Η συνάντηση  Βλαντιμίρ Πούτιν και Αλέξη Τσίπρα και τα όσα ανακοινώθηκαν στις κοινές δηλώσεις τους παραπέμπουν σε μεγάλη ζαριά για την ελληνική πλευρά. Αν θα έρθουν εξάρες ή ντόρτια μένει να διαπιστωθεί. Η εφεξής κατάσταση πάντως δεν θα είναι εύκολη. Όχι ότι ήταν μέχρι τώρα, αλλά όταν στην ελληνική εξίσωση μπαίνει η ρωσική παράμετρος τα πράγματα γίνονται πολύπλοκα, διότι με μαθηματική ακρίβεια ακολουθεί και η αμερικανική. Η πιο σημαντική εξέλιξη από την επίσκεψη ήταν η κατ’ αρχήν συμφωνία να διερευνηθεί η δυνατότητα διέλευσης από ελληνικό έδαφος αγωγού που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο. Η προηγούμενη απόπειρα για κάτι τέτοιο έγινε επί Καραμανλή, με τον South Stream, και στην άλλη πλευρά του τραπεζιού βρισκόταν πάλι τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο South Stream δεν προχώρησε ποτέ, η χώρα κάηκε, ο Κώστας Καραμανλής πήγε στη Ραφήνα, η Ελλάδα στο Μνημόνιο, αλλά ο Πούτιν παραμένει στην ίδια πλευρά του τραπεζιού. Στη θέση του Καραμανλή τώρα κάθεται ο Τσίπρα και από τη χάραξη του South Stream φιλοδοξεί να περάσει ο Turkish Stream ο οποίος στο τμήμα που θα περνάει από την ελληνική επικράτεια θα ονομάζεται Greek Stream. Όπως και να ονομάζεται, στα σπλάχνα του θα μεταφέρει ρωσικό αέριο και αυτό είναι που μετράει για τους Αμερικανούς. Η αντίδραση του State Department, μέσω δήλωσης/διαρροής, αξιωματούχου, είναι ενδεικτική και αναμενόμενη: «Έχουμε κάνει σαφές ότι αυτή δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για επαφές με τη Ρωσία. (σ.σ. για την Ουάσινγκτον ποτέ δεν είναι) Έχουμε τονίσει τη σημασία της ενότητας με τους Ευρωπαίους συμμάχους και εταίρους μας για να συνεχιστεί η πίεση στη Ρωσία ώστε να σταματήσει να τροφοδοτεί τις συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία» και ο νοών νοείτο.

Εξίσου προβλέψιμη η αντίδραση της Κομισιόν μέσω του εκπροσώπου της: «Αναμένουμε από τον Έλληνα πρωθυπουργό να τηρήσει την κοινή ευρωπαϊκή στάση απέναντι στη Ρωσία, σε ό,τι αφορά στον αγωγό υπάρχει ευρωπαϊκή νομοθεσία». Την τελευταία φορά που η ευρωπαϊκή νομοθεσία ασχολήθηκε με το τρίπτυχο Ελλάδα – Ρωσία – ενέργεια, ήταν επί κυβέρνησης Σαμαρά, όταν η Gazprom επιχείρησε να μπει στην υπό ιδιωτικοποίηση ΔΕΠΑ.

Το deal ατύχησε και είναι σαφές ότι Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες θα επιχειρήσουν την ίδια ατυχία να έχει και ο νέος αγωγός. Οι Αμερικανοί είδαν κι έπαθαν να «θάψουν» τον South Stream, για να μετριάσουν την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και κατ’ επέκταση τη γεωπολιτική ομηρία της και τώρα τον βλέπουν να αναβιώνει μέσω του νέου αγωγού με την Ελλάδα και πάλι σε ρόλο maverick.

Οι Γερμανοί από την πλευρά τους δεν έχουν λόγους να επιθυμούν νέα ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από μία ακόμη διαδρομή, ώστε να μην απομειωθεί η αξία του γερμανορωσικού αγωγού Nord Stream, για τον οποίο αντιθέτως το Βερολίνο αναμένει να ενισχυθεί όταν (όπως επιδιώκει η Μόσχα) εκλείψει η Ουκρανία ως ενδιάμεσος κρίκος μεταφοράς αερίου από τη Ρωσία προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Μία στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση Ελλάδας – Ρωσίας, εφόσον υλοποιηθεί και δεν μείνει στα λόγια, μπορεί να προκαλέσει τεκτονικούς τριγμούς στο ευρωατλαντικό οικοδόμημα. Γεωπολιτικούς, ασφάλειας και οικονομικούς.

Αν ισχύει η διαρροή από το Μέγαρο Μαξίμου ότι οι Ρώσοι είναι διατεθειμένοι να προκαταβάλλουν(!) στην Ελλάδα μέρος των κερδών της από τον αγωγό, τότε ενισχύεται η εκτίμηση ότι ίσως η Ελλάδα είναι πιο χρήσιμη για τη Ρωσία, απ’ ότι το αντίστροφο.

Η στάση των Δυτικών πάντως ενέχει μεγάλη δόση υποκρισίας.

Πρώτον το σκεπτικό τους ότι μπορεί η Γερμανία ή άλλες χώρες να συνάπτουν ενεργειακές και άλλες σχέσεις με τη Ρωσία, π.χ. με έναν στρατηγικό αγωγό όπως ο Nord Stream, αλλά δεν μπορεί η Ελλάδα, επειδή θεωρούν δεδομένο ότι οι επιλογές της πρέπει να ετεροπροσδιορίζονται αναλόγως των αποφάσεων και των προτεραιοτήτων των «μεγάλων», πρέπει να απορριφθεί. Υπ’ αυτή την έννοια ορθώς μίλησε για το συγκεκριμένο θέμα ο Αλέξης Τσίπρας από τη Μόσχα.

Δεύτερον – χωρίς να παραβλέπονται οι ελληνικές ευθύνες και ολιγωρίες - η άποψη των «εταίρων» ότι μπορούν να ταλαιπωρούν, να εκβιάζουν, να κακοποιούν και να «τιμωρούν» τη χώρα οικονομικά, συμπεριφερόμενοι σαν ιδιοκτήτες φυτείας, επίσης πρέπει να τελειώσει. Και επ’ αυτού ο πρωθυπουργός τοποθετήθηκε ορθώς λέγοντας ότι η Ελλάδα ως κυρίαρχο κράτος διατηρεί την ευχέρεια να συνάπτει οικονομικές σχέσεις με τρίτες χώρες με βάση τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Όπως κάνουν όλα τα κράτη.

Οι συσχετισμοί, οι συμμαχικές δεσμεύσεις και η πραγματικότητα δεν είναι σώφρον να αγνοούνται, αλλά η άκριτη ευθυγράμμιση με τις επιλογές τρίτων δεν διασφαλίζει το εθνικό συμφέρον. Στην εξωτερική πολιτική η ανάγκη εύρεσης νέων σημείων ισορροπίας είναι δυναμική και διαρκής, δεν υπάρχει απόλυτο άσπρο ή μαύρο, αλλά μία διαρκής ρύθμιση των αποχρώσεων του γκρί. Οι σχέσεις με τη Ρωσία είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο, το οποίο όμως χρήζει χειρισμών υψηλού επιπέδου, για να αποφευχθούν ατυχήματα ει μη και δυστυχήματα. Αρκετά έχουν συμβεί στη χώρα τα τελευταία χρόνια.