Τεχνητή Nοημοσύνη στον έλεγχο των οικοδομικών αδειών, μεταφορά των αρμοδιοτήτων έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχου κατασκευών από τους δήμους στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, σύσταση ενιαίων Περιφερειακών και Τοπικών Κέντρων Δόμησης: Αυτά είναι τα βασικά συστατικά στοιχεία της μεγάλης μεταρρύθμισης που αλλάζει ριζικά το τοπίο στις πολεοδομίες όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Διαβάστε: Μητσοτάκης: "Αύριο πληρώνεται η επιστροφή ενοικίου σε πάνω από 1 εκατ. ενοικιαστές" - Όλα όσα είπε στο Υπουργικό Συμβούλιο (Εικόνες & βίντεο)

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς παρουσίασαν στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο τον Εθνικό Οργανισμό Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης (ΕΟΚΕΔ), που με το νέο έτος θα έρθει στη Βουλή υπό τη μορφή νομοσχεδίου. Με τον καινούργιο Οργανισμό, ο πολίτης θα εξυπηρετείται στο εξής από ένα σημείο διοίκησης για όλα τα θέματα που αφορούν την ακίνητη ιδιοκτησία του και θα μπορεί να βγάλει πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη διαφάνεια, π.χ. μια άδεια δόμησης. Ο ΕΟΚΕΔ γίνεται ο ενιαίος ψηφιακός φορέας εθνικής εμβέλειας που συγκροτείται με τη συνένωση των αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Κτηματολογίου και μέρος των αρμοδιοτήτων που ασκούνταν έως σήμερα από τις Υπηρεσίες Δόμησης (πρώην Πολεοδομίες) των δήμων.

Με τη σύστασή του, δημιουργείται ένα ενιαίο σημείο εξυπηρέτησης (one-stop-shop) για όλα τα θέματα που αφορούν το ακίνητο, με στόχο την καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών που σχετίζονται με την ιδιοκτησία και τη δόμηση. Ο νέος φορέας αναλαμβάνει την καταγραφή, την τεκμηρίωση και την εγγύηση της ιδιοκτησίας, την έκδοση οικοδομικών αδειών και όλων των συναφών πράξεων (βεβαιώσεις όρων δόμησης, προεγκρίσεις), τον έλεγχο των κατασκευών και την τήρηση της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Στόχος του νέου Οργανισμού είναι η παροχή ενιαίας και συνεκτικής πληροφόρησης σε πολίτες, μηχανικούς, νομικούς και επενδυτές, μέσω της δημιουργίας ενός σύγχρονου και πλήρως ψηφιακού φορέα, που συγκεντρώνει όλες τις βασικές λειτουργίες που αφορούν την ιδιοκτησία και τον έλεγχο του δομημένου περιβάλλοντος. 


Τι καταργείται και τι διατηρείται

Ειδικότερα, οι Υπηρεσίες Δόμησης καταργούνται ως αυτοτελείς δημοτικές υπηρεσίες και οι λειτουργίες και το προσωπικό τους ενσωματώνονται στα 20 Περιφερειακά Κέντρα Δόμησης (ΠΚΔ) και στα 77 Τοπικά Κέντρα Δόμησης (ΤΚΔ) του ΕΟΚΕΔ. Τα νέα αυτά κέντρα θα στεγαστούν στα σημερινά Κτηματολογικά Γραφεία, αξιοποιώντας την πολύ υψηλή αντιστοίχιση του δικτύου του Κτηματολογίου σε σχέση με τις σημερινές ΥΔΟΜ.

Οι δήμοι μπορεί να χάνουν τον σκληρό πυρήνα των αρμοδιοτήτων που είχαν οι Υπηρεσίες Δόμησης, δηλαδή την έκδοση των οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο του δομημένου περιβάλλοντος, ωστόσο διατηρούν τις ακόλουθες αρμοδιότητες του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού:

  • Εκπόνηση και παρακολούθηση πολεοδομικών μελετών, αναπλάσεων και επεκτάσεων σχεδίων πόλης.
  • Διαχείριση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων.
  • Συμμετοχή στις αποφάσεις για τα θέματα χωροταξίας, χρήσεων γης και Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων.
  • Σύνταξη διαγραμμάτων και πράξεων εφαρμογής, διαχείριση διαδικασιών τακτοποίησης, αναλογισμού, προσκυρώσεων και καταχωρίσεων.
  • Πρόταση για άρση απαλλοτριώσεων και ασυμφωνιών με το εγκεκριμένο σχέδιο.
  • Ρυμοτομικές και τοπογραφικές εφαρμογές.


Η διοικητική δομή του ΕΟΚΕΔ

Διοικητικά, ο νέος Οργανισμός θα έχει τον διοικητή ως επικεφαλής, κατά το πρότυπο φορέων όπως ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ, καθώς και έναν υποδιοικητή για τα θέματα του Κτηματολογίου και άλλον έναν υποδιοικητή για τα θέματα δόμησης. Οπως επισημαίνει το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για πρώτη φορά στην Ελλάδα δημιουργείται Μητρώο Ανεξάρτητων Ελεγκτών Δόμησης, στους οποίους θα ανατίθεται, με κλήρωση, ο υποχρεωτικός έλεγχος όλων των αδειών πριν από την έναρξη εργασιών.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί πλημμελής εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, τον τελικό έλεγχο για την οικοδομική άδεια τον πραγματοποιεί η Γενική Διεύθυνση Δόμησης.

Τα μεταβατικά στάδια που έχουν προβλεφθεί είναι τα εξής:
  • Μάρτιος 2026: Ψήφιση νομοθετικού πλαισίου.
  • Ιούνιος 2026: Αρχική λειτουργία σε τρία Περιφερειακά Κέντρα και αντίστοιχα Τοπικά.
  • Αρχές 2027: Πλήρης λειτουργία ΕΟΚΕΔ και όλων των ΠΚΔ και ΤΚΔ. Η μεταρρύθμιση αποτελεί για την κυβέρνηση κεντρικό κρίκο σε μια ευρύτερη εθνική στρατηγική για τη συνολική οργάνωση του χώρου, καθώς εντάσσεται στο νέο θεσμικό και ψηφιακό πλαίσιο, που διαμορφώνεται από την κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας σε 477 άρθρα, την απλοποίηση και τον εξορθολογισμό του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, ώστε οι κανόνες δόμησης να είναι σαφείς, λειτουργικοί και ενιαίοι, και το νέο ψηφιακό πλαίσιο αδειοδότησης και διπλών ελέγχων, με περισσότερους προληπτικούς ελέγχους, ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών.
Επίσης, με τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, που συγκεντρώνει όλα τα πολεοδομικά, χωροταξικά και περιβαλλοντικά δεδομένα σε ένα σημείο και αποτελεί το βασικό εργαλείο για όλες τις αποφάσεις στον χώρο, καθώς και με την ενοποίηση δεδομένων Κτηματολογίου και Δόμησης, το κράτος θα μπορεί να έχει για πρώτη φορά ενιαία εικόνα τού πού, τι και πώς χτίζεται.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επιπλέον στόχος της κυβέρνησης είναι να υπάρχει συστηματικός έλεγχος των οικοδομικών αδειών με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, ώστε οι έλεγχοι να είναι πιο στοχευμένοι και αποτελεσματικοί. Αντί να γίνονται τυχαίοι έλεγχοι, το σύστημα, αξιοποιώντας διαθέσιμα δεδομένα, θα μπορεί να παρέχει πληροφορία για το ποιοι φάκελοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν προβλήματα (π.χ., σε περιοχές με αυθαιρεσία, σε ζώνες προστασίας ή σε έργα μεγαλύτερης πολυπλοκότητας).

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά