Η ανακαίνιση κατοικιών έχει γίνει επιτακτική ανάγκη για χιλιάδες ιδιοκτήτες που στρέφονται στην αγορά παλαιών ακινήτων λόγω των υψηλών τιμών στις νέες κατασκευές. Ωστόσο, η διαδικασία ανακαίνισης απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και γνώση του νομικού πλαισίου για την αποφυγή δυσάρεστων εκπλήξεων και προστίμων.

Γιατί η ανακαίνιση κατοικιών απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό

Η ριζική ανακαίνιση ενός ακινήτου αποτελεί σημαντική επένδυση που χρειάζεται μεθοδικό προγραμματισμό. Χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο εργασιών, το κόστος ανακαίνισης κατοικιών μπορεί να εκτοξευτεί απρόβλεπτα, δημιουργώντας κίνδυνο διακοπής του έργου. Παράλληλα, οι πρόσφατες αλλαγές στη νομοθεσία περί αδειών δόμησης έχουν προκαλέσει σύγχυση σχετικά με το πότε απαιτείται άδεια και πότε όχι.

Ποιες εργασίες ανακαίνισης απαιτούν άδεια από την Πολεοδομία

Πολλοί ιδιοκτήτες αγνοούν ότι ακόμη και απλές εργασίες ανακαίνισης κατοικιών χρειάζονται έγκριση. Οι εργασίες που απαιτούν άδεια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

• Καθαίρεση εσωτερικών τοίχων
• Εργασίες μόνωσης και θερμομόνωσης
• Επισκευή ή αντικατάσταση στέγης
• Μετατροπή παραθύρου σε μπαλκονόπορτα
• Κατασκευή περίφραξης ή περιτοίχισης
• Εγκατάσταση τζακιού

Η παράλειψη έκδοσης των απαραίτητων αδειών μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά πρόστιμα μετά από καταγγελία, ακόμη και για φαινομενικά απλές επισκευές όπως η αντικατάσταση κεραμιδιών.

Πώς να προετοιμαστείτε σωστά για την ανακαίνιση της κατοικίας σας

Η επιτυχημένη ανακαίνιση κατοικιών ξεκινά με την κατάλληλη προετοιμασία. Πρώτα, συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο μηχανικό ή πολεοδόμο για να ενημερωθείτε για τις απαιτούμενες άδειες. Στη συνέχεια, καταρτίστε αναλυτικό προϋπολογισμό που θα περιλαμβάνει όλες τις εργασίες και τα υλικά. Τέλος, προγραμματίστε το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης λαμβάνοντας υπόψη τους χρόνους έκδοσης αδειών.

Το νομικό πλαίσιο για εργασίες μικρής κλίμακας

Οι εργασίες μικρής κλίμακας στην ανακαίνιση κατοικιών διέπονται από ειδικές διατάξεις. Για ορισμένες απλές επισκευές απαιτείται μόνο έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, ενώ άλλες μπορούν να γίνουν χωρίς καμία άδεια. Η διάκριση εξαρτάται από το είδος και την έκταση των εργασιών, καθώς και από το αν επηρεάζουν τη στατικότητα του κτιρίου ή τις όψεις του.

Συμβουλές για οικονομική και νόμιμη ανακαίνιση

Για να διασφαλίσετε ότι η ανακαίνιση κατοικιών θα ολοκληρωθεί εντός προϋπολογισμού και νομιμότητας, ακολουθήστε αυτές τις βασικές αρχές. Ζητήστε πάντα γραπτές προσφορές από τους εργολάβους και συγκρίνετε τιμές. Ελέγξτε εκ των προτέρων ποιες άδειες χρειάζονται για κάθε εργασία. Μην ξεκινάτε καμία εργασία χωρίς τις απαραίτητες εγκρίσεις. Κρατήστε αρχείο με όλα τα παραστατικά και τις άδειες για μελλοντική χρήση.

Με τη συνεργασία της τοπογράφου πολεοδόμου Γραμματής Μπακλατσή, «Τα Νέα» παρουσιάζουν αναλυτικά 15 ερωτήσεις και απαντήσεις που καλύπτουν όλες τις πτυχές της ανακαίνισης κατοικιών, από τις απαιτούμενες άδειες μέχρι τον υπολογισμό του κόστους, βοηθώντας τους ιδιοκτήτες να αποφύγουν δυσάρεστες εκπλήξεις και να υλοποιήσουν το όραμά τους για το σπίτι τους με ασφάλεια και νομιμότητα.

Ανακαίνιση κατοικιών: 15 ερωταπαντήσεις - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τι περιλαμβάνει η ριζική ανακαίνιση μιας κατοικίας;

Η ριζική ανακαίνιση ενός σπιτιού αφορά την εξ ολοκλήρου ανακατασκευή και αναδιαμόρφωση κάθε χώρου. Οι σημαντικότερες εργασίες, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:

· Αναδιαμόρφωση της διαρρύθμισης των εσωτερικών χώρων, γεγονός που συνεπάγεται τη δημιουργία νέων δωματίων, με την καθαίρεση παλαιών τοίχων και την ανέγερση νέων.

· Στατική ενίσχυση του κτιρίου, που αφορά -κυρίως- πολύ παλαιά και επομένως στατικά ανεπαρκή κτίρια. Η ενίσχυσή τους προηγείται κάθε άλλης εργασίας της ανακαίνισης και είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση ενός ασφαλούς και σταθερού κτίσματος. Αποκατάσταση των φθαρμένων και σαθρών τοίχων του σπιτιού.

· Ανακαίνιση μπάνιου, διαδικασία ιδιαίτερα εκτενής, καθώς συχνά περιλαμβάνει γκρέμισμα τοίχων, αντικατάσταση απαρχαιωμένων σωληνώσεων με νέες και λειτουργικές, καθώς και τοποθέτηση νέων πλακακιών και επίπλων.

· Ανακαίνιση κουζίνας, εξίσου εκτενές έργο καθώς περιλαμβάνει, εν ολίγοις, τις ίδιες διαδικασίες με την ανακαίνιση του μπάνιου, με τη διαφορά ότι, συνήθως, θα χρειαστεί μεγαλύτερο αριθμό επίπλων.

· Επισκευή της στέγης και ενίσχυσή της με υγρομόνωση και θερμομόνωση.

· Διαμόρφωση του δαπέδου του σπιτιού, διαδικασία χρονοβόρα, καθώς προϋποθέτει την αφαίρεση του προϋπάρχοντος δαπέδου και την αντικατάστασή του με νέο δάπεδο της επιλογής σας.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες όταν προβαίνουν σε ανακαίνιση;

Στην ανακαίνιση υπάρχουν κανόνες που πρέπει να τηρούνται, προκειμένου να προστατευτεί τόσο η περιουσία, όσο και η ίδια η ζωή των ενοίκων του ακινήτου. Οι ιδιοκτήτες λοιπόν θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

· Μια ριζική ανακαίνιση με γκρέμισμα τοίχων ή δοκαριών απαιτεί την παρουσία μηχανικού. Κι αυτό διότι μια λάθος επιλογή μπορεί να επιβαρύνει το κτίριο και να προκύψουν μεγάλες καταστροφές ενώ υπάρχει κίνδυνος και για τη ζωή των ενοίκων. Τα κεντρικά δοκάρια δεν πρέπει να πειράζονται ποτέ, διότι στηρίζουν όλο το οικοδόμημα.

· Ηλεκτρικά και υδραυλικά συστήματα τα οποία είναι παλαιά πρέπει να αλλάζουν. Είναι καλύτερη η ριζική αφαίρεσή τους παρά να γίνονται εργασίες επιδιόρθωσης κάθε φορά που προκύπτει μια ζημιά.

· Η αλλαγή των εξωτερικών χώρων ενός διαμερίσματος / πολυκατοικίας απαιτεί άδεια από την Πολεοδομία, αλλά και τη σύμφωνη γνώμη των συνιδιοκτητών.

Ποια είναι τα στάδια που ακολουθούνται σε μια τυπική ανακαίνιση;

Τα στάδια που ακολουθούνται σε μια τυπική ανακαίνιση διαμερίσματος / κατοικίας είναι τα εξής:

· Καταγράφονται και προκαθορίζονται με ακρίβεια οι ανάγκες της κατοικίας και συντάσσεται ο προϋπολογισμός των χρημάτων που απαιτείται.

· Γίνεται ο σχεδιασμός σε συνεργασία με τον μηχανικό και το συνεργείο ανακαίνισης.

· Υπολογίζεται το κόστος και γίνεται και ο χρονικός προγραμματισμός του έργου της ανακαίνισης.

· Εκδίδονται οι απαραίτητες άδειες και εγκρίσεις από τους αρμόδιους φορείς.

Πολεοδομικά, τι θεωρείται ριζική ανακαίνιση;

Ριζική ανακαίνιση κτιρίου ή κτιριακής μονάδας (δηλαδή ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας) είναι η ανακαίνιση κατά την οποία η συνολική δαπάνη της ανακαίνισης που αφορά το κέλυφος του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας ή τα τεχνικά συστήματά τους υπερβαίνει το 25% της τρέχουσας αξίας του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, βάσει του ελαχίστου κόστους οικοδόμησης, εξαιρουμένης της αξίας του οικοπέδου επί του οποίου έχει κατασκευαστεί το κτίριο.

Πώς γίνεται ο χαρακτηρισμός της αξίας του κτιρίου προκειμένου μια ανακαίνιση να χαρακτηριστεί ως ριζική;

Ο τρόπος υπολογισμού της αξίας του κτιρίου για τον χαρακτηρισμό μιας ανακαίνισης ως ριζικής καθορίζεται με σχετική απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (σ.σ.: ΥΠΕΝ 6949/72/ΦΕΚ 408 Β/2019). Και εξαρτάται από την αξία του ακινήτου που προκύπτει από το κόστος οικο δόμησης και την ωφέλιμη επιφάνεια του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας.

Από τι εξαρτάται το κόστος οικοδόμησης;

Εξαρτάται από τα τετραγωνικά μέτρα, την κατηγορία χρήσης (π.χ. κατοικία, κατάστημα, γραφεία κ.λπ.), τον τύπο και την κλιματική ζώνη όπως αυτά ορίζονται στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων.

Τι είδους οικοδομική άδεια απαιτείται για να γίνει ανακαίνιση;

Υπάρχουν δύο βασικά είδη αδειών που αφορούν εργασίες επισκευής - ανακαίνισης κτιρίου. Για εργασίες που δεν αλλάζουν δραστικά τη δομή ενός κτιρίου απαιτείται άδεια μικρής κλίμακας. Ο προϋπολογισμός των εργασιών για τις οποίες πρέπει να εκδοθεί άδεια μικρής κλίμακας είναι μέχρι 25.000 ευρώ. Για μεγάλης κλίμακας εργασίες, με προϋπολογισμό από 25.000 ευρώ και πάνω, απαιτείται η κλασική άδεια δόμησης.

Ποιες εργασίες απαιτούν άδεια εργασιών μικρής κλίμακας;

Οι εργασίες εξωτερικών χρωματισμών, η επένδυση όψεων, οι εσωτερικές διαρρυθμίσεις, η κατασκευή πέργκολας άνω των 50 τετραγωνικών μέτρων σε ακάλυπτους χώρους. Επίσης η κατασκευή φυτεμένων δωμάτων, η κατασκευή εστιών και φούρνων με τις καπνοδόχους τους, η κατασκευή τζακιών με τις καπνοδόχους τους σε ανεξάρτητες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας καθώς και τι ανακατασκευή της στέγης.

Μπορεί να εκδοθεί άδεια μικρής κλίμακας εάν στο κτίριο υπάρχουν αυθαιρεσίες;

Όχι. Η άδεια μικρής κλίμακας μπορεί να εκδοθεί μόνο για νομίμως υφιστάμενα κτίρια. Δηλαδή αυτά που έχουν χτιστεί προ του 1955 ή έχουν οικοδομική άδεια ή ήταν αυθαίρετα και έχουν τακτοποιηθεί. Επίσης άδεια μικρής κλίμακας μπορούν να λάβουν και κτίρια που έχουν εξαιρεθεί οριστικά της κατεδάφισης.

Σε περίπτωση παράλειψης έκδοσης άδειας μικρής κλίμακας υπάρχει πρόβλημα για τον ιδιοκτήτη;

Ναι. Κινδυνεύει με αυτόφωρη σύλληψη σε περίπτωση καταγγελίας. Επίσης, θα ενημερωθούν η Πολεοδομία και ο ΕΦΚΑ που θα βεβαιώσουν πρόστιμα για την αυθαίρετη κατασκευή.

Για πόσο διάστημα διαρκεί η άδεια μικρής κλίμακας;

Ισχύει για 12 μήνες και υπάρχει η δυνατότητα παράτασης για άλλους 6 μήνες.

Τι ισχύει για τα μπάζα όταν γίνονται εργασίες ανακαίνισης που εκτελούνται με άδεια μικρής κλίμακας;

Υπάρχει η υποχρέωση της διαχείρισης των μπαζών. Απαιτείται: α) η υποβολή σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων και β) αντίγραφο υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των αποβλήτων εκσκαφών και κατεδαφίσεων με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής.

Για ποιες εργασίες απαιτείται οικοδομική άδεια;

Εφόσον υπάρχουν νέες οικοδομικές εργασίες όπως ενίσχυση υφιστάμενου οικοδομικού σκελετού, αλλαγή διαρρύθμισης που επηρεάζει τη στατικότητα του κτιρίου καθώς και εργασίες αλλαγής υδραυλικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, τότε απαιτείται κανονική οικοδομική άδεια.

Τι γίνεται όταν οι προαναφερόμενες εργασίες γίνουν με την έκδοση άδειας μικρής κλίμακας;

Πολλοί ιδιοκτήτες για λόγους οικονομίας επιλέγουν να εκδίδουν άδεια μικρής κλίμακας, χωρίς να δηλώνεται όλος ο όγκος των εργασιών. Σε περίπτωση όμως καταγγελίας ή ελέγχου από την Πολεοδομία το κτίσμα θα κριθεί αυθαίρετο και θα καταλογιστούν πρόστιμα.

Πώς δίνεται η άδεια ανακαίνισης;

Οι αιτήσεις για τις άδειες δόμησης ή τις άδειες μικρής κλίμακας γίνονται ηλεκτρονικά στην υπηρεσία δόμησης του δήμου. Η αίτηση υποβάλλεται από μηχανικό έπειτα από εξουσιοδότηση του ενδιαφερομένου. Βασική προϋπόθεση για την έκδοση οποιασδήποτε άδειας είναι η νομιμότητα του κτίσματος, ενώ η υπογραφή του αρμόδιου μηχανικού για τις εργασίες της ανακαίνισης είναι απαραίτητη για την έγκριση.