Η επιστροφή του συνόλου των ομολόγων του ΤΧΣ στον ESM-EFSF αποτελούσε οφειλόμενη ενέργεια σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015, και σε κάθε περίπτωση η επιστροφή αυτή δεν απομειώνει τα διαθέσιμα ομόλογα για ανακεφαλαιοποίηση/εξυγίανση τραπεζών, αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή.

Ειδική αναφορά παρέχοντας διευκρινίσεις κάνει ο υπουργός στο 1,2 δισ. ευρώ που η κυβέρνηση κατηγορήθηκε ότι επέστρεψε κατά λάθος στον EFSF.

Ειδικότερα, όπως θυμίζει ο υπουργός Οικονομικών, η συμφωνία προβλέπει ότι τα ομόλογα αυτά παραμένουν διαθέσιμα για το ΤΧΣ για την ίδια ακριβώς χρήση και «συνεπώς η κατάσταση παραμένει ως είχε πριν την επιστροφή με το πρόσθετο πλεονέκτημα της απομείωσης του δημοσίου χρέους».

Το έγγραφο του υπουργού Οικονομικών διαβιβάστηκε στη Βουλή μετά από ερώτηση που είχε καταθέσει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης σχετικά με τη νομιμότητα της διαδικασίας επιστροφής ομολόγων από το ΤΧΣ στο ΕΤΧΣ.

Ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης θυμίζει ειδικότερα ότι η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup εμπεριείχε τη δέσμευση ότι το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα επέστρεφε στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ESM-EFSM) το σύνολο των ομολόγων έκδοσης του EFSF που κατείχε εκείνη τη χρονική στιγμή (συνολικής ονομαστικής αξίας 10,93 δισ. ευρώ).

Σύμφωνα με την απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου τα ομόλογα αυτά, μετά την επιστροφή τους στον ESM-EFSM, παραμένουν στη διάθεση του ΤΧΣ για τον ίδιο σκοπό και την ίδια χρήση όπως και πριν: την ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση τραπεζών.

«Άλλωστε, η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup ήταν σαφής, χωρίς περιθώρια ερμηνείας ούτε δυνατότητα αμφισβήτησης της απορρέουσας υποχρέωσης. Έτσι το σύνολο των ομολόγων αυτών επεστράφη την 27η Φεβρουαρίου 2015, όπως ρητά προέβλεπε η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου».

Ο κ. Βαρουφάκης στην έγγραφη απάντησή του κάνει ξεχωριστή αναφορά στο 1,185 δισ. ευρώ μετρητών που χρησιμοποιήθηκε κατά το 2013 και το 2014 για ανακεφαλαιοποιήσεις.

Όπως αναφέρει, τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία του ΤΧΣ αποτελούνταν από 48,2 δισ. ευρώ ομόλογα του EFSF (μετοχικό κεφάλαιο), 1,5 δισ. ευρώ σε μετρητά (μετοχικό κεφάλαιο) και 2,124 δισ. εισροές σε μετρητά (το ποσό αυτό των εισροών προήλθε από αμοιβές αναδοχής από τις τράπεζες, τόκους καταθέσεων στην ΤτΕ, πληρωμή τοκομεριδίων ομολόγων του EFSF, εξάσκηση warrants από επενδυτές, έσοδα από εκκαθαρίσεις και εφάπαξ καταβολή στις συστημικές τράπεζες.

Με το έγγραφο ενημερώνεται η Βουλή ότι από την ίδρυσή του το ΤΧΣ χρησιμοποίησε για ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών ποσό 39,952 δισ. ευρώ, 37,267 δισ. ευρώ από ομόλογα του EFSF, 1,5 δισ. ευρώ από μετρητά προερχόμενα από το αρχικό μετοχικό του κεφάλαιο και 1,185 δισ. ευρώ από μετρητά που προήλθαν από τις προαναφερθείσες εισροές.

Ο κ. Βαρουφάκης παραθέτει επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι το ΤΧΣ διέθεσε το ποσό των 1,185 δισ. μετρητών κατά τη διάρκεια των ανεφαλαιοποιήσεων/εξυγιάνσεων ως εξής:

-New Proton Bank, 450 εκατομμύρια ευρώ -8/2013 και 11/2013- διαδικασία πώλησής της στη Eurobank

-Probank, 563 εκατομμύρια -8/2013 και 12/2013-διαδικασία απορρόφησής της από την Εθνική

-Τρεις συνεταιριστικές τράπεζες που απορροφήθηκαν από την Alpha (στην οποία καταβλήθηκαν 174 εκατομμύρια ευρώ τον Ιούνιο του 2014).

Η χρήση μετρητών του ΤΧΣ, αντί για ομόλογα έκδοσης του EFSF που διέθετε, δεν ήταν αντίθετη σε κάποιο συμβατικό κείμενο ή νόμο, υπαγορευόταν δε από την καλύτερη απόδοση των ομολόγων έναντι των μετρητών -κάτι που, σύμφωνα με τη διοίκηση του ΤΧΣ, ωφελούσε το Ταμείο και, κατ΄ επέκταση, το Δημόσιο, επισημαίνεται στο έγγραφο.

Αναφέρεται δε στο σημείο αυτό ότι η χρήση του 1,185 δισ. ευρώ μετρητών για τον σκοπό αυτόν είχε ως αποτέλεσμα να εξοικονομηθεί μέρος εκείνων των ομολόγων του EFSF ίσης αξίας (1,185 δισ. ευρώ), το οποίο εντέλει απομείωσε ισόποσα το δημόσιο χρέος.

Συμπέρασμα, αναφέρει ο κ. Βαρουφάκης στο έγγραφο προς τον κ. Μητσοτάκη, είναι ότι «ποσό μετρητών 1,185 δισ. ευρώ χρησιμοποιήθηκε από το ΤΧΣ κατά τη διάρκεια της περιόδου 2013/2014 για ανακεφαλαιοποιήσεις/εξυγιάνσεις τραπεζών, στο πλαίσιο των κανόνων λειτουργίας του Ταμείου, με αποφάσεις του Γενικού Συμβουλίου του Ταμείου, στο οποίο μετέχουν εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών και πρόσωπο οριζόμενο από την Τράπεζα της Ελλάδος.»

» Συνεπώς, η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν σε πλήρη γνώση της χρήσης μετρητών, επικυρώνοντας όλες τις σχετικές αποφάσεις και αποδεχόμενη το γεγονός ότι η χρήση των μετρητών εκείνων μείωσε αντίστοιχα τη χρήση των ομολόγων έκδοσης του EFSF που διέθετε το ΤΧΣ».

Όπως αναφέρει, εξάλλου, ο υπουργός Οικονομικών:

-Μετά την επιστροφή του συνόλου των εναπομεινάντων ομολόγων του EFSF την 27η Φεβρουαρίου 2015 (σύμφωνα με την ρητή δέσμευση του Ταμείου και της χώρας στο πλαίσιο της συμφωνίας της 20ης Φεβρουαρίου 2015 στο Eurogroup), το ΤΧΣ, μετά από συνεννόηση με το υπουργείο Οικονομικών, και σε προσπάθεια διαμόρφωσης κλίματος για την αξιοποίηση μέρους των επιστραφέντων ομολόγων σε μετρητά για άλλη χρήση, έστειλε επιστολή την 10η Μαρτίου 2015 στον ESM-EFSF με την οποία ανέδειξε το ζήτημα της εξοικονόμησης ομολόγων λόγω της πρότερης χρήσης των διαθεσίμων μετρητών αξίας 1,185 δισ. ευρώ.

- Αν και δεν υπήρχε η νομική δυνατότητα ώστε η ελληνική πλευρά να επιχειρηματολογήσει ότι η επιστροφή όλων των ομολόγων του EFSF οφειλόταν σε «λάθος» (σημ. δεν υπήρξε αντίθεση σε συμβατικό όρο ή συμφωνία, ενώ η επιστροφή όλων των ομολόγων επιβλήθηκε στο ΤΧΣ από την απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου του Eurogroup), η ελληνική πλευρά επιχείρησε να αναδείξει το γεγονός ότι η απόφαση του Eurogroup, σε συνδυασμό με την πρότερη χρήση του 1,185 δισ. για τις συγκεκριμένες ανακεφαλαιοποιήσεις, είχε μια «απρόβλεπτη συνέπεια» (unintended consequence) της οποίας την επανόρθωση αιτήθηκε το ΤΧΣ.

- Ακόμα κι αν η επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς είχε γίνει δεκτή, και είχε επιστραφεί το ποσό των 1,185 δισ. ευρώ υπό την μορφή ομολόγων, δεν θα ήταν δυνατή η χρήση του ποσού αυτού παρά μόνο για σκοπούς ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης τραπεζών.

Βάσει των ρητών προβλέψεων της δανειακής συμφωνίας (MFAFA), αλλά και του νομικού καθεστώτος του ΤΧΣ, τα ομόλογα αυτά δεν θα μπορούσαν να «δανειστούν» ως repos ή με άλλο τρόπο για τις γενικότερες ανάγκες ρευστότητας της οικονομίας. Με απλά λόγια, η δανειακή συμφωνία που υπέγραψε η προηγούμενη κυβέρνηση δεν αφήνει στο Ταμείο κανένα περιθώριο ευελιξίας.

- Για το λόγο αυτό στην επιστολή του ΤΧΣ της 10ης Μαρτίου 2015 επισημάνθηκε η συνέπεια της χρήσης μετρητών αντί ομολόγων και περιελήφθη αίτημα προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα διαμόρφωσης της κατάστασης όπως θα ήταν εάν είχαν χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά ομόλογα του EFSF αντί μετρητών.

Με απλά λόγια, στην επιστολή της 10ης Μαρτίου, το ΤΧΣ και το υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά ζήτησαν να επιστραφεί το ποσό των 1,185 δισ. ευρώ υπό την μορφή μετρητών.

Άρα, προσθέτει ο κ. Βαρουφάκης, το ΤΧΣ και το υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο των ισχυόντων νόμων και της απόφασης του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου 2015, έδρασαν άμεσα και διεκδικητικά με σκοπό την βελτιστοποίηση του δημόσιου συμφέροντος, το οποίο υπέσκαψαν οι συμφωνίες των προηγούμενων κυβερνήσεων με τους δανειστές - και πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η απαίτηση για επιστροφή του συνόλου των ομολόγων του EFSF.