Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιστρατεύσει τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας για την ενεργειακή αναβάθμιση με δόσεις μέσω των λογαριασμών ρεύματος, προκειμένου να διευρύνει την απήχηση των προγραμμάτων σε μεγαλύτερη μάζα οικονομικά και ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών. Το κόστος των νέων προγραμμάτων τύπου «Εξοικονομώ» θα καλύπτεται από τον πάροχο και ο ιδιοκτήτης θα αποπληρώνει σταδιακά μέσω του νέου μοντέλου που προβλέπεται να εφαρμοστεί από το 2026.


Το νέο μοντέλο χρηματοδότησης για την ενεργειακή αναβάθμιση

Με βάση το σχέδιο που παρουσιάστηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στόχος είναι να βελτιωθεί η υφιστάμενη διαδικασία των προγραμμάτων τύπου Εξοικονομώ, που είναι εξόχως γραφειοκρατική και χρονοβόρα. Η ενεργειακή αναβάθμιση με δόσεις μέσω των λογαριασμών ρεύματος εντάσσεται στο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, που θα χρηματοδοτηθεί με συνολικό ποσό 4,78 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Από το ποσό αυτό, υπολογίζεται ότι περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ θα αφορούν δράσεις στον κτιριακό τομέα, με τα ωφελούμενα νοικοκυριά να ξεπερνούν τις 300.000. Οι δράσεις θα περιλαμβάνουν ενεργειακές αναβαθμίσεις, αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα με αντλίες θερμότητας και εγκατάσταση θερμοσίφωνα όπου δεν υπάρχει.

Πώς θα λειτουργεί η αποπληρωμή μέσω των λογαριασμών ρεύματος

Προκειμένου να ξεπεραστεί ο σκόπελος της έλλειψης κεφαλαίων από τα ευάλωτα νοικοκυριά, προωθείται, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», η συμμετοχή των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου, προωθείται η αξιοποίηση του μοντέλου των Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ESCO).

Στο πλαίσιο αυτό, οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας θα καλύπτουν το κόστος των αναβαθμίσεων, από το τεχνικό σκέλος μέχρι την προμήθεια των υλικών. Η αποπληρωμή θα γίνεται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και των σχετικών συμφωνιών που θα συνάπτουν με τους ωφελούμενους ιδιοκτήτες, ανάλογα με την εξοικονόμηση ενέργειας που θα εξασφαλίζεται στο ακίνητο.

Μητρώο δικαιούχων ενεργειακής στήριξης

Παράλληλα, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός Μητρώου Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες πολιτών που θεωρούνται ενεργειακά ευάλωτοι. Με τον τρόπο αυτό θα είναι ευκολότερη η διάκριση ανάμεσα σε εκείνους που κρίνονται επιλέξιμοι για τις προωθούμενες δράσεις.

Θα λαμβάνονται υπόψη κριτήρια όπως:

  • Το εισόδημα
  • Η ύπαρξη ΑΜΕΑ στην οικογένεια
  • Οι μονογονεϊκές οικογένειες
  • Η ενεργειακή κατάταξη του ακινήτου

Έτσι, θα δημιουργηθεί μια δεξαμενή δικαιούχων των προωθούμενων δράσεων και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να λάβουν μια κάρτα δικαιούχου για επιδότηση αλλαγής εξοπλισμού και δωρεάν έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.

Επιπτώσεις στην αγορά και το κτιριακό απόθεμα

Τα μέτρα αυτά εκτιμάται ότι θα διευρύνουν σημαντικά τους ενδιαφερομένους των προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης, κυρίως προς τις χαμηλότερες εισοδηματικές κατηγορίες. Μέχρι σήμερα οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι ήταν άνθρωποι υψηλότερων εισοδημάτων.

Ωστόσο, έχουν αρχίσει να καταγράφονται αντιδράσεις από μικρά τεχνικά γραφεία και μηχανικούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ενεργειακών αναβαθμίσεων, οι οποίοι εκτιμούν ότι θα εξωθηθούν εκτός αγοράς και θα επικρατήσει συγκέντρωση της πίτας στις μεγάλες εταιρείες.

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι το κτιριακό απόθεμα της χώρας είναι ιδιαίτερα παρωχημένο. Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής του 2021, από 6,6 εκατομμύρια κατοικιών, μόλις οι 770.000 ή 11,6% έχουν κατασκευαστεί από το 2001 και μετά. Αντιθέτως, από το 1945 έως το 1980 έχουν κατασκευαστεί 1,94 εκατομμύρια κατοικίες, σχεδόν το 30% του συνόλου, που χρήζουν εκτεταμένων αναβαθμίσεων.

Στόχος του υπουργείου Ενέργειας είναι να καταστήσει πιο προσιτή την ενεργειακή αναβάθμιση σε νοικοκυριά μικρότερης οικονομικής επιφανείας μέσω του νέου μοντέλου που προβλέπει την κάλυψη του κόστους από τον πάροχο και τη σταδιακή αποπληρωμή μέσω των λογαριασμών ρεύματος.