EnΒιβλίο Αλέξη Τσίπρα: Η προειδοποίηση Ομπάμα, η "ωμή" απάντηση Πούτιν, το "διαζύγιο" με Βαρουφάκη, η "εμμονική" Κωνσταντοπούλου, οι διαπραγματεύσεις του 2015 και η επίκληση στο Θεό για το Μάτι
Αποκαλυπτικές συνομιλίες και πολιτικά παρασκήνια
Ο πρώην πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας αποκαλύπτει στο βιβλίο του "Ιθάκη" συνομιλίες με Πούτιν και Ομπάμα, το "διαζύγιο" με Βαρουφάκη και τις δραματικές διαπραγματεύσεις του 2015
Η προειδοποίηση του Μπάρακ Ομπάμα για την Ευρωζώνη
«Στις Βρυξέλλες δέχθηκα τηλεφώνημα από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Ήμουν στο ξενοδοχείο, λίγο πριν αναχωρήσω για τη Σύνοδο. Αφού μου έδωσε συγχαρητήρια για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μου είπε:
-Έχω ένα καλό και ένα κακό νέο να σου μεταφέρω.
– Nα ξεκινήσουμε από το καλό;
-Το καλό είναι ότι μετά τη νίκη σου στο δημοψήφισμα, είσαι ο κυρίαρχος των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα.
-Και το κακό;
-Το κακό νέο είναι ότι έχουν συσπειρωθεί απέναντί σου δυνάμεις που θέλουν σήμερα να τορπιλίσουν τη διαπραγμάτευση και τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Υπάρχει ένα ισχυρό μπλοκ, που θέλει, για λόγους κυρίως πολιτικούς, να μην ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση και να οδηγηθείτε στο εθνικό νόμισμα. Δεν μπορώ να σου πω λεπτομέρειες, αλλά ένα πράγμα που ζητώ, να είσαι ψύχραιμος. Και να ξέρεις ότι εμείς θα είμαστε καθ’ όλη τη διάρκεια on board, θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και παρασκηνιακά θα παρέμβουμε αν χρειαστεί».
Η ωμή απάντηση του Βλάντιμιρ Πούτιν για την ελληνική κρίση
Σε αποσπάσματα από την «Ιθάκη», αποκαλύπτεται και η συνομιλία μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού και του Ρώσου προέδρου. Ο Πούτιν, μιλώντας με τον Αλέξη Τσίπρα δήλωσε ότι προτιμά να στηρίξει ένα ορφανοτροφείο, παρά να δώσει χρήματα στην Ελλάδα, χαρακτηρίζοντας την ενδεχόμενη βοήθεια ως «ρίξιμο σε κάδο σκουπιδιών».
Ο διάλογος έχει ως εξής, σύμφωνα με τον Αλέξη Τσίπρα:
«Η απάντησή του ήταν όχι απλώς ειλικρινής, αλλά θα έλεγα ωμή. Θα προτιμούσε, μου είπε, εκείνα τα χρήματα να τα έδινε σε ένα ορφανοτροφείο, διότι αν τα έδινε στην Ελλάδα θα ήταν σαν να τα πετούσε σε έναν σκουπιδοτενεκέ. “Να τα βρεις με τη Μέρκελ”, μου είπε απλά και καθαρά.
“Έτσι όπως μου τα λες”, του είπα, “είναι σαν να ισχύει ακόμα η Γιάλτα, τότε που ο Στάλιν, ο Ρούσβελτ και ο Τσόρτσιλ μοίραζαν τις σφαίρες επιρροής”.
“Ναι, έχεις δίκιο, έτσι είναι, ισχύει”».
Η δύσκολη σχέση με τον Γιάνη Βαρουφάκη και το… «διαζύγιο»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξιστόρηση του Αλέξη Τσίπρα γύρω από το πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τον Γιάνη Βαρουφάκη.
«Εξαίρεση στο κλίμα της χαράς ήταν εκείνο το βράδυ ο Βαρουφάκης. Κυριολεκτικά δεν μιλιόταν, προφανώς επειδή διαισθανόταν αυτό που ερχόταν. Είχε φτάσει με τη σύζυγό του, Δανάη, στο Μαξίμου, αφού εντωμεταξύ είχε προλάβει να διαπράξει το τελευταίο του ατόπημα. Είχε σπεύσει να κάνει δηλώσεις από το υπουργείο του πριν από το δικό μου διάγγελμα (…)
Όταν ήρθε λοιπόν στο Μαξίμου, του είπα “Γιάνη, έκλεισε ένας κύκλος, πετύχαμε μια πολύ σημαντική νίκη και τώρα πρέπει να πάμε να πετύχουμε και μια συμφωνία η οποία θα είναι βιώσιμη. Έπαιξες έναν καθοριστικό ρόλο, αλλά ο ρόλος αυτός έχει τελειώσει. Δεν είσαι το πρόσωπο πάνω στο οποίο μπορεί να στηθεί μία στρατηγική συμφωνίας και πρέπει να κάνω ανασχηματισμό. Και σου προτείνω να πάρεις άλλο υπουργείο”.
Αυτός έδειξε πολύ χολωμένος. Μου είπε ότι κατά την άποψή του δεν θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία. Από την αρχή, είπε, είχε αυτήν την εκτίμηση και επίσης δεν ήθελε να πάρει άλλο υπουργείο».
Σκληρή κριτική στη Ζωή Κωνσταντοπούλου: Νάρκισσος, εμμονική, αυτοκαταστροφική
Επιπλέον, ο πρώην πρωθυπουργός αφιερώνει εκτενείς αναφορές στη σχέση του με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και στον τρόπο με τον οποίο η στάση της ως Προέδρου της Βουλής σημάδεψε κρίσιμες στιγμές της πολιτικής περιόδου. Δεν κρύβει ότι η συνεργασία τους υπήρξε, όπως τη χαρακτηρίζει, «μια από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες» της περιόδου εκείνης, κάνοντας λόγι για «αυτοκαταστροφική αδιαλλαξία» και «εξουσιαστική μανία».
«Μια χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιας αυτοκαταστροφικής αδιαλλαξίας ήταν εκείνη της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Η διαχείρισή της υπήρξε μία από τις πλέον επώδυνες εμπειρίες εκείνης της περιόδου. Είχα ήδη μετανιώσει για την πρόταση που της είχα απευθύνει να αναλάβει τη θέση της Προέδρου της Βουλής, σε μια προσπάθεια να δώσουμε εικόνα ανανέωσης και μαχητικότητας. Μια νέα και δυναμική γυναίκα, σε μια θέση που είθισται να ανήκει σε απόμαχους της πολιτικής, σκέφτηκα όταν αποφάσισα να την προτείνω για τη θέση», γράφει συγκεκριμένα και συμπληρώνει: «Ωστόσο, η στάση της ήταν συστηματικά συγκρουσιακή και παρελκυστική. Ήταν εξάλλου εξαρχής αντίθετη σε κάθε ιδέα Συμφωνίας, χωρίς όμως να αισθάνεται την παραμικρή ανάγκη να καταθέσει μια εναλλακτική πρόταση».
«Το αποκορύφωμα της απρόβλεπτης και εμμονικής στάσης της ήρθε όμως αργότερα, τον Αύγουστο, στις διαδικασίες ψήφισης της δανειακής σύμβασης. Η διαρκής αναβολή, οι τεχνητές καθυστερήσεις, η ασυνήθιστη διαδικαστική αυστηρότητα σε σημείο υπερβολής, έδειχναν μια ανώριμη πολιτική συμπεριφορά, η οποία υπονόμευε τον ρόλο που έπρεπε να υπηρετεί. Αντί για θεσμική εγγυήτρια, είχε μετατραπεί σε παράγοντα γελοιοποίησης του Κοινοβουλίου. Εξαντλούσε εσκεμμένα και κρατούσε το Σώμα της Βουλής ξάγρυπνο μέχρι τις 6 το πρωί, χωρίς να υπηρετεί κανέναν θεσμικό σκοπό, πέρα από την ανάγκη για την έκφραση της διαφωνίας της με θεαματικό τρόπο. Δυστυχώς, η πολιτική και η Αριστερά μαγνητίζουν τους νάρκισσους, όπως το φως τα έντομα.», γράφει επίσης μεταξύ άλλων ο πρώην πρωθυπουργός.
Οι κρίσιμες ώρες των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες - Όταν η Ελλάδα βρέθηκε μια «ανάσα» από την επιστροφή στη δραχμή
Γράφοντας για τις δραματικές διαπραγματεύσεις των 17 ωρών και τις στιγμές που η Ελλάδα βρέθηκε πολύ κοντά στην έξοδο από την Ευρωζώνη, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει: «Στάθηκα απέναντί τους και τους είπα με ορθωμένη φωνή και χωρίς καμιά διάθεση για παζάρια: “Εντάξει, μπορείτε να γυρίσετε πίσω και να πείτε στους λαούς την απόφαση να διώξετε την Ελλάδα από την Ευρωζώνη. Αλλά να το πείτε καθαρά: ήταν δική σας η ευθύνη. Γιατί αυτό που ζητάτε δεν είναι συμφωνία· είναι εξευτελισμός. Και δεν είμαστε χώρα που ηττήθηκε σε πόλεμο, είμαστε μια χώρα που διαπραγματεύεται με αξιοπρέπεια. Μην το ξεχνάτε αυτό” (…)
Δεν άντεξα άλλο. Σηκώθηκα και έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω. Ανέβηκα στον επάνω όροφο, κοίταξα τους δικούς μου στα μάτια και τους είπα, απλά, κουρασμένα: “Τελείωσε”.
Θυμάμαι ακόμη καθαρά, σαν να ήταν χθες, τη σκηνή μέσα στο ασανσέρ. Ήμασταν αμίλητοι, εγώ, οι αστυνομικοί και η Ελένη, η γραμματέας μου, με ένα βλέμμα γεμάτο αγωνία. Έσπασα τη σιωπή: “Αυτή τη στιγμή είμαστε στη δραχμή, παιδιά. Έχουν τελειώσει όλα”.
Μπήκα στο γραφείο της ελληνικής αντιπροσωπείας. Εκεί διαμόρφωσα μια πρώτη εικόνα για το πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα που ήταν στη γραμμή “Μην κάθεσαι άλλο, σήκω και φύγε, this is a coup!”.
Στην αίθουσα ήταν ο Δραγασάκης. Καθόταν σκυφτός σε μια καρέκλα, με τους αγκώνες στηριγμένους στο τραπέζι και τα χέρια να κρατάνε το κεφάλι του. Ήταν αποκαμωμένος και ψυχικά διαλυμένος. Του λέω: “Γιάννη, θα αντέξουν οι τράπεζες;”.
-“Δεν ξέρω”, μου απάντησε. Ο Παππάς, πιο ενθουσιώδης και εύστροφος από χαρακτήρα, είπε: “Πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς” (…).
Ξανακατεβαίνω κάτω (…) Αυτοί ξανά τα ίδια. “Αυτό είναι ντροπή”, τους λέω, “δεν έχει κανένα νόημα να το συνεχίσουμε” – και φεύγω ξανά. “Σταματάμε εδώ. Γεια σας!”. Για δεύτερη φορά έφυγα από την αίθουσα (…) Όπως κατευθυνόμουν για το γραφείο μας, περπατώντας στον διάδρομο, αισθάνθηκα να με ακολουθεί κάποιος τρέχοντας. Ήταν ένας εύσωμος Γάλλος αστυνομικός, που ερχόταν ασθμαίνοντας, προκειμένου να με σταματήσει και από πίσω του ακολουθούσε ο Ολάντ.
Μπήκαμε μαζί στον μικρό καναπέ, ο ένας στη μια άκρη και ο άλλος στην άλλη, και άρχισε να μου λέει: “Όχι, Αλέξη, δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό. Πρέπει να μείνουμε να ανατρέψουμε αυτή την απόφαση” (…)
Μετά τον Ολάντ, ήρθε στο γραφείο μας ο Τουσκ, για να μου πει ότι θα έπαιρνε άμεσα πρωτοβουλία να γεφυρώσει τις διαφορές, ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία. “Δεν πρόκειται να φύγουμε”, μου είπε, “αν δεν κλείσουμε τη συμφωνία” (…)
Τελικά, η παρέμβαση Ολαντ-Τουσκ έφερε την πολυπόθητη συμφωνία. Το ζήτημα του Υπερταμείου που λίγο έλειψε να στείλει την Ελλάδα πίσω στη δραχμή, λύθηκε.
Ο Τουσκ πρότεινε το 50-50: 50% των εσόδων στο χρέος και 50% στο Sovereign Fund. Πρότεινε επίσης η έδρα του Ταμείου να είναι στην Ελλάδα και να διοικείται κατά πλειοψηφία από Έλληνες. Και εκεί βρέθηκε η χρυσή τομή.
Όταν τελείωσαν οι διαπραγματεύσεις και καταφέραμε να φτάσουμε σε συμφωνία, ήρθε η Μέρκελ, αποκαμωμένη και κουρασμένη, και μου είπε: “Αλέξη, έχω κάνει στη ζωή μου χιλιάδες ώρες διαπραγματεύσεων. Έχω βρεθεί σε διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, για τον Πούτιν… αυτό το πράγμα όμως δεν το έχω ξαναζήσει”».
Η τραγωδία στο Μάτι και η διαχείριση της κρίσης
Για την τραγωδία στο Μάτι, ο Αλέξης Τσίπρας γράφει: «Πρώτη φορά άκουσα τον εαυτό μου να ψιθυρίζει “Γιατί, Θεέ μου;”. Εγώ, που ποτέ δεν επικαλέστηκα τον Θεό για να εξηγήσω το Σύμπαν, που είχα μάθει να ψάχνω τις αιτίες στη Γη, όχι στον Ουρανό. Κι, όμως, εκείνη τη νύχτα, αυτές τις λέξεις γέννησε η απόγνωσή μου. (…). Έφτασα στο Σαράγιεβο. Δέχτηκα τηλεφώνημα από τον Τόσκα. “Έχουμε περίπλοκο και επικίνδυνο μέτωπο στην Πεντέλη”, μου είπε. “Χρειάζεται να στρέψουμε επειγόντως όλες τις δυνάμεις εκεί”. Μόλις προσγειωθήκαμε, πήγα απευθείας στο Κέντρο Επιχειρήσεων. Η ενημέρωση που ζήτησα, αποσπασματική, δυσνόητη, αλλά χωρίς καθαρή εικόνα της καταστροφής και χωρίς τον έλεγχο και τη σιγουριά που πιστοποιούν ότι ο συντονισμός λειτουργεί. Θυμάμαι κάποια στιγμή ότι αυτό που τους εμπόδιζε να μιλήσουν καθαρά ήταν η παρουσία ενός συνεργείου της ΕΡΤ που κατέγραφε της συζήτηση. Αλλά και όταν το συνεργείο έφυγε, δεν άλλαξε κάτι στην ατμόσφαιρα, λες και οι άνθρωποι κρύβονταν από την αλήθεια και τον ίδιο τον εαυτό του.
Κάποιος μόνο χαμηλόφωνα είπε:
– Πρόεδρε… τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.
– Υπάρχει περίπτωση να έχουμε νεκρούς;
– Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε σαφή εικόνα, αλλά ζήτησαν σάκους πριν από λίγο.
Η φράση αυτή με πάγωσε. (…) ο συντονισμός είχε χαθεί και ο καθένας έκανε ό,τι του επέτρεπαν τα μέσα και οι δυνάμεις του. Δεν υπήρχε ενιαίος έλεγχος, γι’ αυτό δεν υπήρχε και ενιαία εικόνα. Λίγο αργότερα έφτασε η πρώτη διασταυρωμένη εικόνα για νεκρούς. (…) Έδωσα αμέσως εντολή στον Τζανακόπουλο να το ανακοινώσει, πράγμα που έκανε γύρω στις 2:30 το πρωί. Η χώρα έπρεπε να ενημερωθεί».
