Από τις 23 Φεβρουαρίου 2024, με το άρθρο 71 του Ν. 5090/2024 (ΦΕΚ 30/Α/23-2-2024), το παράβολο των 100 ευρώ για την κατάθεση μήνυσης στα κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα επανήλθε και πλέον είναι υποχρεωτικό. Η μη κατάθεσή του οδηγεί αυτομάτως στην απόρριψη της μήνυσης ως απαράδεκτης. Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει συγκεκριμένες εξαιρέσεις, στις οποίες ο παθών δεν χρειάζεται να πληρώσει παράβολο. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά οι περιπτώσεις όπου η μήνυση κατατίθεται δωρεάν (ατελώς), καθώς και γενικές διευκρινίσεις για τη διαδικασία.

Διαβάστε: Επίδομα 250 ευρώ: Mια μέρα νωρίτερα η καταβολή του

Πότε δεν καταβάλλεται παράβολο

Ο νόμος ορίζει ρητές εξαιρέσεις από την υποχρέωση των 100€. Συγκεκριμένα, δεν πληρώνεις παράβολο όταν η πράξη αφορά:

Α. Εγκλήματα με ιδιαίτερη κοινωνική βαρύτητα

Δεν απαιτείται παράβολο για:

  • Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας
  • Εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής
  • Ενδοοικογενειακή βία
  • Εγκλήματα ρατσιστικών διακρίσεων (άρθρο 82Α ΠΚ)
  • Παραβιάσεις της ίσης μεταχείρισης

Σε αυτές τις περιπτώσεις ο νόμος θεωρεί ότι η προστασία του θύματος υπερέχει της οικονομικής επιβάρυνσης.

Β. Μηνύσεις κατά δημόσιων οργάνων και υπαλλήλων

Αν το αδίκημα τελέστηκε σε βάρος δημόσιου λειτουργού ή υπαλλήλου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, τότε η έγκληση υποβάλλεται:

  • ατελώς
  • χωρίς καμία οικονομική υποχρέωση

Γ. Δικαιούχοι νομικής βοήθειας (legal aid)

Όσοι πληρούν τα κριτήρια του Ν. 3226/2004 για νομική βοήθεια, απαλλάσσονται πλήρως από το παράβολο.
Αφορά:

  • οικονομικά αδύναμους πολίτες,
  • με χαμηλό εισόδημα,
  • που πληρούν τα εισοδηματικά όρια του νόμου.

Σημαντικό:Κατά της διάταξης του εισαγγελέα που απορρίπτει μήνυση ως απαράδεκτη λόγω έλλειψης παραβόλου δεν χωρεί προσφυγή.

Υποχρεωτικότητα του παραβόλου - Πότε απαιτείται

Για όλα τα κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα, όπως:

  • εξύβριση,
  • απειλή,
  • συκοφαντική δυσφήμηση,
  • απλή σωματική βλάβη (όπου απαιτείται έγκληση),

Ο μηνυτής πρέπει να καταθέσει το παράβολο των 100€ υπέρ του ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. Αν δεν κατατεθεί, η μήνυση δεν εξετάζεται.

Τι είναι η μήνυση και πότε χρειάζεται

Η μήνυση (ή έγκληση) είναι η δήλωση του παθόντος προς τις αρχές ότι τελέστηκε σε βάρος του μια αξιόποινη πράξη.
Κατατίθεται:

  • στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών,
  • στο αστυνομικό τμήμα,
  • σε άλλες ανακριτικές αρχές (τροχαία, πυροσβεστική κ.λπ.).

Αντίθετα, η αγωγή αφορά οικονομικές ή αστικές διαφορές και υπάγεται στο αστικό και όχι στο ποινικό δίκαιο.

Τι περιλαμβάνει μια μήνυση

  • Μια ορθή μήνυση πρέπει να περιέχει:
  • στοιχεία μηνυτή και καταγγελλόμενου,
  • σαφή περιγραφή της πράξης,
  • χρόνο, τόπο και συνθήκες τέλεσης,
  • αποδεικτικά στοιχεία ή μάρτυρες,
  • σαφές αίτημα για άσκηση ποινικής δίωξης,
  • το προβλεπόμενο παράβολο (όταν απαιτείται).

Προθεσμίες για κατάθεση μήνυσης

Κατ’ έγκληση αδικήματα: προθεσμία 3 μηνών από τότε που ο παθών έμαθε για την πράξη και τον δράστη. Αυτεπάγγελτα αδικήματα: η δίωξη κινείται ανεξάρτητα από μήνυση, με βάση τη γενική παραγραφή (5–20 έτη ανάλογα με το αδίκημα).

Διαδικασία υποβολής

Η μήνυση μπορεί να γίνει:

  • γραπτώς, στην Εισαγγελία ή στην αστυνομία,
  • προφορικά, μόνο στην αστυνομία, όπου συντάσσεται έκθεση.

Αν την υποβάλλει δικηγόρος, απαιτείται γραμμάτιο προείσπραξης (139€) ως ελάχιστη αμοιβή.

Κόστος μίας μήνυσης

  • Παράβολο 100€ (όταν απαιτείται)
  • Αμοιβή δικηγόρου (εξαρτάται από τη φύση της υπόθεσης)
  • Ενδεχόμενα δικαστικά έξοδα αν η υπόθεση προχωρήσει

Παρότι το παράβολο των 100€ αποτελεί πλέον βασική προϋπόθεση για την κατάθεση μήνυσης στα κατ’ έγκληση αδικήματα, ο νόμος προβλέπει σημαντικές εξαιρέσεις για την προστασία συγκεκριμένων κατηγοριών θυμάτων και για περιπτώσεις ιδιαίτερης κοινωνικής σημασίας. Αν εμπίπτεις σε κάποια από τις παραπάνω περιπτώσεις, έχεις δικαίωμα να υποβάλεις τη μήνυσή σου χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.