Σήμερα το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εξετάζει αν το αίτημα των ελληνικών τραπεζών για πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στο μηχανισμό παροχής έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα ELA μπορεί να γίνει δεκτό. 

Το σχετικό αίτημα θα υποστηρίξει ο διοικητής της Τράπεζα της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας και θα ενημερώσει τους ευρωπαίους τραπεζίτες για τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας.

Με το αίτημα αυτό ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος ζητά από την ΕΚΤ την χορήγηση προληπτικής ρευστότητας και στις τέσσερις μεγάλες τράπεζες - Alpha Bank, Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς και Εθνική Τράπεζα.

Το αίτημα για ένταξη στον μηχανισμό της ΕΚΤ για Παροχή Έκτακτης Ρευστότητας συνιστά προληπτική κίνηση για να μην κινδυνεύσουν να ξεμείνουν από μετρητά οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες. Η πρόσφατη απορρόφηση των εντόκων γραμματίων από τις συστημικές τράπεζες σε συνδυασμό με την εντεινόμενη πολιτική αβεβαιότητα δημιουργούν κινδύνους ρευστότητας στις τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Η αποδυνάμωση του ευρώ λόγω των αποφάσεων που ελήφθησαν από την ελβετική κεντρική τράπεζα, η συζήτηση περί ενδεχόμενου Grexit αλλά και η καθημερινή εκροή καταθέσεων επιτείνουν το πρόβλημα. Μόνο σήμερα υπολογίζεται ότι οι συνολικές εκροές από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανέρχονται στο ιλιγγιώδες ποσό των 600-700 εκατ.ευρώ και σε κάποιο βαθμό αποδίδονται στην ανακοίνωση της είδησης περί προσφυγής της Alpha και της Eurobank στον ELA, είδηση που ανατροφοδότησε τις ανησυχίες.

Τι σημαίνει ο δανεισμός από τον ELA

Καταρχήν να σημειωθεί ότι οι ελληνικές τράπεζες αναγκάζονται να χρηματοδοτηθούν από τον ELA καίτοι αυτός ο δανεισμός είναι ιδιαίτερα δαπανηρός, καθώς χρηματοδοτεί με επιτόκιο 1,55% έναντι του ισχνού 0,05% της ΕΚΤ, κυρίως επειδή δεν έχουν άλλα ενέχυρα αποδεκτά από την ΕΚΤ, ώστε να χρηματοδοτηθούν απευθείας από την ευρωτράπεζα.

Βασικά μια τράπεζα καταφεύγει στον έκτακτο μηχανισμό μόνον όταν δεν έχει άλλη προσφορότερη λύση για να αντιμετωπίσει τρέχον πρόβλημα ρευστότητας και δεν έχει εγγυήσεις τέτοιες που να "περνάνε" ως εχέγγυα χρηματοδότησης από την αγορά, εν προκειμένω από την ΕΚΤ.

Πότε είχαν καταφύγει ξανά στο παρελθόν οι ελληνικές τράπεζες στον ELA

Σημειώνεται ότι οι εγχώριες τράπεζες είχαν καταφύγει στον ELA και το 2011 για να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη φυγή των καταθέσεων, αλλά και το μπαράζ των υποβαθμίσεων του ελληνικού Δημοσίου (και των τραπεζών) που εξοβέλισε τους ελληνικούς τίτλους ως «μη επιλέξιμους» για την παροχή ρευστότητας από το ευρωσύστημα.

Μάλιστα, τον Μάιο του 2012, εξαιτίας της μεγάλης αβεβαιότητας που πυροδότησαν τότε οι εκλογές, οι εγχώριες τράπεζες άντλησαν μέσω ELA 124 δισ. ευρώ και κατάφεραν να αναχαιτίσουν τις άνευ προηγουμένου εκροές καταθέσεων. Από τον Δεκέμβριο του 2012 ο ELA, και γενικότερα η εξάρτηση των εγχωρίων τραπεζών, άρχισε να μειώνεται, ενώ τον Μάιο του 2014 η εξάρτηση από τον ELA μηδενίστηκε.

Η εξάρτηση σε ρευστότητα από το ευρωσύστημα μειώθηκε από το αρνητικό ρεκόρ των 135 δισ. (Ιούνιος 2012) σε 42,6 δισ. ευρώ τον περασμένο Σεπτέμβριο, αποτυπώνοντας τη θεαματική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας και της ρευστότητας. Μάλιστα, την περασμένη άνοιξη οι εγχώριες τράπεζες επέστρεψαν, για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της δημοσιονομικής κρίσης, στη διατραπεζική αγορά.