Μέτρα έκτακτης ανάγκης που έχουν υιοθετήσει άλλες ευρωπαϊκές χώρες μελετά η κυβέρνηση για να σβήσει τη «φωτιά» των ενοικίων και να ανακόψει τη στεγαστική κρίση. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται πλέον σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά εξαπλώνεται σε όλες τις μεγάλες πόλεις, με την τουριστική ανάπτυξη και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις να επιδεινώνουν την κατάσταση. Σύμφωνα με πληροφορίες, κυβερνητικά στελέχη εξετάζουν αυτή την περίοδο μοντέλα που εφαρμόζονται ήδη στην Ευρώπη με στόχο την εξεύρεση λύσεων που θα συγκρατήσουν το κόστος στέγασης χωρίς να πλήξουν την ελεύθερη αγορά.

Διαβάστε: Στεγαστική κρίση: Νέα άνοδος τιμών στα ακίνητα και "φρένο" στις άδειες Airbnb


Πάνω στο τραπέζι βρίσκονται διάφορα σενάρια, ακόμη και η επιβολή πλαφόν στις περιοχές όπου οι τιμές των ενοικίων βρίσκονται στο «κόκκινο», ωστόσο, φαίνεται πως δεν έχουν προχωρήσει, καθώς πρόκειται για επιλογή που θεωρείται νομικά και πολιτικά δύσκολη. «Αν το κράτος ορίσει ανώτατη τιμή, περιορίζει την ελευθερία των συμβάσεων και παρεμβαίνει στον μηχανισμό της αγοράς», τονίζουν αρμόδιοι κύκλοι. Η εικόνα πάντως στην κοινωνία είναι ήδη ασφυκτική με τη στέγαση να εξελίσσεται στον πιο ακριβό «λογαριασμό» της καθημερινότητας και σε βασικό παράγοντα επιβάρυνσης για τα νοικοκυριά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat ο μέσος μισθωτής στην Ελλάδα δαπανά πλέον πάνω από το 35% του εισοδήματός του για ενοίκιο, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη διαμορφώνεται στο 19,2%. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι για χιλιάδες εργαζόμενους, το ενοίκιο «τρώει» σχεδόν τον μισό μισθό, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για τρόφιμα, μετακινήσεις ή αποταμίευση.


Παρεμβάσεις στην Ευρώπη για τις τιμές των ενοικίων

Σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήδη εφαρμόζονται μέτρα για την συγκράτηση των τιμών στα ενοίκια. Στο Παρίσι, στη Βαρκελώνη και στο Βερολίνο έχουν θεσπιστεί διάφοροι κανόνες, όπως οι μηχανισμοί «ενοικίου αναφοράς». Οι δήμοι συγκεντρώνουν στοιχεία για τα πραγματικά ενοίκια, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος, την ηλικία και την περιοχή του ακινήτου.

Με αυτά τα δεδομένα υπολογίζεται ένα μέσο ενοίκιο αναφοράς, που καθορίζει τα όρια για τα ενοίκια. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το ενοίκιο δεν μπορεί να ξεπερνά το μέσο όρο, ενώ στη Γερμανία οι αυξήσεις σε υπάρχουσες μισθώσεις δεν μπορούν να υπερβούν το τοπικό μέσο όρο. Έτσι περιορίζονται οι υπερβολικές αυξήσεις και οι ακραίες τιμές. Ο δείκτης αυτός βασίζεται τόσο στις τιμές που ζητούνται στις αγγελίες όσο και στις τιμές που συμφωνούνται μεταξύ ιδιοκτήτη και ενοικιαστή. Επίσης αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο, ώστε να αντικατοπτρίζει την πραγματική κατάσταση της αγοράς.


Τι ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ με τα ενοίκια

  • Γερμανία: Σε νέα μισθώματα, το ενοίκιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% σε σχέση με παρόμοια ακίνητα στην ίδια περιοχή. Ο νόμος ισχύει μόνο σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί «έντονα πιεσμένες». Στο Βερολίνο, οι αυξήσεις σε υπάρχουσες συμβάσεις δεν μπορούν να ξεπεράσουν το 15% μέσα σε τρία χρόνια, ενώ εφαρμόστηκε προσωρινό πάγωμα ενοικίων.
  • Γαλλία: Στο Παρίσι και σε άλλες μεγάλες πόλεις έχουν καθοριστεί όρια ενοικίων για νέες μισθώσεις ή όταν τα ίδια ακίνητα ξαναβγαίνουν στην αγορά.
  • Ιρλανδία: Οι αυξήσεις στα ήδη κατοικούμενα σπίτια περιορίζονται στο 2% κάθε χρόνο. Από το 2026, οι νέες μισθώσεις θα μπορούν να αυξάνονται περισσότερο, για να προσελκύσουν επενδύσεις και να χτιστούν νέα σπίτια.
  • Ισπανία (Καταλονία): Από τον Φεβρουάριο του 2024, σε 140 δήμους ισχύουν νόμοι που περιορίζουν τα ενοίκια. Υπάρχουν ζώνες όπου οι τιμές δεν μπορούν να ξεπεράσουν τον δείκτη αναφοράς.
  • Πορτογαλία: Το 2023 η κυβέρνηση όρισε ότι οι αυξήσεις νέων συμβολαίων που διαδέχονται μισθώσεις των τελευταίων πέντε ετών δεν μπορούν να ξεπεράσουν το 2%, για να ελεγχθούν οι τιμές σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση.
  • Ιταλία: Τα ενοίκια δεν μπορούν να ξεπεράσουν συγκεκριμένα όρια, τα οποία συμφωνούνται μεταξύ ιδιοκτητών, συλλόγων ιδιοκτητών και ενοικιαστών. Κατά τον καθορισμό των ορίων λαμβάνονται υπόψη η περιοχή της πόλης, η κατάσταση του κτιρίου, οι παρεχόμενες υπηρεσίες και η ενεργειακή απόδοση.