύγουν από τη βραχυχρόνια μίσθωση. Ουσιαστικά η κυβέρνηση υιοθετεί παλαιότερη πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς δήλωσε στο powergame.gr ότι « πρόκειται για μια ιστορικής σημασίας εξαγγελία, ωστόσο τώρα είναι ευθύνη των συναρμόδιων υπουργών να προχωρήσουν άμεσα στην ορθή υλοποίηση της. Συγκεκριμένα, για να πετύχει το εν λόγω μέτρο και να ανοίξουν τα κλειστά ακίνητα όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, χωρίς εξαίρεση, πρέπει να συμμετέχουν στην τριετής φοροαπαλλαγή, επειδή κάθε σπίτι που δεν βγαίνει στην αγορά το στερείται ένας ενοικιαστής.
Το μέτρο δηλαδή πρέπει να απευθύνεται σε τράπεζες, στα funds, στην εκκλησία, στο δημόσιο, στους δήμους, στα ασφαλιστικά ταμεία, σε όλους δηλαδή τους φορείς που διαθέτουν ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο ακινήτων. Αν όμως αρχίσουν να μπαίνουν αυστηρά κριτήρια και γίνονται διακρίσεις, αυτό θα αποκλείσει ξανά ένα μεγάλο αριθμό ακινήτων από την αγορά και δεν θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα». Ο ίδιος μάλιστα τόνισε ότι «δεν θα έρθουν όλοι οι ιδιοκτήτες που διατηρούν κλειστά ακίνητα ή τα έχουν στη βραχυχρόνια μίσθωση, ωστόσο αυτό το μέτρο αναμένεται να λύσει τα χέρια πολλών συνιδιοκτητών, που θα πειστούν ευκολότερα να βγάλουν το ακίνητό τους προς μίσθωση, καθώς θα έχουν σημαντικό οικονομικό όφελος».
Ισχυρό όπλο στη φαρέτρα της κυβέρνησης αποτελεί και το «Σπίτι μου ΙΙ», το οποίο όπως ανακοινώθηκε θα ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2025 και θα δίνει τη δυνατότητα σε 15.000 πολίτες ηλικίας έως 50 ετών να αποκτήσουν κατοικία με φθηνό στεγαστικό δάνειο, καθώς το επιτόκιο θα είναι μειωμένο κατά 50%, σε σχέση με το επιτόκιο που χορηγούν οι τράπεζες τα στεγαστικά δάνεια. Τα βασικά χαρακτηριστικά λήψης των νέων επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων προβλέπουν το εμβαδόν του ακινήτου να είναι μέχρι 150 τ.μ., η αξία του ακινήτου να είναι έως 200.000 ευρώ και τα ακίνητα να βρίσκονται εντός οικιστικής περιοχής. Τα εισοδηματικά κριτήρια για την ένταξη στο πρόγραμμα αναμένεται να διευρυνθούν με αύξηση του ορίου στα 20.000 ευρώ και αντίστοιχη αύξηση των ορίων για ζευγάρια και όσους έχουν παιδιά.
Τα διευρυμένα κριτήρια της β’ φάσης του προγράμματος, είχαν ιδιαίτερη αποδοχή από τους επαγγελματίες της αγοράς, οι οποίοι ωστόσο κρούουν το κώδωνα του κινδύνου, ώστε να μην επαναληφθούν οι αστοχίες του περσινού προγράμματος που επηρέασαν σημαντικά τις τιμές των ακινήτων. Όπως υποστήριξε η Άννα Μωκάκου, ιδιοκτήτρια της New Life Real Estate, Πιστοποιημένη Εκτιμήτρια Ακινήτων και Κτηματομεσίτης, «η κυβέρνηση πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα τα νέα κριτήρια του προγράμματος, ώστε να μην δημιουργηθούν στρεβλώσεις στην αγορά.
Συγκεκριμένα, καλό θα ήταν να μην μείνει το ποσό της επιδότησης στα 200.000 ευρώ, αλλά να δίνεται δυνατότητα να αγοράζει κανείς και πιο ακριβό σπίτι, έχοντας ίδια κεφάλαια, έτσι ώστε η ζήτηση να μην στρέφεται πάλι σε συγκεκριμένου τύπου ακίνητα, ανεβάζοντας τις τιμές τους στα ύψη. Να υπάρχει επίσης η δυνατότητα μέσω της επιδότησης αυτής να μπορεί κάποιος να ολοκληρώσει ένα ημιτελές δικό του ακίνητο ή να χτίσει σε ένα οικόπεδο, καθώς μόνο έτσι θα διασκορπιστεί η ζήτηση, καθώς υπάρχει ήδη η αίσθηση στους κύκλους της αγοράς ότι οι ιδιοκτήτες με το που θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα είτε θα ανεβάσουν τις τιμές των ακινήτων είτε δεν θα μπαίνουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης».
Τον εν λόγω μέτρο σχολίασε με τη σειρά του ο Βασίλης Αστεριάδης, σύμβουλος επενδύσεων σε ακίνητα, τονίζοντας ότι «τα νέα κριτήρια πρέπει να είναι ρεαλιστικά, ώστε να τονώσουν την οικονομική δύναμη των νοικοκυριών που περιλαμβάνουν ηλικίες έως και 50 ετών. Εξάλλου, είναι ακόμη νωπές οι μνήμες του πρώτου προγράμματος που κατά την εφαρμογή του υπήρχαν αντικρουόμενα κριτήρια, με αποτέλεσμα την αναστάτωση της αγοράς».
Σε μια προσπάθεια να αυξηθεί περαιτέρω το απόθεμα των κατοικιών η κυβέρνηση ρίχνει στη μάχη και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» το οποίο θα επαναλανσαριστεί με την επιδότηση να αυξάνεται στο 60% από το 40% που είναι σήμερα. Παράλληλα θα «τρέξει» μέσω κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης ένα νέο πρόγραμμα προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ, που θα προσφέρει δάνεια έως 20.000 ευρώ, με μηδενικό επιτόκιο, σε ιδιοκτήτες 20.000 κατοικιών με στόχο την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Σύμφωνα με τον κ. Αστεριάδη «πρόκειται για ένα μέτρο που ήταν απαραίτητο τόσο για το περιβάλλον όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις». Εξάλλου, η χώρα έχει ιδιαίτερα παλαιό και ενεργοβόροαπόθεμα, καθώς το 60% των κτιρίων ανήκει στις χαμηλότερες ενεργειακές κατηγορίες (E-G) και πάνω από τα μισά έχουν κατασκευαστεί πριν από το έτος 1980.
Ένα ωστόσο από τα δυνατά χαρτιά της κυβέρνησης ενάντια στη στεγαστική κρίση, για το οποίο ο Κυριακός Μητσοτάκης ωστόσο δεν έδωσε πληροφορίες κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ είναι το πρόγραμμα «Κοινωνικής Αντιπαροχής», όπου μέχρι το τέλος του έτους στόχος είναι να βγει στον αέρα ο πρώτος διαγωνισμός. Ο πρωθυπουργός ωστόσο αποκάλυψε ότι μετά από τέσσερα χρόνια προσπαθειών κι αφού μεσολάβησαν διαδοχικές αποτυχημένες διαγωνιστικές διαδικασίες για την μετατροπή του εγκαταλελειμμένου εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ σε πολιτεία καινοτομίας, τελικά η έκταση θα δοθεί για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών, μέσω απλής αντιπαροχής. Στο πλαίσιο αυτό, σύντομα θα βγει προκήρυξη ενός νέου διαγωνισμού, όπου ο κατασκευαστής θα κρατήσει έναν αριθμό σπιτιών και τα υπόλοιπα θα αποδοθούν στο Δημόσιο, το οποίο και θα τα διαθέσει στην αγορά σε πολύ χαμηλές τιμές.
Παρά τις έντονες πιέσεις από τους ξενοδόχους, ο πρωθυπουργός δεν ανακοίνωσε περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση, παρά μόνο σε ό,τι αφορά το κέντρο της Αθήνας.
Όπως εξήγησε, «θα απαγορευτεί κάθε νέα βραχυχρόνια μίσθωση στα τρία κεντρικά διαμερίσματα της Αθήνας για τουλάχιστον ένα χρόνο». Αυτά περιλαμβάνουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας (Ομόνοια, Σύνταγμα, Πλάκα, Κουκάκι), τον Νέο Κόσμο, το Μεταξουργείο και τα Πετράλωνα. Με αυτόν το μέτρο φαίνεται ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να πετύχει την ισορροπία ανάμεσα στην ρύθμιση της αγοράς ακινήτων και στη δαιμονοποίηση της βραχυχρόνιας μίσθωσης , χωρίς ωστόσο να αποκλείονται και νέες παρεμβάσεις εάν χρειαστεί. Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν φόβους ότι θα αυξηθεί η παραοικονομία και ότι θα χαθούν σημαντικά έσοδα για την ελληνική οικονομία.
