Εξπρές» αποζημιώσεις από το Δημόσιο, χωρίς δικαστικές καθυστερήσεις και γραφειοκρατική ταλαιπωρία, προβλέπει το νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές που συζητείται στη Βουλή. Το νέο πλαίσιο της ρύθμισης εισάγει έναν μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, μέσω του οποίου οι πολίτες θα αποζημιώνονται όταν έχουν ήδη δικαιωθεί αμετάκλητα από ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για την ίδια υπόθεση. Στην πράξη, το Δημόσιο, μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, θα αποσύρεται από εκκρεμείς δίκες και δεν θα ασκεί εφέσεις.

Διαβάστε: Νέο Κληρονομικό Δίκαιο: Ριζικές αλλαγές στις κληρονομιές μετά από 80 χρόνια! Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Νέος εξωδικαστικός μηχανισμός: Γρήγορες αποζημιώσεις από το Δημόσιο με μια απλή αίτηση στο Νομικό Συμβούλιο

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, έκανε λόγο για παρεμβάσεις «που αγγίζουν την καθημερινότητα». Όπως τόνισε, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους αποκτά πλέον τη δυνατότητα να τερματίζει άσκοπες δίκες όταν ο πολίτης έχει ήδη δικαιωθεί αμετάκλητα, εξοικονομώντας χρόνο και δημόσιους πόρους. «Με αυτές τις αλλαγές το Δημόσιο γίνεται πιο προσιτό και αποτελεσματικό, ενώ οι πολίτες βλέπουν τα δικαιώματά τους να αναγνωρίζονται χωρίς πολύχρονη ταλαιπωρία», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Με τη νέα διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ο πολίτης θα μπορεί να ζητά αποζημίωση από το Δημόσιο χωρίς να χρειάζεται να πάει στο δικαστήριο, μέσω ενός Ειδικού Θεματικού Σχηματισμού στο ΝΣΚ. Ο σχηματισμός αυτός θα εξετάζει τις υποθέσεις και θα μπορεί να αναγνωρίζει δικαιώματα αποζημίωσης απευθείας, χωρίς δίκη.

Η νέα διαδικασία

Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο του νομοσχεδίου, η διαδικασία εκκινεί κατόπιν αιτήματος εξωδικαστικής επίλυσης που υποβάλλεται από ιδιώτη –φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα– είτε με εξώδικη αίτηση, είτε στο πλαίσιο εκκρεμούς δικαστικής διαδικασίας, σε οποιοδήποτε στάδιο αυτής, πριν από τη συζήτηση της υπόθεσης στον πρώτο ή δεύτερο βαθμό ή στο στάδιο της αναίρεσης.

Θα καθορίζονται κατηγορίες υποθέσεων, λαμβάνοντας ως κριτήριο ιδίως περιπτώσεις ομοειδών διαφορών που πηγάζουν από την ίδια πραγματική και νομική αιτία, για τις οποίες θα είναι υποχρεωτική –πριν από την προσφυγή στο αρμόδιο δικαστήριο– η υποβολή αίτησης εξωδικαστικής επίλυσης στο ΝΣΚ. Ο ειδικός σχηματισμός θα αξιολογεί την υπόθεση και, όπου προκύπτει δικαίωμα αποζημίωσης, θα το αναγνωρίζει χωρίς να απαιτείται δίκη.

Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης θα καθορίζονται οι περιπτώσεις όπου η εξωδικαστική διαδικασία θα είναι υποχρεωτική πριν από τη δικαστική προσφυγή· διαφορετικά, η υπόθεση δεν θα συζητείται (θα απορρίπτεται ως απαράδεκτη).

Παράλληλα, συστήνεται Ειδικό Τμήμα Ταχείας Αντίδρασης για άμεσες γνωμοδοτήσεις σε επείγουσες υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος, ενώ δίνεται στο ΝΣΚ η δυνατότητα να σταματά άσκοπες δίκες όταν ο πολίτης έχει ήδη δικαιωθεί αμετάκλητα, εξοικονομώντας χρόνο και δημόσιους πόρους.

Με αυτόν τον τρόπο, το κράτος αποφεύγει πρακτικές που μέχρι σήμερα οδηγούσαν σε αδικαιολόγητη καθυστέρηση και καταπόνηση των πολιτών. Η απόφαση για τη σύσταση του Ειδικού Σχηματισμού εξωδικαστικής επίλυσης πρέπει να εκδοθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026. Με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, οι αποζημιώσεις και η επίλυση διαφορών με το Δημόσιο αποκτούν ουσιαστικά «εξπρές» χαρακτήρα, με στόχο την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων και τη μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών.