Το υπουργείο Εργασίας προχωρά σε σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του εργοσήμου για την αντιμετώπιση φαινομένων φοροδιαφυγής και ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Οι νέες ρυθμίσεις περιλαμβάνουν τη θέσπιση ανώτερου πλαφόν και πληρωμές αποκλειστικά online μέσω πλατφόρμας και τραπεζών, αντικαθιστώντας το σημερινό σύστημα που λειτουργεί μέσω των ΕΛΤΑ.

Πρόσφατοι έλεγχοι αποκάλυψαν μεγάλο αριθμό περιπτώσεων καταφανούς καταστρατήγησης, με εργόσημα αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ να εξαργυρώνονται εντός ενός έτους από εργάτες γης. Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας έχει παραλάβει πόρισμα στο οποίο καταγράφονται 49.000 περιπτώσεις αυθαιρεσιών που σχετίζονται με παραβάσεις του εργοσήμου.

Το πόρισμα για τις καταστρατηγήσεις του εργοσήμου

Οι έλεγχοι του ΕΦΚΑ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας κατέληξαν σε πόρισμα με περιπτώσεις καταστρατήγησης του εργοσήμου, το οποίο, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα», έχει φθάσει πέρα από το υπουργείο και στα χέρια των αρμόδιων εισαγγελικών Αρχών. Κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκαν εκτός από σοβαρές αποκλίσεις στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και σημαντικές ελλείψεις στις υφιστάμενες προβλέψεις του κανονιστικού πλαισίου.

Μία από τις αλλαγές που σχεδιάζονται για το εργόσημο αφορά την καθιέρωση πλαφόν ασφάλισης προκειμένου να αποφεύγονται περιπτώσεις απάτης, όπου εμφανίζονται εργοδότες να καταβάλλουν σε ανειδίκευτους εργάτες σημαντικά ποσά.

Χαρακτηριστικό είναι πως μεγάλοι παραγωγοί που προμηθεύουν την πρωτεύουσα καθημερινά με αγροτικά προϊόντα υπασφαλίζουν με εργόσημο εργαζόμενους που απασχολούν ως μόνιμους καθημερινά με ωράριο.

Σοκαριστικά στοιχεία καταστρατήγησης

Στο σχετικό πόρισμα καταγράφονται 49.000 περιπτώσεις καταστρατήγησης της νομοθεσίας για το εργόσημο, με εργοδότες που δήλωσαν υπέρογκα ποσά αμοιβής σε εργάτες. Αρκετοί εκ των εργατών είχαν παράλληλα εκδώσει εργόσημα αξίας άνω των 15.000 ευρώ για τον καθένα.

Εντοπίστηκαν επίσης περιπτώσεις εξαργύρωσης εργοσήμου αξίας 500.000 ευρώ, χρήματα τα οποία εκπίπτουν από την Εφορία. Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η περίπτωση εργάτη γης που δηλώθηκε να έχει απασχοληθεί το 2017 από 29 εργοδότες, το 2018 από 58 εργοδότες, το 2019 από 35 εργοδότες και το 2020 από 42 εργοδότες, με συνολικές εργοδοτικές δαπάνες που πλησιάζουν το 1.000.000 ευρώ.

Οι δυσλειτουργίες του εργοσήμου

Το εργόσημο είναι ένα σχετικά πρόσφατο μέτρο που παρουσιάζει σημαντικές δυσλειτουργίες, με αποτέλεσμα πολλοί εργοδότες και εργαζόμενοι να εκμεταλλεύονται όλα αυτά τα χρόνια τις "τρύπες" του συστήματος.

Το εργόσημο καθιερώθηκε το 2012 και αποτελεί ένα εργαλείο μεμονωμένης ασφάλισης, καθώς και μέσο πληρωμής ασφάλισης για ομάδες εργαζομένων οι οποίες δεν απασχολούνται σε σταθερό εργοδότη. Διευκολύνει τον εργοδότη, για παράδειγμα ένα απλό νοικοκυριό, να πληρώνει με νόμιμο τρόπο υπηρεσίες τις οποίες λαμβάνει όπως οικιακή καθαριότητα, κηπουρικές εργασίες, φύλαξη και μεταφορά παιδιών.

Πώς λειτουργεί το εργόσημο

Το εργόσημο του πρώην ΙΚΑ ΕΤΑΜ είναι μια επιταγή ειδικού τύπου που χρησιμοποιείται για την αμοιβή και ασφάλιση συγκεκριμένων κατηγοριών ασφαλισμένων. Πάνω από 380.000 ασφαλισμένοι ασφαλίζονται σήμερα με τη διαδικασία του εργοσήμου, το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο μεμονωμένης ασφάλισης και αντιμετώπισης της μαύρης εργασίας.

Πρόκειται για ειδικό έντυπο υπό τον τύπο επιταγής με μοναδικό αριθμό, που εκδίδεται από τον εργοδότη με τη χρήση του ΑΜΚΑ και του ΑΦΜ. Η ελάχιστη ονομαστική αξία του εργοσήμου ξεκινά από τα 5 ευρώ. Οι αμειβόμενοι με εργόσημο ασφαλίζονται στον e ΕΦΚΑ για τους κλάδους σύνταξης, ασθένειας, καθώς και για επικούρηση.

Υπόχρεος έκδοσης του εργοσήμου είναι αποκλειστικά ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος αυτού. Δικαίωμα εξαργύρωσης έχει αποκλειστικά ο αποδέκτης του εργοσήμου, δηλαδή το πρόσωπο που παρέχει την εργασία και αμείβεται γι' αυτή. Η διεκπεραίωση γίνεται είτε μέσω e banking, είτε με φυσική παρουσία.

Οι κρατήσεις για ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου των αμειβομένων με εργόσημο προσώπων υπολογίζονται σε ποσοστό 25% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου.