Οταν συζητάς με έναν από τους λίγους γνώστες του ασφαλιστικού συστήματος, όπως είναι ο πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης, κάθε λέξη μπορεί να «κρύβει» και μία είδηση. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «MP» μιλά για τα οικονομικά του ΕΦΚΑ, βλέπει μεγάλη «φυγή» για συνταξιοδότηση, η οποία θα ανέλθει στους 220.000 ασφαλισμένους έως το τέλος του έτους, ενώ ταυτόχρονα αποκλείει το ενδεχόμενο αύξησης των ορίων ηλικίας, για διάφορους λόγους. 

Διαβάστε: Συντάξεις: Αύξηση 17,5% στο μέσο ποσό από το 2019 - Περισσότεροι δικαιούχοι άνω των 1.000 ευρώ

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλο κύμα συνταξιοδοτήσεων. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Πράγματι, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των αιτήσεων συνταξιοδότησης και κινείται σταθερά πάνω από τις 200.000 ετησίως. Το 2025 φαίνεται ότι θα κλείσει περίπου στις 220.000 και αυτό οφείλεται σε τρεις βασικούς λόγους: α) Στη μεγάλη ανεργία που παρατηρείται σε μισθωτούς, οι οποίοι σε ηλικίες μετά τα 55 αδυνατούν να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας ή, στην καλύτερη περίπτωση, απασχολούνται με χαμηλές αποδοχές. β) Στο γεγονός ότι από 1ης/1/2024 οι συνταξιούχοι μπορούν να συνεχίσουν την εργασία τους χωρίς συνέπειες για τη σύνταξή τους, καταβάλλοντας μόνο προσαυξημένες εισφορές. γ) Στη χαμηλή ανταποδοτικότητα που έχει επέλθει στις συντάξεις, κυρίως μετά τις παρεμβάσεις της περιόδου 2015-2016, που έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει σοβαρό κίνητρο ασφάλισης. Επομένως, όποιος μπορεί να λάβει τη σύνταξή του προχωρεί σε αυτή την επιλογή, μη προσδοκώντας σε κάτι καλύτερο παραμένοντας στην εργασία του.

Θεωρώ δύσκολο να υπάρξει αλλαγή ορίων ηλικίας το 2027, όχι μόνο γιατί θα είναι προεκλογική περίοδος, αλλά γιατί θα πρέπει να παρουσιαστούν τα στοιχεία που συνδέονται με τη μεταβολή του προσδόκιμου επιβίωσης

Θεωρείτε ότι θα υπάρξει αλλαγή των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση από το 2027;

Θεωρώ δύσκολο να υπάρξει αλλαγή το 2027, όχι μόνο γιατί θα είναι προεκλογική περίοδος, αλλά γιατί θα πρέπει να παρουσιαστούν τα στοιχεία που συνδέονται με τη μεταβολή του προσδόκιμου επιβίωσης. Με βάση αυτό το στοιχείο προσδιορίζεται και η μεταβολή ή όχι στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Πρέπει να αλλάξουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης;

Η απάντηση είναι όχι. Κι αυτό γιατί βρισκόμαστε ήδη πάνω από τον μέσο όρο στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Εξάλλου, όταν το 2010 θεσμοθετήθηκε η σύνδεση των ορίων ηλικίας με βάση την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, η βάση και η αφετηρία για την ενδεχόμενη αύξηση από 1ης/1/2021 ήταν το 65ο έτος ή το 60ό για όσους ήταν στην κατηγορία των Βαρέων Επαγγελμάτων (ΒΑΕ) ή συμπλήρωναν 40 έτη ασφάλισης. Στο τέλος, όμως, του 2012, η τότε κυβέρνηση, μετά τις πιέσεις των εταίρων μας, προχώρησε στην αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από 1ης/1/2013 κατά δύο έτη, από τα 65 στα 67 και από τα 60 στα 62. Ετσι, η υποχρέωση που είχαμε αναλάβει για το 2021 εκπληρώθηκε εννέα χρόνια νωρίτερα και καλύπτει την πιθανή αύξηση του προσδόκιμου τουλάχιστον για μία δεκαετία ακόμα. Παράλληλα, θα πρέπει να εισαχθεί και ένα νέο κριτήριο, που αφορά το προσδόκιμο υγιούς διαβίωσης. Το γεγονός ότι ζούμε περισσότερα χρόνια δεν σημαίνει ότι έχουμε τη δυνατότητα να εργαζόμαστε μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Υπάρχουν σήμερα «παραθυράκια» για πρόωρη συνταξιοδότηση;

Σήμερα, μετά τις παρεμβάσεις που έγιναν τα χρόνια των μνημονίων, είναι πολύ λίγοι πλέον εκείνοι που μπορούν να πάρουν σύνταξη σε ηλικία μικρότερη των 62 ετών, έστω και μειωμένη. Είναι οι εργαζόμενοι εκείνοι που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν από τις αλλαγές που επήλθαν, μπορούσαν να πάρουν σύνταξη τα προηγούμενα χρόνια, αλλά επέλεξαν να συνεχίσουν την εργασία τους. Ολοι αυτοί εκτιμάται ότι δεν ξεπερνούν το 5%- 6% του συνόλου των εργαζομένων σήμερα.

Θεωρείτε ότι ο ΕΦΚΑ κινείται με σωστά βήματα; Γιατί τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει πλεόνασμα. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Λογιστικά παρουσιάζει πράγματι πλεόνασμα. Ωστόσο, αυτό το πλεόνασμα προέρχεται από το γεγονός ότι ο κρατικός προϋπολογισμός καλύπτει σχεδόν το 50% των δαπανών για τις συντάξεις. Το υπόλοιπο καλύπτεται από τις εισφορές και τα έσοδα του ΕΦΚΑ. Αυτό είναι ένα στοιχείο που δείχνει ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η αυτοχρηματοδότηση του συστήματος . Και αυτό μπορεί να γίνει με σταδιακή αλλαγή της δομής των συντάξεων, με στόχο την ενίσχυση της ανταποδοτικής σχέσης εισφοράς-σύνταξης, που δεν υπάρχει σήμερα. Ο μελλοντικός συνταξιούχος πρέπει να αμείβεται με βάση και τη δική του συνεισφορά στο σύστημα. Για να υπάρχει κίνητρο ασφάλισης και να μην παρατηρείται, για παράδειγμα, το φαινόμενο οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες να δηλώνουν σε ποσοστό 82% τη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία, με κάτι αντίστοιχο να συμβαίνει και στους μισθωτούς.

Τελικά, ποια ήταν η «γεύση» από τη θέση σας ως υπουργού σε μια δύσκολη περίοδο, καθώς την εποχή εκείνη ήμασταν σε αυστηρή επιτήρηση;

Ηταν, χωρίς αμφιβολία, μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδος. Είναι προφανές ότι θα ήθελα να βρεθώ στο συγκεκριμένο υπουργείο κάποια άλλη περίοδο, όταν δεν θα ζούσαμε με την αγωνία κάθε μήνα για το εάν θα πληρωθούν οι συντάξεις και δεν θα δεχόμασταν, ταυτόχρονα, αφόρητες και άδικες πιέσεις από την τρόικα. Δεν παραπονιέμαι. Προσωπικά πιστεύω ότι έκανα και κάναμε όλοι, εκείνη την περίοδο, ό,τι ήταν δυνατόν για να αποτρέψουμε τα χειρότερα. Παράλληλα, προωθήσαμε μεταρρυθμίσεις, όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η απογραφή των συνταξιούχων, η ενοποίηση όλων των κέντρων πιστοποίησης αναπηρίας στο ΚΕΠΑ, η ενοποίηση όλων των κλάδων Υγείας, η σύσταση του ΕΟΠΥΥ και πολλά άλλα. Μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα όλα αυτά και να γίνουν τα επόμενα βήματα για την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.


Δημοσιεύτηκε στο Money Pro των Παραπολιτικών