EnΑκίνητα: 25.000 νέες κατοικίες από δημόσια ακίνητα - Όλο το σχέδιο της κυβέρνησης για φθηνά σπίτια
Προσιτή στέγη για όλους
Το Δημόσιο διαθέτει ακίνητα για κοινωνική κατοικία μέσω καινοτόμου προγράμματος αντιπαροχής. Στόχος η δημιουργία 25.000 προσιτών κατοικιών σε 18 μήνες
Μαρια Καλουδη
Το Δημόσιο προχωρά σε καινοτόμο πρόγραμμα αξιοποίησης των ακινήτων του για τη δημιουργία κοινωνικής κατοικίας, μέσω του νέου θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής. Η πρωτοβουλία στοχεύει στην κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο της στεγαστικής πολιτικής στη χώρα.
Διαβάστε: Πιερρακάκης για πρόταση εξαγοράς ΕΧΑΕ από Euronext: Η ελληνική οικονομία εμπνέει πλέον την εμπιστοσύνη των αγορών και των διεθνών επενδυτών
Χθες, Τετάρτη 30/07, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου, με τίτλο «Κοινωνική Αντιπαροχή, Κοινωνική Μίσθωση, Τριτεκνική Ιδιότητα και άλλες διατάξεις». Η διαβούλευση ολοκληρώνεται την Τετάρτη 20 Αυγούστου.
Η νέα Κυβερνητική Επιτροπή Στεγαστικής Πολιτικής έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τους επόμενους 18 μήνες. Προτεραιότητα αποτελεί η ωρίμανση των δημόσιων ακινήτων που προορίζονται για το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής και η έναρξη των πρώτων δημοπρατήσεων για κατασκευή κοινωνικής κατοικίας.
Κάθε υπουργείο καλείται να συνεισφέρει στην προσπάθεια, προσφέροντας τρία έως πέντε ακίνητα κατάλληλα για ανάπτυξη κοινωνικών κατοικιών. Τα ακίνητα αυτά πρέπει να διαθέτουν κτισμένη επιφάνεια τουλάχιστον 1.500 τετραγωνικών μέτρων, με εξαιρέσεις για νησιωτικές και τουριστικές περιοχές.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αξιοποίηση δομημένων και αδόμητων ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου ή των ΟΤΑ. Οι εργασίες μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Ανέγερση νέων πολυώροφων οικοδομών ή αυτοτελών κτιρίων
• Ανακαίνιση και επισκευή υφιστάμενων κτιρίων
• Κατεδαφίσεις ή αλλαγές χρήσης ακινήτων
• Τακτοποίηση ατελών καταχωρίσεων στα κτηματολογικά γραφεία
Όλες οι εργασίες εκτελούνται με αποκλειστική ευθύνη, δαπάνη και μέσα του ιδιώτη αναδόχου.
Η ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο έχουν στη διάθεσή τους 6.500 ακίνητα που έχουν κριθεί κατάλληλα για το πρόγραμμα. Από αυτά, 1.000 ακίνητα θα εισέλθουν άμεσα στην αγορά τους επόμενους μήνες.
Ο συνολικός στόχος είναι η δημιουργία 25.000 κατοικιών ή κτισμάτων προς χρήση κατοικίας, με 10.000 από αυτές να παραδίδονται άμεσα. Το 60% των νέων κοινωνικών κατοικιών θα κατασκευαστεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας.
Οι ιδιώτες ανάδοχοι μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε διαφορετικές μορφές ανταλλάγματος για τις υπηρεσίες τους. Συγκεκριμένα, μπορούν να αποκτήσουν μέρος των κατοικιών που κατασκευάζουν, δικαίωμα εκμετάλλευσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αμοιβή διαχείρισης ή έσοδα από μεταπώληση και μίσθωση.
Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τους αναδόχους που αναλαμβάνουν πλήρη ανέγερση νέων κτιρίων ή ανακατασκευή παλαιών. Αυτοί υποχρεούνται να διαθέτουν το 30% των κατοικιών στο Δημόσιο για σκοπούς κοινωνικής πολιτικής, ενώ το υπόλοιπο 70% το αξιοποιούν ελεύθερα.
Οι δικαιούχοι των κοινωνικών κατοικιών επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ βάσει κοινωνικών κριτηρίων που περιλαµβάνουν το εισόδηµα, την οικογενειακή και περιουσιακή κατάσταση και την ηλικία των παιδιών. Από τη στιγµή της µίσθωσης και για όσο αυτή διαρκεί, οι δικαιούχοι δεν θα δικαιούνται επιδόµατα στέγασης ή άλλες παροχές για κάλυψη στεγαστικών αναγκών. Ιδιαίτερη καινοτοµία αποτελεί η δυνατότητα εξαγοράς της κατοικίας ύστερα από δέκα χρόνια, µέσω σύµβασης «rent to own», µε συµβολαιογραφική πράξη και χωρίς έξοδα καταχώρισης.
Το ύψος του ενοικίου θα είναι ουσιωδώς χαµηλότερο από τις εµπορικές τιµές της αγοράς για αντίστοιχης ποιότητας ακίνητα. Η διαδικασία ωρίµανσης κάθε έργου θα περιλαµβάνει οικονοµοτεχνική µελέτη που θα αξιολογεί τη βέλτιστη αξιοποίηση του ακινήτου, το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικής κατοικίας (τουλάχιστον 30%), τη διάρκεια διαχείρισης, το ποσοστό µεταβίβασης στον ανάδοχο και τη βιωσιµότητα της επένδυσης. Στα τεύχη δηµοπράτησης θα περιγράφονται αναλυτικά όλα τα χαρακτηριστικά των ακινήτων, οι όροι της µίσθωσης, οι τεχνικές απαιτήσεις, η προσβασιµότητα για άτοµα µε αναπηρία και το ελάχιστο και µέγιστο ποσοστό ιδιοκτησιών που µεταβιβάζεται στον ανάδοχο.
Οι διαδικασίες επιλογής εντάσσονται στο πλαίσιο των συµβάσεων στρατηγικής σηµασίας, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία για δηµόσιες επενδύσεις. Παράλληλα, ιδρύεται ηλεκτρονικό Μητρώο Συµβάσεων Κοινωνικής Αντιπαροχής που θα τηρείται στη Γενική Γραµµατεία ∆ηµογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής και θα καταγράφει αναλυτικά την πορεία εκτέλεσης κάθε έργου, τον αριθµό και την κατανοµή των κοινωνικών κατοικιών ανά περιοχή, τις ήδη µισθωµένες και διαθέσιµες κατοικίες, καθώς και τους τελικούς δικαιούχους.
Το σχέδιο νόµου περιλαµβάνει και την έννοια της κοινωνικής µίσθωσης, που αφορά την απευθείας µίσθωση ακινήτων από δηµόσιους φορείς σε ευάλωτες οµάδες, χωρίς απαραίτητα να εµπλέκεται ιδιώτης ανάδοχος ή έργο κατασκευής. Και σε αυτή την περίπτωση, το ενοίκιο θα είναι χαµηλό, τα κριτήρια κοινωνικά και η επιλογή των δικαιούχων θα γίνεται κεντρικά. Προβλέπεται επίσης δυνατότητα χρηµατοδότησης από ευρωπαϊκά προγράµµατα και ειδικό καθεστώς εξαιρέσεων από τις κλασικές διατάξεις περί εκµισθώσεων ακινήτων του ∆ηµοσίου.
Ήδη είναι έτοιµη και η πρώτη λίστα µε τα ακίνητα που µπορούν να αξιοποιηθούν πιο γρήγορα µε βάση το νέο νοµοσχέδιο. Σε αυτά ξεχωρίζει το πρώην βιοµηχανικό συγκρότηµα ΧΡΩΠΕΙ, ιδιοκτησίας ΕΟΦ, στη λεωφόρο Πειραιώς 62 στον Πειραιά, εµβαδού 17.893 τ.µ., το οποίο περιλαµβάνει διατηρητέα κτίρια και έχει άµεση προοπτική ανάπλασης. Επίσης, στο πρώτο υπό αξιοποίηση γκρουπ ακινήτων φορέων του ∆ηµοσίου είναι επίσης δύο οικόπεδα του ΕΦΚΑ στην Αργυρούπολη, επί της λεωφόρου Κύπρου, συνολικής έκτασης 2.375 τ.µ., το πρώην εργοστάσιο Ανατόλια στη Νέα Ιωνία µε κτίρια 18.000 τ.µ., το οποίο είναι ιδιοκτησίας ΕΤΑ∆, και το ιστορικό ΥΦΑΝΕΤ στην Τούµπα Θεσσαλονίκης, εµβαδού 19.500 τ.µ., το οποίο σήµερα βρίσκεται σε καθεστώς κατάληψης. Με το νέο θεσµικό πλαίσιο, η Πολιτεία επιχειρεί να δηµιουργήσει έναν εναλλακτικό µηχανισµό παραγωγής και διάθεσης στέγης, αξιοποιώντας αδρανή δηµόσια περιουσία, σε ένα µοντέλο που συνδυάζει την κοινωνική στόχευση µε τη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα. Αν η εφαρµογή του αποδειχθεί αποτελεσµατική, µπορεί να σηµατοδοτήσει την απαρχή µιας νέας εποχής στην κοινωνική πολιτική κατοικίας στην Ελλάδα.
Διαβάστε: Πιερρακάκης για πρόταση εξαγοράς ΕΧΑΕ από Euronext: Η ελληνική οικονομία εμπνέει πλέον την εμπιστοσύνη των αγορών και των διεθνών επενδυτών
Χθες, Τετάρτη 30/07, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου, με τίτλο «Κοινωνική Αντιπαροχή, Κοινωνική Μίσθωση, Τριτεκνική Ιδιότητα και άλλες διατάξεις». Η διαβούλευση ολοκληρώνεται την Τετάρτη 20 Αυγούστου.
Στρατηγικός σχεδιασμός για την κοινωνική κατοικία
Η νέα Κυβερνητική Επιτροπή Στεγαστικής Πολιτικής έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τους επόμενους 18 μήνες. Προτεραιότητα αποτελεί η ωρίμανση των δημόσιων ακινήτων που προορίζονται για το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής και η έναρξη των πρώτων δημοπρατήσεων για κατασκευή κοινωνικής κατοικίας.Κάθε υπουργείο καλείται να συνεισφέρει στην προσπάθεια, προσφέροντας τρία έως πέντε ακίνητα κατάλληλα για ανάπτυξη κοινωνικών κατοικιών. Τα ακίνητα αυτά πρέπει να διαθέτουν κτισμένη επιφάνεια τουλάχιστον 1.500 τετραγωνικών μέτρων, με εξαιρέσεις για νησιωτικές και τουριστικές περιοχές.
Μηχανισμός λειτουργίας της κοινωνικής αντιπαροχής
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αξιοποίηση δομημένων και αδόμητων ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου ή των ΟΤΑ. Οι εργασίες μπορεί να περιλαμβάνουν:• Ανέγερση νέων πολυώροφων οικοδομών ή αυτοτελών κτιρίων
• Ανακαίνιση και επισκευή υφιστάμενων κτιρίων
• Κατεδαφίσεις ή αλλαγές χρήσης ακινήτων
• Τακτοποίηση ατελών καταχωρίσεων στα κτηματολογικά γραφεία
Όλες οι εργασίες εκτελούνται με αποκλειστική ευθύνη, δαπάνη και μέσα του ιδιώτη αναδόχου.
Διαθέσιμα ακίνητα και στόχοι υλοποίησης
Η ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο έχουν στη διάθεσή τους 6.500 ακίνητα που έχουν κριθεί κατάλληλα για το πρόγραμμα. Από αυτά, 1.000 ακίνητα θα εισέλθουν άμεσα στην αγορά τους επόμενους μήνες.Ο συνολικός στόχος είναι η δημιουργία 25.000 κατοικιών ή κτισμάτων προς χρήση κατοικίας, με 10.000 από αυτές να παραδίδονται άμεσα. Το 60% των νέων κοινωνικών κατοικιών θα κατασκευαστεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας.
Μορφές ανταλλάγματος για τους αναδόχους
Οι ιδιώτες ανάδοχοι μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε διαφορετικές μορφές ανταλλάγματος για τις υπηρεσίες τους. Συγκεκριμένα, μπορούν να αποκτήσουν μέρος των κατοικιών που κατασκευάζουν, δικαίωμα εκμετάλλευσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αμοιβή διαχείρισης ή έσοδα από μεταπώληση και μίσθωση.Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τους αναδόχους που αναλαμβάνουν πλήρη ανέγερση νέων κτιρίων ή ανακατασκευή παλαιών. Αυτοί υποχρεούνται να διαθέτουν το 30% των κατοικιών στο Δημόσιο για σκοπούς κοινωνικής πολιτικής, ενώ το υπόλοιπο 70% το αξιοποιούν ελεύθερα.
Ποιοι οι δικαιούχοι των κοινωνικών κατοικιών
Οι δικαιούχοι των κοινωνικών κατοικιών επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ βάσει κοινωνικών κριτηρίων που περιλαµβάνουν το εισόδηµα, την οικογενειακή και περιουσιακή κατάσταση και την ηλικία των παιδιών. Από τη στιγµή της µίσθωσης και για όσο αυτή διαρκεί, οι δικαιούχοι δεν θα δικαιούνται επιδόµατα στέγασης ή άλλες παροχές για κάλυψη στεγαστικών αναγκών. Ιδιαίτερη καινοτοµία αποτελεί η δυνατότητα εξαγοράς της κατοικίας ύστερα από δέκα χρόνια, µέσω σύµβασης «rent to own», µε συµβολαιογραφική πράξη και χωρίς έξοδα καταχώρισης. Το ύψος του ενοικίου θα είναι ουσιωδώς χαµηλότερο από τις εµπορικές τιµές της αγοράς για αντίστοιχης ποιότητας ακίνητα. Η διαδικασία ωρίµανσης κάθε έργου θα περιλαµβάνει οικονοµοτεχνική µελέτη που θα αξιολογεί τη βέλτιστη αξιοποίηση του ακινήτου, το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικής κατοικίας (τουλάχιστον 30%), τη διάρκεια διαχείρισης, το ποσοστό µεταβίβασης στον ανάδοχο και τη βιωσιµότητα της επένδυσης. Στα τεύχη δηµοπράτησης θα περιγράφονται αναλυτικά όλα τα χαρακτηριστικά των ακινήτων, οι όροι της µίσθωσης, οι τεχνικές απαιτήσεις, η προσβασιµότητα για άτοµα µε αναπηρία και το ελάχιστο και µέγιστο ποσοστό ιδιοκτησιών που µεταβιβάζεται στον ανάδοχο.
Οι διαδικασίες επιλογής εντάσσονται στο πλαίσιο των συµβάσεων στρατηγικής σηµασίας, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία για δηµόσιες επενδύσεις. Παράλληλα, ιδρύεται ηλεκτρονικό Μητρώο Συµβάσεων Κοινωνικής Αντιπαροχής που θα τηρείται στη Γενική Γραµµατεία ∆ηµογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής και θα καταγράφει αναλυτικά την πορεία εκτέλεσης κάθε έργου, τον αριθµό και την κατανοµή των κοινωνικών κατοικιών ανά περιοχή, τις ήδη µισθωµένες και διαθέσιµες κατοικίες, καθώς και τους τελικούς δικαιούχους.
Το σχέδιο νόµου περιλαµβάνει και την έννοια της κοινωνικής µίσθωσης, που αφορά την απευθείας µίσθωση ακινήτων από δηµόσιους φορείς σε ευάλωτες οµάδες, χωρίς απαραίτητα να εµπλέκεται ιδιώτης ανάδοχος ή έργο κατασκευής. Και σε αυτή την περίπτωση, το ενοίκιο θα είναι χαµηλό, τα κριτήρια κοινωνικά και η επιλογή των δικαιούχων θα γίνεται κεντρικά. Προβλέπεται επίσης δυνατότητα χρηµατοδότησης από ευρωπαϊκά προγράµµατα και ειδικό καθεστώς εξαιρέσεων από τις κλασικές διατάξεις περί εκµισθώσεων ακινήτων του ∆ηµοσίου.
