Η ελληνική αγορά καφέ διατηρεί την ανοδική της πορεία, αποτελώντας έναν από τους πιο ανταγωνιστικούς κλάδους της εγχώριας οικονομίας. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Γιώργου Λαμπίρη στην «Κυριακάτικη Απογευματινή», οι σύγχρονες επιχειρήσεις καφέ προσαρμόζονται συνεχώς στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, ενώ το franchise μοντέλο έχει μεταμορφώσει τον τρόπο λειτουργίας του κλάδου. Παρά την ισχυρή παρουσία ανεξάρτητων καφετεριών με πιστή πελατεία, οι οργανωμένες αλυσίδες καφέ κυριαρχούν στο σύγχρονο τοπίο της αγοράς.

Διαβάστε: Σχεδόν 1.000 δολάρια...το φλιτζάνι: O ακριβότερος καφές στον κόσμο έφτασε στο Ντουμπάι

Το franchise μοντέλο μεταμορφώνει την αγορά καφέ

Η στρατηγική της δικαιόχρησης επέτρεψε σε μικρότερες επιχειρήσεις να αναπτύξουν ισχυρή εταιρική ταυτότητα και οργανωμένα δίκτυα διανομής. Αυτή η εξέλιξη μετέτρεψε τις τοπικές μονάδες καφέ σε εθνικές αλυσίδες με διεθνή παρουσία. Η ταχεία επέκταση που επιτεύχθηκε μέσω αυτού του μοντέλου οδήγησε στη δημιουργία καταστημάτων τόσο στην ελληνική επικράτεια όσο και σε ξένες αγορές. Η σημερινή αγορά χαρακτηρίζεται από έντονο κατακερματισμό, με πολυάριθμα ανεξάρτητα καταστήματα να συνυπάρχουν με επιχειρήσεις ταχείας εστίασης όπως τα Everest και McDonald's, που έχουν ενσωματώσει τον καφέ στο μενού τους. Επιπλέον, αρτοποιεία και ζαχαροπλαστεία όπως ο Βενέτης και οι Κουλουράδες έχουν προσθέσει υπηρεσίες καφέ, εντείνοντας τον ανταγωνισμό για τις εξειδικευμένες αλυσίδες.

Κυρίαρχοι παίκτες στην οργανωμένη αγορά καφέ

Ο Όμιλος Γρηγόρης παραμένει ένας από τους ισχυρότερους παίκτες, καταγράφοντας εντυπωσιακή βελτίωση των οικονομικών του επιδόσεων. Το 2024, τα έσοδά του αυξήθηκαν στα 55,71 εκατ. ευρώ από 53,33 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ τα καθαρά κέρδη μετά φόρων εκτοξεύθηκαν στα 7,7 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 1,94 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρονιά. Το περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε στο 13,8%, με το δίκτυό του να αριθμεί 362 καταστήματα, κυρίως μέσω franchise. Από αυτά, 340 λειτουργούν στην Ελλάδα, 8 στην Κύπρο, 2 στη Γερμανία και 4 στη Ρουμανία.

Η Coffee Island, με έδρα την Πάτρα, διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο με 390 καταστήματα εσωτερικού και 65 εξωτερικού. Η διεθνής στρατηγική της συνεχίζεται δυναμικά με το πρώτο κατάστημα στο Παρίσι τον Νοέμβριο, ενώ ακολουθούν επεκτάσεις στο Τορόντο, Βουκουρέστι και Αμάν της Ιορδανίας. Πρόσφατα εγκαινίασε το μεγαλύτερό της κατάστημα στο Κάιρο, ενώ στην Ινδία διαθέτει 12 σημεία, με προγραμματισμό για άλλα τέσσερα. Παρά τη διεθνή ανάπτυξη, ο κύκλος εργασιών το 2024 παρουσίασε ελαφρά μείωση στα 35,75 εκατ. ευρώ από 36,99 εκατ. ευρώ το 2023, με κέρδη προ φόρων 2,48 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 1,86 εκατ. ευρώ. Το 7% του τζίρου προέρχεται από το εξωτερικό.

Η Coffee Berry, θυγατρική της εταιρείας Grand, συνεχίζει σταθερά ανοδική πορεία με κύκλο εργασιών 18,54 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 2,6 εκατ. ευρώ. Με πάνω από 220 καταστήματα σε Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο, Ριάντ, Στουτγκάρδη και Καζαμπλάνκα, στρέφεται στρατηγικά προς τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, στοχεύοντας παράλληλα την αγορά των ΗΠΑ. Η Mikel, με έδρα τη Λάρισα, παραμένει μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες ελληνικές αλυσίδες διεθνώς, διατηρώντας σταθερό τζίρο παρά το αυξημένο κόστος λειτουργίας. Το 2023 κατέγραψε έσοδα 18,17 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένα από το 2022, και καθαρά κέρδη 128.900 ευρώ ύστερα από ζημίες το προηγούμενο έτος. Η εταιρεία επικεντρώνεται πλέον στις αγορές όπου ήδη διατηρεί παρουσία.

Ανερχόμενη δύναμη αποτελεί η Il Toto, που ιδρύθηκε το 2017 και αναπτύχθηκε ραγδαία μέσω franchising. Το 2024 σημείωσε αύξηση τζίρου 65%, φτάνοντας τα 15,69 εκατ. ευρώ, ενώ τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στα 4,14 εκατ. ευρώ από 2,76 εκατ. ευρώ το 2023. Η ταχύτατη διεύρυνση του δικτύου την καθιστά μία από τις πιο υπολογίσιμες αναπτυσσόμενες δυνάμεις της αγοράς. Τέλος, η Coffee Lab δραστηριοποιείται στην κατηγορία του specialty καφέ, παρουσιάζοντας σταθερή ανάπτυξη μέσω franchise. Το 2023 εμφάνισε έσοδα 6,05 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 296.900 ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη βιώσιμη παρουσία της στην εγχώρια αγορά.

Προκλήσεις και εμπόδια για τον κλάδο καφέ

Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η βιομηχανία καφέ είναι οι έντονες ανατιμήσεις στις διεθνείς αγορές για την προμήθεια πράσινου ανεπεξέργαστου καφέ. Οι τιμές των δύο βασικών ποικιλιών, Arabica και Robusta, έχουν αυξηθεί τουλάχιστον κατά 150% σε σχέση με πριν από τρία χρόνια, σύμφωνα με τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου.

Οι αυξήσεις αυτές έχουν επιβαρύνει σημαντικά το κόστος για τις επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίας καφέ, καθώς και για τα τελικά σημεία πώλησης, περιορίζοντας τα περιθώρια κέρδους. Πρόσθετο βάρος αποτελεί ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης που εφαρμόζεται στα προϊόντα καφέ:

• 2 ευρώ ανά κιλό για τον μη καβουρδισμένο καφέ
• 3 ευρώ για τον καβουρδισμένο καφέ
• 4 ευρώ για τον στιγμιαίο καφέ ή τα παράγωγά του

Στο φορολογικό μέτωπο, από την 1η Ιουλίου 2024 εφαρμόζεται ΦΠΑ 24% στην επιτόπια κατανάλωση όλων των ειδών καφέ και ροφημάτων, ενώ μόνο οι παραγγελίες take away ή delivery παραμένουν στο μειωμένο 13%. Το φορολογικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τις διεθνείς ανατιμήσεις, δημιουργεί ένα δύσκολο περιβάλλον για τις επιχειρήσεις του κλάδου, ιδιαίτερα για εκείνες που στηρίζονται σε μεγάλο ποσοστό στην καθημερινή κατανάλωση καφέ.