EnΚοινός τραπεζικός λογαριασμός: Τι γίνεται με τα χρήματα μετά τον θάνατο συνδικαιούχου
Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία
Δείτε τη νομοθεσία και τη νομολογία για τις καταθέσεις σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό μετά τον θάνατο συνδικαιούχου
Όταν ένας από τους συνδικαιούχους ενός κοινού τραπεζικού λογαριασμού αποβιώσει, ανακύπτουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση των καταθέσεων. Η ελληνική νομοθεσία και η πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου παρέχουν σαφείς απαντήσεις για τα δικαιώματα των επιζώντων συνδικαιούχων και των κληρονόμων του θανόντος.
Διαβάστε: Τέλη κυκλοφορίας 2026: Λήγει η προθεσμία για την πληρωμή τους, δεν προβλέπεται παράταση - "Τσουχτερά" τα πρόστιμα (Βίντεο)
Το άρθρο 2 του νόμου 5638/1932 θεσπίζει μια ιδιαίτερη διάταξη που αφορά τις καταθέσεις σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό. Συγκεκριμένα, όταν στη σύμβαση του λογαριασμού περιλαμβάνεται ρητός όρος που ορίζει ότι σε περίπτωση θανάτου κάποιου δικαιούχου η κατάθεση μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στους επιζώντες, τότε το σύνολο των χρημάτων περιέρχεται αυτόματα στους εναπομείναντες συνδικαιούχους. Αυτή η διάταξη έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένως από δικαστικές αποφάσεις.
Με τη σημαντική απόφαση 381/2018 του Α2 Τμήματος, ο Άρειος Πάγος διευκρινίζει ότι όταν υφίσταται ο προαναφερθείς όρος στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό, οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος δεν αποκτούν κανένα απολύτως δικαίωμα επί των καταθέσεων. Το ποσό δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διεκδίκησης ούτε μέσω πράξεων εν ζωή ούτε μέσω κληρονομικής διαδοχής.
Ο επιζών συνδικαιούχος αποκτά το δικαίωμα να αναλάβει ολόκληρο το υπόλοιπο του λογαριασμού από το πιστωτικό ίδρυμα. Στην περίπτωση αυτή, οι κληρονόμοι του θανόντος δεν έχουν νομική βάση να προσφύγουν κατά της τράπεζας. Η μόνη τους δυνατότητα είναι να στραφούν εναντίον του επιζώντος συνδικαιούχου, διεκδικώντας το μερίδιο που αναλογούσε στον αποβιώσαντα σύμφωνα με τις εσωτερικές συμφωνίες.
Όταν στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό δεν έχει συμπεριληφθεί ο όρος που προβλέπει το άρθρο 2 του νόμου 5638/1932, η νομική κατάσταση διαφοροποιείται. Οι κληρονόμοι του θανόντος διατηρούν το δικαίωμα να αξιώσουν από τον επιζώντα συνδικαιούχο το ποσοστό που αντιστοιχεί στον κληρονομούμενο. Παρόλα αυτά, ούτε σε αυτή την περίπτωση αποκτούν άμεση αξίωση κατά του πιστωτικού ιδρύματος, καθώς δεν υποκαθίστανται αυτομάτως στη θέση του αρχικού καταθέτη.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 5638/1932, όπως τροποποιήθηκε με το νομοθετικό διάταγμα 951/1971, η χρηματική κατάθεση σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό που τηρείται στο όνομα δύο ή περισσότερων προσώπων παρέχει σε κάθε συνδικαιούχο το δικαίωμα αυτοτελούς διαχείρισης. Κάθε δικαιούχος μπορεί να ενεργεί χωρίς την απαραίτητη συναίνεση των υπολοίπων.
Η ανάληψη χρηματικών ποσών από οποιονδήποτε εκ των δικαιούχων πραγματοποιείται εξ ιδίου δικαίου. Εάν κάποιος συνδικαιούχος αποφασίσει να αναλάβει το σύνολο του διαθέσιμου υπολοίπου, η απαίτηση έναντι του πιστωτικού ιδρύματος εξοφλείται πλήρως. Οι υπόλοιποι συνδικαιούχοι διατηρούν αποκλειστικά εσωτερική αξίωση εναντίον εκείνου που προέβη στην ανάληψη.
Τα άρθρα 2 και 3 του νόμου 5638/1932 ορίζουν ότι όταν έχει συμφωνηθεί ο σχετικός όρος, η κατάθεση και ο λογαριασμός μεταβιβάζονται αυτοδικαίως στους επιζώντες και απαλλάσσονται από κάθε φόρο κληρονομιάς. Η φορολογική αυτή απαλλαγή δεν εφαρμόζεται για τους κληρονόμους του τελευταίου επιζώντος συνδικαιούχου, οι οποίοι υπόκεινται στις κανονικές φορολογικές υποχρεώσεις.
Σε περίπτωση θανάτου ενός συνδικαιούχου, οι κληρονόμοι του δεν αποκτούν άμεσο δικαίωμα έναντι του πιστωτικού ιδρύματος. Όταν υπάρχει ο ειδικός νομοθετικός όρος, ο επιζών δικαιούχος θεωρείται εις ολόκληρον δανειστής και δικαιούται να εισπράξει το σύνολο της κατάθεσης. Απουσία του όρου αυτού, οι κληρονόμοι μπορούν να προσφύγουν αποκλειστικά κατά του επιζώντος, βασιζόμενοι στις εσωτερικές συμφωνίες που είχαν διαμορφωθεί μεταξύ των συνδικαιούχων του κοινού τραπεζικού λογαριασμού.
Διαβάστε: Τέλη κυκλοφορίας 2026: Λήγει η προθεσμία για την πληρωμή τους, δεν προβλέπεται παράταση - "Τσουχτερά" τα πρόστιμα (Βίντεο)
Η ειδική νομοθετική ρύθμιση για τον κοινό τραπεζικό λογαριασμό
Το άρθρο 2 του νόμου 5638/1932 θεσπίζει μια ιδιαίτερη διάταξη που αφορά τις καταθέσεις σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό. Συγκεκριμένα, όταν στη σύμβαση του λογαριασμού περιλαμβάνεται ρητός όρος που ορίζει ότι σε περίπτωση θανάτου κάποιου δικαιούχου η κατάθεση μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στους επιζώντες, τότε το σύνολο των χρημάτων περιέρχεται αυτόματα στους εναπομείναντες συνδικαιούχους. Αυτή η διάταξη έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένως από δικαστικές αποφάσεις.
Η θέση του Αρείου Πάγου για τα δικαιώματα των κληρονόμων
Με τη σημαντική απόφαση 381/2018 του Α2 Τμήματος, ο Άρειος Πάγος διευκρινίζει ότι όταν υφίσταται ο προαναφερθείς όρος στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό, οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος δεν αποκτούν κανένα απολύτως δικαίωμα επί των καταθέσεων. Το ποσό δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διεκδίκησης ούτε μέσω πράξεων εν ζωή ούτε μέσω κληρονομικής διαδοχής.Ο επιζών συνδικαιούχος αποκτά το δικαίωμα να αναλάβει ολόκληρο το υπόλοιπο του λογαριασμού από το πιστωτικό ίδρυμα. Στην περίπτωση αυτή, οι κληρονόμοι του θανόντος δεν έχουν νομική βάση να προσφύγουν κατά της τράπεζας. Η μόνη τους δυνατότητα είναι να στραφούν εναντίον του επιζώντος συνδικαιούχου, διεκδικώντας το μερίδιο που αναλογούσε στον αποβιώσαντα σύμφωνα με τις εσωτερικές συμφωνίες.
Περιπτώσεις απουσίας ειδικού όρου
Όταν στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό δεν έχει συμπεριληφθεί ο όρος που προβλέπει το άρθρο 2 του νόμου 5638/1932, η νομική κατάσταση διαφοροποιείται. Οι κληρονόμοι του θανόντος διατηρούν το δικαίωμα να αξιώσουν από τον επιζώντα συνδικαιούχο το ποσοστό που αντιστοιχεί στον κληρονομούμενο. Παρόλα αυτά, ούτε σε αυτή την περίπτωση αποκτούν άμεση αξίωση κατά του πιστωτικού ιδρύματος, καθώς δεν υποκαθίστανται αυτομάτως στη θέση του αρχικού καταθέτη.
Το γενικό νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας
Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 5638/1932, όπως τροποποιήθηκε με το νομοθετικό διάταγμα 951/1971, η χρηματική κατάθεση σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό που τηρείται στο όνομα δύο ή περισσότερων προσώπων παρέχει σε κάθε συνδικαιούχο το δικαίωμα αυτοτελούς διαχείρισης. Κάθε δικαιούχος μπορεί να ενεργεί χωρίς την απαραίτητη συναίνεση των υπολοίπων.Η ανάληψη χρηματικών ποσών από οποιονδήποτε εκ των δικαιούχων πραγματοποιείται εξ ιδίου δικαίου. Εάν κάποιος συνδικαιούχος αποφασίσει να αναλάβει το σύνολο του διαθέσιμου υπολοίπου, η απαίτηση έναντι του πιστωτικού ιδρύματος εξοφλείται πλήρως. Οι υπόλοιποι συνδικαιούχοι διατηρούν αποκλειστικά εσωτερική αξίωση εναντίον εκείνου που προέβη στην ανάληψη.
