Ένας νέος κύκλος εμπορικών εντάσεων πυροδοτείται από την απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν δασμούς ύψους 30% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), με ισχύ από την 1η Αυγούστου. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά το ευρωπαϊκό εμπόριο, με τις συνέπειες να φτάνουν και στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι δεν βρίσκεται στον πυρήνα των εμπορικών συναλλαγών ΗΠΑ-ΕΕ. Οι επιπτώσεις – τόσο άμεσες όσο και έμμεσες – στην ελληνική οικονομία δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Διαβάστε: Κομισιόν: Έτοιμη για μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ αλλά και για αντίμετρα για τους δασμούς του Τραμπ 30% στην Ευρώπη

Ειδικότερα, η ανακοίνωση της επιβολής δασμών 30% σε ευρωπαϊκά και μεξικανικά προϊόντα από τον πρόεδρο Τραμπ, σε περίπτωση που δεν ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις, αποτελεί μία ακόμα απόδειξη της επιθετικής κατεύθυνσης της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε αντίμετρα από την Κομισιόν. Σημειώνεται πως οι δασμοί θα ισχύσουν από 1η Αυγούστου και θα καλύπτουν ευρύ φάσμα προϊόντων, από αυτοκίνητα και χάλυβα έως τρόφιμα και φαρμακευτικά σκευάσματα.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εν λόγω απόφαση ενέχει τον κίνδυνο σοβαρής ζημιάς στις εξαγωγές της, οι οποίες το 2023 ξεπέρασαν τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδιαίτερα εκτεθειμένες είναι χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιρλανδία.

Σε απόλυτους αριθμούς, η Ελλάδα δεν ανήκει στους κορυφαίους εξαγωγείς προς τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2023, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας σε περίπου 4% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Όμως, η σημασία της αμερικανικής αγοράς για ορισμένους παραδοσιακά εξαγωγικούς τομείς είναι ιδιαίτερη. Ανάμεσά τους:

  • Αγροδιατροφικά προϊόντα, όπως η φέτα, το ελαιόλαδο, τα κρασιά και τα τυποποιημένα τρόφιμα,
  • Φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα υψηλής τεχνολογίας,
  • Μεταλλικά προϊόντα, όπως αλουμίνιο και κράματα.

Η επιβολή δασμών 30% σε αυτές τις κατηγορίες αναμένεται να καταστήσει τα ελληνικά προϊόντα ακριβότερα και λιγότερο ανταγωνιστικά για τον Αμερικανό καταναλωτή ή χονδρέμπορο.

Δασμοί: Μεγαλύτερη η απειλή από τις έμμεσες επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία

Ωστόσο, εκτός από τις άμεσες επιβαρύνσεις, οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται εκτεθειμένες σε δευτερογενείς επιπτώσεις, μέσω της συμμετοχής τους σε ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας. Ταυτόχρονα, η αύξηση του κόστους μεταφοράς και η αποσταθεροποίηση των logistics μπορεί να επιβαρύνει περαιτέρω το εξαγωγικό κόστος.

Επιπλέον, η αβεβαιότητα γύρω από την εμπορική σχέση ΗΠΑ–ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά σε νέες συμφωνίες και επενδύσεις στον εξαγωγικό τομέα, ιδίως σε χώρες, όπως η Ελλάδα που δεν διαθέτουν ισχυρό «μαξιλάρι» διαπραγματευτικής ισχύος.

Τέλος, σημαντικό είναι και το πλήγμα που ενδέχεται να προκαλέσουν οι δασμοί σε άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες με στενές εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ - οικονομίες που αποτελούν βασικούς εταίρους της Ελλάδας και σημαντικές αγορές για τα ελληνικά προϊόντα. Για παράδειγμα, αν η Γερμανία δεχθεί υφεσιακές πιέσεις, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης για ελληνικά αγαθά, επηρεάζοντας αρνητικά το εμπορικό ισοζύγιο και τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας μας.