Η φορολογία γονικής παροχής και δωρεάς χρηματικών ποσών αποτελεί σημαντικό ζήτημα για χιλιάδες οικογένειες. Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ εφαρμόζεται όταν οι μεταφορές γίνονται μέσω του τραπεζικού συστήματος, ενώ ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 10% για το υπερβάλλον ποσό.

Διαβάστε: Έτσι θα γλιτώσετε τον φόρο με γονική παροχή ή δωρεά: Οδηγός της ΑΑΔΕ για το πώς θα "σβήσετε" τα τεκμήρια πριν κλείσει το 2025

Πότε εφαρμόζεται το αφορολόγητο της γονικής παροχής

Οι γονικές παροχές και δωρεές έως 800.000 ευρώ παραμένουν αφορολόγητες μεταξύ στενών συγγενών, συμπεριλαμβανομένων γονέων, τέκνων, συζύγων, παππούδων, γιαγιάδων και εγγονιών. Η βασική προϋπόθεση είναι η διενέργεια της συναλλαγής μέσω τραπεζών και η αρμόδια δήλωσή της. Σημαντικό είναι ότι η απλή κατάθεση σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό δεν συνιστά αυτόματα δωρεά. Προβλήματα προκύπτουν μόνο όταν ο συνδικαιούχος που δεν συνεισέφερε στην κατάθεση κάνει χρήση του ποσού.

Φορολογία δωρεάς και συντελεστές φόρου

Όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για το αφορολόγητο, η φορολογία δωρεάς εφαρμόζεται με διαφορετικούς συντελεστές ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας:

  • Στενοί συγγενείς (Α' κατηγορία): 10% φόρος από το πρώτο ευρώ
  • Β' κατηγορία συγγένειας: 20% φόρος χωρίς αφορολόγητο
  • Γ' κατηγορία (μη συγγενείς): 40% φόρος χωρίς αφορολόγητο

Πιο αναλυτικά, με διάταξη του νόμου 4839/2021, αυξάνεται το αφορολόγητο ποσό δωρεών και γονικών παροχών περιουσιακών στοιχείων σε οχτακόσιες χιλιάδες (800.000) ευρώ από εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ, που ίσχυε πριν την ψήφισή του, στις ακόλουθες κατηγορίες δικαιούχων:

α) σύζυγο του κληρονομούμενου,
β) πρόσωπο το οποίο είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον κληρονομούμενο κατά τις διατάξεις του ν. 3719/2008 και το οποίο λύθηκε με το θάνατο αυτού, εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών,
γ) κατιόντες πρώτου βαθμού (τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων),
δ) κατιόντες εξ αίματος δεύτερου βαθμού και
ε) ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού.

Ειδικές περιπτώσεις και έλεγχοι τραπεζών

Η ΑΑΔΕ εξετάζει τις δηλώσεις γονικών παροχών βάσει στοιχείων που αποστέλλουν οι τράπεζες. Εάν η συναλλαγή δεν επιβεβαιωθεί και δεν προσκομιστούν αποδεικτικά, επιβάλλεται φόρος από το πρώτο ευρώ.

Οι παροχές με μετρητά που δεν διέρχονται από το τραπεζικό σύστημα φορολογούνται αυτόματα με 10% χωρίς αφορολόγητο. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν οι διαδοχικές δωρεές μέσω ενδιάμεσων προσώπων, όπου επιβάλλεται φόρος 20% χωρίς αφορολόγητο.

Κοινός τραπεζικός λογαριασμός και νομικές απαιτήσεις

Σύμφωνα με τον νόμο 4972/2022, ως μεταφορά χρημάτων ορίζεται η ανάληψη από ατομικό ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή και κατάθεση εντός τριών εργάσιμων ημερών σε λογαριασμό του δωρεοδόχου.

Όταν το ποσό καταλήγει σε κοινό λογαριασμό τέκνου με τρίτο πρόσωπο, πρέπει να αποδεικνύεται ότι χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά από τον δωρεοδόχο. Διαφορετικά επιβάλλεται φόρος δωρεάς.

Η φορολογική διοίκηση υπενθυμίζει ότι η δυνατότητα του δωρητή να πραγματοποιήσει την παροχή εξετάζεται στο στάδιο του ελέγχου και όχι κατά την υποβολή της δήλωσης. Εξαιρούνται από τους ελέγχους μικροποσά και χρήματα που αποστέλλονται σε παιδιά που σπουδάζουν στο εξωτερικό.