Ριζικές ανατροπές φέρνει η μεταρρύθμιση του Κληρονομικού Δικαίου από το υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μεταβιβάζεται, προστατεύεται και διαχειρίζεται η περιουσία μετά τον θάνατο. Νέα εργαλεία, όπως η κληρονομική σύμβαση και η συνδιαθήκη, θεσμοθετούνται για πρώτη φορά, ενώ η νόμιμη μοίρα αποκτά πλέον χαρακτήρα ενοχικής αξίωσης και όχι αυτομάτως μεριδίου επί της κληρονομίας.

Διαβάστε: Kληρονομικό δίκαιο: Ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία στην Επιτροπή το νομοσχέδιο - Την Τρίτη εισάγεται στην Ολομέλεια

Παράλληλα, ενισχύεται η θέση των συζύγων και συντρόφων, ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα ευθύνης για χρέη και περιορίζεται η πολυδιάσπαση της περιουσίας μέσα από την κατάργηση του αναγκαστικού «εξ αδιαιρέτου». 


Κληρονομικό Δίκαιο: Τι αλλάζει για τους κληρονόμους σε πραγματικές καθημερινές περιπτώσεις

Με βάση τα νέα δεδομένα, τα «Π» σταχυολογούν τις σημαντικότερες αλλαγές σε 20 ερωτήσεις και απαντήσεις, που αποτυπώνουν τι αλλάζει για τους κληρονόμους σε πραγματικές καθημερινές περιπτώσεις.

1. Τι αλλάζει με τις ιδιόγραφες διαθήκες και τους μεριδιούχους (σ.σ.: νόμιμους κληρονόμους);

Αν μοναδικός κληρονόμος ορίζεται πρόσωπο που δεν ανήκει στην πρώτη τάξη εξ αδιαθέτου, η διαθήκη δεν παράγει αποτελέσματα έως ότου κηρυχθεί κυρία από το δικαστήριο. Ο μεριδιούχος δεν παίρνει πια ποσοστό της περιουσίας, αλλά χρηματική αξίωση.

2. Τι ισχύει για τα χρέη; Ευθύνεται ο κληρονόμος με την προσωπική του περιουσία;

Όχι. Το νέο πλαίσιο καταργεί την προσωπική ευθύνη και οι κληρονόμοι δεν απειλούνται για χρέη του θανόντος με την ατομική τους περιουσία. Τα χρέη βαραίνουν την κληρονομητέα περιουσία.

3. Αν η κληρονομία έχει μόνο χρέη;

Ο κληρονόμος δεν διατρέχει κίνδυνο κατάσχεσης σε δικά του περιουσιακά στοιχεία. Οι δανειστές ικανοποιούνται αποκλειστικά από την κληρονομία.

4. Μπορεί ο κληρονόμος να εκμισθώνει τα κληρονομιαία χωρίς κίνδυνο;

Ναι. Μπορεί να εισπράττει μισθώματα, ενώ η προσωπική του περιουσία παραμένει προστατευμένη.

5. Τι γίνεται αν ο κληρονόμος πουλήσει κληρονομιαίο ακίνητο;

Αν πουλήσει και δεν εξοφλήσει το χρέος του κληρονομουμένου με το τίμημα, τότε ευθύνεται προσωπικά. Η προστασία αίρεται όταν μειώνει την κληρονομία με δικές του πράξεις.

6. Τι παίρνουν οι μεριδιούχοι πλέον;

Δεν αποκτούν αυτομάτως ποσοστό της περιουσίας. Λαμβάνουν χρηματική απαίτηση, ενώ μπορούν να ζητήσουν υποθήκη επί των κληρονομιαίων για διασφάλιση.

7. Τι κληρονομεί ο σύζυγος όταν υπάρχουν μακρινοί συγγενείς;

Ο επιζών σύζυγος πλέον λαμβάνει ολόκληρη την κληρονομία, εφόσον δεν υπάρχουν τέκνα ή γονείς.

8. Τι γίνεται με συντρόφους που φρόντιζαν τον διαθέτη;

Θεσπίζεται κληροδοσία εκ του νόμου, ο σύντροφος που παρείχε ουσιώδη φροντίδα δικαιούται χρηματικό ποσό ανάλογο των υπηρεσιών του.

9. Αν δεν υπάρχουν καθόλου συγγενείς;

Ο σύντροφος ελεύθερης ένωσης μπορεί να ζητήσει ολόκληρη την κληρονομία μέσω δικαστικής διαδικασίας, αν αποδείξει συμβίωση άνω των τριών ετών.

10. Πώς προστατεύεται η οικογενειακή στέγη;

Ο σύζυγος μπορεί να ζητήσει την επιδίκαση της κατοικίας ή, εναλλακτικά, την επικαρπία της εφ’ όρου ζωής.

11. Μπορεί γονέας να εξαιρέσει από την κληρονομιά ακίνητα που είχε δώσει με γονική παροχή;

Ναι. Με νέα διαδικασία, ο γονέας που είχε προβεί σε γονική παροχή μπορεί να ζητήσει την απόδοση των ποσοστών στα συγκεκριμένα ακίνητα.

12. Πώς εξασφαλίζονται οικογενειακές επιχειρήσεις;

Με κληρονομική σύμβαση, ο διαθέτης μπορεί να δεσμευτεί ώστε η επιχείρηση να περιέλθει στον διάδοχο που επιθυμεί, αποφεύγοντας διενέξεις μεταξύ κληρονόμων.

13. Τι γίνεται με συμφωνίες φροντίδας ηλικιωμένων;

Πλέον προβλέπεται δεσμευτική κληρονομική σύμβαση, με την οποία ο φροντιστής μπορεί να λάβει το ακίνητο του διαθέτη, χωρίς τον κίνδυνο ανάκλησης της υπόσχεσης.

14. Επιτρέπεται συνδιαθήκη;

Ναι. Τα ζευγάρια μπορούν να καθορίζουν κοινά τη διαδοχή τους, με δέσμευση και για τους δύο.

15. Μπορούν σύζυγοι να αποκλείσουν ο ένας τον άλλον;

Με αμοιβαία σύμβαση παραίτησης από κληρονομικά δικαιώματα, μπορούν να κατευθύνουν όλη την περιουσία στα δικά τους παιδιά.

16. Επιτρέπεται η αποκλήρωση λόγω αχαριστίας;

Για πρώτη φορά, ναι. Η βαριά αντικοινωνική συμπεριφορά θεμελιώνει αποκλήρωση.

17. Τι γίνεται με ακίνητα εξ αδιαιρέτου;

Καταργείται ο υποχρεωτικός πλειστηριασμός. Ο συγκληρονόμος μπορεί να ζητήσει να του επιδικαστεί ολόκληρο το ακίνητο στην εμπορική του αξία.

18. Κληρονομούν όσοι έχουν διαπράξει οικονομικά εγκλήματα σε βάρος του διαθέτη;

Το δικαστήριο μπορεί να τους κηρύξει ανάξιους και να αποκλειστούν από την κληρονομία.

19. Κληρονομεί σύζυγος που έχει καταδικαστεί για κακοποίηση;

Όχι. Η τελεσίδικη καταδίκη για εγκλήματα κατά της ζωής, της υγείας ή της γενετήσιας ελευθερίας οδηγεί σε αυτόματη κληρονομική ανικανότητα.

20. Μπορεί ο διαθέτης να ορίζει εκτελεστή διαθήκης με διαχειριστικές αρμοδιότητες;

Ναι. Ορίζεται ρητά ότι επιτρέπεται ο εκτελεστής-διαχειριστής, ακόμα και χωρίς άλλες διατάξεις προς εκτέλεση. Το νέο Κληρονομικό Δίκαιο επιχειρεί να εκσυγχρονίσει ένα σύστημα δεκαετιών, αντιμετωπίζοντας σύγχρονες ανάγκες οικογενειακών σχέσεων, προστασίας ευάλωτων προσώπων και ασφάλειας δικαίου. Οι αλλαγές είναι πολλές και θα επηρεάσουν σχεδόν κάθε οικογένεια, με στόχο να επιλυθούν παθογένειες που ταλαιπωρούσαν τους πολίτες επί δεκαετίες.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά