Σε μια κρίσιμη συγκυρία για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, δύο καθοριστικής σημασίας αποφάσεις επιβεβαιώνουν τη νομιμότητα και αποτελεσματικότητα των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης που έχουν επιλέξει Δήμοι και Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Όπως αποκαλύπτει η Κυριακάτικη Απογευματινή, τόσο το τελικό πόρισμα της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) όσο και η απόφαση 1345/2024 της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δικαιώνουν τη στρατηγική επιλογή για τις προηγμένες αυτές υποδομές.

Επιβεβαίωση νομιμότητας και αποτελεσματικότητας

Με φόντο τη συνεχιζόμενη απειλή επιβολής προστίμων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για χαμηλές επιδόσεις ανακύκλωσης – όπως επισημαίνεται στο επίσημο έγγραφο SWD (2025) 311/7.7.2025 – το νέο τελικό πόρισμα της ΕΔΕΛ (133315ΕΞ2025ΕΜΠ/25.7.2025) αποκαθιστά την αλήθεια για τον τρόπο υλοποίησης των διαγωνισμών από τρεις ΦοΔΣΑ και επιβεβαιώνει ότι τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες.

Το ίδιο πόρισμα αίρει προηγούμενα ευρήματα για ανεπαρκή τεκμηρίωση των προϋπολογισμών και αδιαφανείς τεχνικές προδιαγραφές, τα οποία πλέον δεν ισχύουν. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, οι όποιες παρατηρήσεις κρίνονται μη ουσιώδεις.

ΕΣΠΑ και υλοποίηση έργων

Οι τρεις ΦοΔΣΑ αξιοποίησαν πόρους του ΕΣΠΑ για τη δημιουργία υποδομών ανακύκλωσης, συνάπτοντας προγραμματικές συμβάσεις με τους Δήμους μέλη τους. Ανάμεσά τους και ο ΕΔΣΝΑ, ο οποίος υλοποίησε δέκα διαφορετικά έργα, με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 90 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ), μέσω διεθνών ανοικτών διαγωνισμών στο ΕΣΗΔΗΣ.

Αξίζει να σημειωθεί – όπως επισημαίνει η εφημερίδα – ότι τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης είναι οι μοναδικές από τις δέκα επιλεγείσες τεχνολογίες που παρουσίασαν μετρήσιμα αποτελέσματα, με δηλωμένες συλλεγόμενες ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών το 2023 και 2024. Οι υπόλοιπες εννέα δεν δήλωσαν συλλογή ούτε ενός κιλού.

Σκιές γύρω από το αρχικό πόρισμα και οι πιέσεις της Κομισιόν

Η Απογευματινή αναδεικνύει επίσης σημαντικές πληροφορίες για το αρχικό – και πλέον ανίσχυρο – πόρισμα της ΕΔΕΛ, υποστηρίζοντας ότι δύο στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άσκησαν έντονες πιέσεις ώστε να συμπεριληφθούν αρνητικά σχόλια χωρίς επαρκή τεκμηρίωση. Σύμφωνα με πηγές της ΕΔΕΛ, ζητήθηκε ακόμα και η αποσιώπηση στοιχείων, όπως η οικονομική προσφορά της νορβηγικής TOMRA SYSTEMS ASA προς τον ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου – προσφορά που ήταν αντίστοιχη σε ύψος με αυτή της αναδόχου εταιρείας.

Η ίδια εταιρεία, παρά την υποβολή προσφοράς, αποκλείστηκε από τους διαγωνισμούς λόγω προβλημάτων στις εγγυητικές συμμετοχής, ενώ η αποσιώπηση του στοιχείου αυτού επέτρεψε τη στρεβλή παρουσίαση ότι υπήρχαν «φθηνότερες λύσεις» – χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι τεχνικές διαφορές.

Καίρια παρέμβαση και από το Ελεγκτικό Συνέδριο

Κομβικής σημασίας υπήρξε η παρέμβαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Σύμφωνα με την απόφαση 1345/2024 της Ολομέλειας – που χαρακτηρίζεται αμετάκλητη και έχει συνταγματική ισχύ – το αρχικό πόρισμα της ΕΔΕΛ απορρίπτεται πλήρως, κρίνοντας ότι παραβιάζει βασικές αρχές του θεσμικού πλαισίου των δημόσιων συμβάσεων. Η δικαστική κρίση επισημαίνει ότι:

«Η τιμή της προϋπολογισθείσας δαπάνης ήταν εύλογη, επίκαιρη και συμβάδιζε με τα οικονομικά δεδομένα της αγοράς. Επιπλέον, η προϋπολογισθείσα τιμή είναι τιμή εκκίνησης, χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα για τους συμμετέχοντες».

Ερωτήματα για πρόσωπα και εταιρείες

Η Απογευματινή αποκαλύπτει ότι το νέο πόρισμα της ΕΔΕΛ συντάχθηκε ύστερα από απαίτηση της ΕΕ, με αφορμή φάκελο που περιλάμβανε και καταγγελίες για την εμπλοκή δύο στελεχών της Επιτροπής – των κ. Carsten Rasmussen και κ. Γιώργου Γκίκα. Και οι δύο, σύμφωνα με την εφημερίδα, μετακινήθηκαν άμεσα από τις θέσεις τους.

Το ρεπορτάζ προαναγγέλλει περαιτέρω έρευνα για τη δραστηριότητα της TOMRA SYSTEMS ASA στην ελληνική αγορά, καθώς και για τις πρακτικές ανταγωνισμού στον κλάδο της ανακύκλωσης.