Του Γιώργου Δημητρομανωλάκη

Η πιθανότητα να χαθεί ένα μεγάλο μέρος της αξίας των μετοχών τους, δηλαδή να υποστούν dilution (αραίωση), είναι πλέον ορατή για τους υφιστάμενους μετόχους των τραπεζών, με την ολοκλήρωση της διαγνωστικής μελέτης για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Με βάση τη διαδικασία της κοινοτικής οδηγίας για το bail in, η οποία ήδη ενσωματώθηκε στο Εθνικό Δίκαιο, το κεφαλαιακό έλλειμμα που ενδέχεται να προκύψει από τα stress tests καλούνται αρχικά να το καλύψουν μέσω αύξησης κεφαλαίου οι ιδιώτες επενδυτές.

Πρακτικά, το dilution αποτελεί συνάρτηση της ζημίας που θα προκύψει από την αναμόρφωση του ενεργητικού και της καθαρής θέσης της τράπεζας. Οσο μεγαλύτερη η ζημία, τόσο μεγαλύτερο το dilution. Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα κάνουν οι βασικοί μέτοχοι των τραπεζών, μεταξύ αυτών ο Prem Watsa στη Eurobank, το Abu Dabi στην Alpha Bank, οι Τσέχοι μέτοχοι της Πειραιώς και η οικογένεια Λάτση στην Εθνική.

Επιπρόσθετα, σε όλες τις τράπεζες υπάρχουν συμφέροντα μεγάλων επιχειρηματικών οικογενειών της χώρας που έως τώρα δεν έχουν γίνει γνωστές οι προθέσεις τους. Μέχρι στιγμής, γνωστές έχουν γίνει οι προθέσεις του βασικού μετόχου της Eurobank, Prem Watsa. Ηδη, ο Ινδοκαναδός μεγαλοεπενδυτής, ο οποίος έχει τοποθετήσει πάνω από 1 δισ. ευρώ στην ελληνική τράπεζα, έχει συναντηθεί με αξιωματούχους των θεσμών (SSM) διερευνώντας τη δυνατότητα «προστασίας» της σημαντικής επένδυσής του.

ΤΙ ΕΞΕΤΑΖΟΥΝ

Τα πιθανά σενάρια είναι να εκδοθούν κάποιου είδους CoCos ή να εξεταστεί κάποιος άλλος τρόπος ενόψει των ΑΜΚ. Προφανώς, όλα θα εξαρτηθούν από τον χρόνο και το ύψος των συνολικών αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου.

Οι ξένοι επενδυτές, εκτός της Fairfax, έχουν στηρίξει την τελευταία διετία τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με σημαντική συμμετοχή στις αυξήσεις κεφαλαίου που έχουν προηγηθεί. Στις ΑΜΚ του 2014 έβαλαν πάνω από 8 δισ. και διατηρούν ακόμα ιδιαίτερα σημαντικές θέσεις στις τράπεζες.

Οι παράμετροι που θα κρίνουν το ύψος του κεφαλαιακού ελλείμματος και, επομένως, του λογαριασμού που θα κληθούν να πληρώσουν οι υφιστάμενοι μέτοχοι είναι οι εξής:

-Οι παραδοχές για την πορεία της ελληνικής οικονομίας που θα υιοθετηθούν για διάστημα 12-24 μηνών.

-Το αν θα στρεσαριστούν οι προσωρινές αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και ευρύτερα η έκθεση των τραπεζών στο Δημόσιο (τίτλοι έκδοσης ή εγγύησης Δημοσίου, δάνεια, παράγωγα προϊόντα κ.ά.).

-Το ύψος της μη εξυπηρετούμενης έκθεσης (ΝPEs), τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δηλαδή, καθώς και όσα είναι ενήμερα, αλλά κρίνεται ότι δεν μπορούν να εξοφληθούν.

Οπως είναι σε θέση να γνωρίζει το «Μoneypro», το πιθανότερο σενάριο είναι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες να χρειαστούν έως 8 δισ. ευρώ νέα κεφάλαια. Δύο εκ των συστημικών τραπεζών χρειάζονται από 1,5 έως 2 δισ. ευρώ και άλλες δύο από 2 δισ. ευρώ και άνω. Στο ήπιο σενάριο, τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά περίπου 20 δισ. ευρώ στο εξεταζόμενο διάστημα. Αν ο δείκτης κάλυψης των NPEs από προβλέψεις διαμορφωθεί στην άσκηση στο 50%, οι τράπεζες εκτιμάται ότι θα χρειασθούν νέες προβλέψεις της τάξης των 8-9 δισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, το νέο Μνημόνιο προβλέπει για τις τράπεζες αποθεματικό ασφαλείας έως 25 δισ. ευρώ ώστε να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενες ανάγκες για την ανακεφαλαιοποίηση βιώσιμων και την εξυγίανση μη βιώσιμων. Επειτα από αξιολόγηση των κεφαλαιακών αναγκών των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από την ΕΚΤ και την υποβολή σχεδίων κεφαλαιοποίησης από τις τράπεζες, τυχόν εναπομείνασες ελλείψεις κεφαλαίων θα καλυφθούν πλήρως έως τα τέλη του 2015.

Και... οδικός χάρτης για τα «κόκκινα» δάνεια

Ετος-ορόσημο για τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών (σήμερα στα 90 δισ. ευρώ) αποτελεί το 2016, σύμφωνα με το προσχέδιο του Μνημονίου, και το σκέλος που αναφέρεται στη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Πρόκειται για έναν οδικό χάρτη που θα «διανυθεί» παράλληλα με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, με στόχο να δρομολογηθεί μια ουσιαστική λύση για το ξεκαθάρισμα των ισολογισμών τους από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, χωρίς να ανακυκλώνεται το πρόβλημα. Για την ακρίβεια:

-Εως τον Δεκέμβριο του 2015 θα πρέπει να έχει δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που θα καταγράψει τα χρέη μεγαλοοφειλετών προς το Δημόσιο και τις τράπεζες. Μέσω του μηχανισμού αυτού και έως τα τέλη Μαρτίου του 2016, θα πρέπει να έχει γίνει κατηγοριοποίηση των μεγάλων οφειλετών με βάση τη βιωσιμότητα των διακανονισμών τους. Εως την ίδια ημερομηνία θα πρέπει να έχει θεσμοθετηθεί και νομοθεσία που θα προβλέπει με ταχείες διαδικασίες (fast track) τη ρευστοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων, διαδικασία που θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2016.

-Εως τον Φεβρουάριο του 2016 οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν συμφωνήσει με την ΤτΕ ένα σχέδιο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, που θα περιλαμβάνει αναδιαρθρώσεις, τη δημιουργία εταιρειών joint ventures, αλλά και πώληση χαρτοφυλακίων δανείων. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να παρακολουθείται σε τετράμηνη βάση, αρχής γενομένης από τον Ιούνιο του 2016.

-Εως τον Μάρτιο του 2016 η ΤτΕ θα πρέπει να έχει αναθεωρήσει τον Κώδικα Δεοντολογίας, δίνοντας οδηγίες για τη διαχείριση μεγάλων κατηγοριών οφειλετών, όπως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ έως τον Ιούνιο θα πρέπει να έχουν γίνει οι αναγκαίες προσαρμογές στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ

 Επιπρόσθετα, ο ρόλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αναβαθμίζεται. Εκτός από την ενεργό συμμετοχή του σε όλες τις άνω διαδικασίες, η κυβέρνηση δεσμεύεται για την πλήρη ανεξαρτησία του και την προώθηση έως τον Σεπτέμβριο του 2015 μιας νέας διαδικασίας για την επιλογή των μελών του διοικητικού και του γενικού συμβουλίου.

Η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι δεν θα εμπλέκεται στο μάνατζμεντ των τραπεζών και στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, που θα συνεχίσουν να λαμβάνονται με βάση τις αρχές της αγοράς. Προβλέπει, ωστόσο, την αξιολόγηση των μελών του Δ.Σ. των ιδρυμάτων, ώστε να διασφαλίζεται η συμμετοχή τουλάχιστον τριών ανεξάρτητων ειδικών με διεθνή εμπειρία στις εμπορικές τράπεζες.