Nέο πολιτικό σκηνικό και αλλαγή των ισορροπιών από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 προκάλεσαν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών της περασμένης Κυριακής και η στρατηγικής σημασίας νίκη της Ν.Δ., τόσο σε ποσοτικό όσο και σε ποιοτικό επίπεδο. Οι ευρωεκλογές, οι οποίες στη συνείδηση των ψηφοφόρων είχαν ταυτιστεί με τη «χαλαρή ψήφο», αύξησαν τελικά τη συμμετοχή σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2015 κατά 2 μονάδες, φτάνοντας το 58,76%. Παράλληλα, σήμανε ένα ιστορικό ρεκόρ για τη Νέα Δημοκρατία, καθώς το 9,36% μεταξύ Ν.Δ. - ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί τη μεγαλύτερη διαφορά που έχει διαμορφωθεί ποτέ μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων σε ευρωεκλογές. Παράλληλα, το 33,12% της Νέας Δημοκρατίας σε συνδυασμό με το 21% των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, ανοίγει ακόμα περισσότερο τον δρόμο στο κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς την αυτοδυναμία.

Οι ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής προκάλεσαν αλλαγές και στα πολιτικά κόμματα, καθώς ΑΝ.ΕΛ. και Ποτάμι, με απόφαση των προέδρων τους, δεν κατεβαίνουν στις εκλογές, ενώ η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου με το 4,18% μπαίνει στον πολιτικό χάρτη, την ώρα που η Χρυσή Αυγή σημειώνει απώλειες 2,11 μονάδων και το ΚΙΝ.ΑΛ. παγιώνεται ως τρίτη πολιτική δύναμη.

Ραγδαία πτώση

Κρίσιμα συμπεράσματα εξάγονται και από τα επιμέρους χαρακτηριστικά των αποτελεσμάτων, συνδυασμένα με τις πολιτικές της κυβέρνησης και τις στρατηγικές που υπήρχαν, οι οποίες, εκ του αποτελέσματος, απορρίφθηκαν από το εκλογικό σώμα.

Ραγδαία πτώση, που σε αρκετές περιπτώσεις αγγίζει και τις 15 μονάδες, σε σχέση με τα ποσοστά που έλαβε στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση του Σεπτεμβρίου του 2015, κατέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ στους νομούς της Μακεδονίας στις ευρωεκλογές, επιβεβαιώνοντας την εικόνα αποσύνθεσης του κυβερνώντος κόμματος που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Πτώση 14 περίπου μονάδων κατέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ στον Νομό Ημαθίας αλλά και στον Νομό Πιερίας, όπου το κυβερνών κόμμα έκανε «βουτιά» από το 32,43% στο 17,83%, ενώ η Ν.Δ. αύξησε τα ποσοστά της στο 37,97%. Στον συγκεκριμένο νομό ενδιαφέρον έχουν και τα ποσοστά του κόμματος της Αριστεράς σε τρεις δήμους... Στον Δήμο Δίου-Ολύμπου από το 32,97% έπεσε στο 18,57%, στην Κατερίνη από το 32,60% στο 17,83% και στον Δήμο Πύδνας από το 31,01% στο 17,48%.

Στον Νομό Φλώρινας, ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στο 27,02% από το 37,84%, ενώ στον Νομό Πέλλας η «βουτιά» ήταν αντίστοιχα μεγάλη από το 33,36% στο 20,04%, με τους δήμους Αλμωπίας και Σκύδρας να καταγράφουν χαμηλά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ με 17,34% από 30,76% και 18,58% από 30,51%, αντίστοιχα. Απογοητευτικά είναι για την Κουμουνδούρου και τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος στον Νομό Κιλκίς, καθώς έπεσαν από το 30,89% στο 18,76%, με τη Ν.Δ. να ανεβαίνει στο 36,02%.

Περί τις 15 μονάδες πτώση κατέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ στη Β’ Θεσσαλονίκης - από το 32,88% στο 17,83%. Μάλιστα, σε τρεις από τους δήμους της εν λόγω εκλογικής περιφέρειας οι δυνάμεις του ήταν κάτω του 17%. Συγκεκριμένα, στον Δήμο Λαγκαδά στο 16,90% από 30,23% το 2015, στον Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη 16,86% από 29,64% και στον Δήμο Ωραιοκάστρου στο 16,60% από 32,19%. Στην Α’ Θεσσαλονίκης από το 35,81% έπεσε στο 21,69%.

Χαμηλές επιδόσεις

Παράλληλα, στις Σέρρες ο ΣΥΡΙΖΑ από 29,08% κατέγραψε σε αυτές τις ευρωεκλογές μόλις 18,07%. Στον Δήμο Αμφίπολης, μάλιστα, βρέθηκε ακόμα πιο χαμηλά, από το 25,72% στο 14,99%, την ώρα που το Κίνημα Αλλαγής άγγιξε το 7,38%. Επίσης, στον Δήμο Βισαλτίας έπεσε από το 27,87% στο 15,94%, στη Νέα Ζίχνη από το 26,02% στο 15,69%, με το κόμμα της κ. Γεννηματά να ανεβαίνει από το 9,18% στο 10,44%. Επιπλέον, στον Δήμο Σιντίκης ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε στο 16,05% από 26,58%.

Ενα στοιχείο που επίσης ξεχώρισε στις ευρωεκλογές αφορά τις μονοεδρικές περιφέρειες. Παραδοσιακά, οι 7 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες κρίνονται βάσει πλειοψηφικού συστήματος, δίνουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στο πρώτο κόμμα, διευκολύνοντας τη διαμόρφωση μεγαλύτερης πλειοψηφίας. Στις ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής εκτός από την πλειονότητα των εκλογικών περιφερειών, στον διαδραστικό χάρτη στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών χρωματίστηκαν με μπλε χρώμα και οι 7 μονοεδρικές (Λευκάδα, Κεφαλλονιά, Ευρυτανία, Σάμος, Γρεβενά, Ζάκυνθος, Φωκίδα). Πρόκειται για μία σημαντική αλλαγή στις ισορροπίες, αν αναλογιστεί κανείς ότι στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 η Νέα Δημοκρατία είχε κερδίσει μόνο την Ευρυτανία και τη Λευκάδα. Στη νοτιότερη περιφέρεια της Ελλάδας, για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση (δεν συνέβη ούτε το 1974), η Ν.Δ. ήρθε πρώτο κόμμα στον Νομό Λασιθίου στην Κρήτη, ενώ επίσης για πρώτη φορά κέρδισε δύο νομούς στο νησί, αφού επικράτησε και στο Ρέθυμνο. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του κ. Μητσοτάκη, τα Χανιά, η διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ήταν 22,27% και τώρα περιορίστηκε σε μόλις 2,3%.

«Κατάρρευση» στις εργατικές συνοικίες

Αντιπροσωπευτική της γενικότερης εικόνας είναι και η αλλαγή συσχετισµών στα µεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας και τις πόλεις µε τους µεγαλύτερους πληθυσµούς. Στην Α’ Αθήνας, το κέντρο της πρωτεύουσας, η Νέα ∆ηµοκρατία «εκτινάχθηκε» στο 36,48%, ποσοστό υψηλότερο του πανελλαδικού, από το 31,12% του 2015. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, έπεσε στο 23,89% αντί για το 31,55% των βουλευτικών του Σεπτεµβρίου.

Μεγάλη ανατροπή στις δυνάµεις των δύο κοµµάτων παρατηρήθηκε και στην Α’ Θεσσαλονίκης. Στη συµπρωτεύουσα ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε στη δεύτερη θέση, χάνοντας 14,11% από τον Σεπτέµβριο του 2015, όταν είχε αποσπάσει το 35,81% των ψηφοφόρων, ενώ στις ευρωεκλογές της περασµένης Κυριακής καταποντίστηκε στο 21,70%. Η Νέα ∆ηµοκρατία πέρασε οριακά το 30%, τη στιγµή που στις βουλευτικές του Σεπτεµβρίου του 2015 είχε αποσπάσει 25,29%. Η Πάτρα, παρόλο που ο Νοµός Αχαΐας παρέµεινε στα χέρια του ΣΥΡΙΖΑ, ταυτίστηκε µε µία µεγάλη πτώση για αυτόν. Από το εντυπωσιακό 43% του Σεπτεµβρίου του 2015, έπεσε στο 32,15%, χάνοντας 10,84 ποσοστιαίες µονάδες.

Αντιθέτως, η Νέα ∆ηµοκρατία κέρδισε 5,04%, σκαρφαλώνοντας από το 20,15% στο 25,19%. Οι περιοχές οι οποίες αποτυπώνουν ανάγλυφα τη µεταστροφή του κλίµατος εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ είναι µεταξύ πληθυσµιακών οµάδων που θεωρούσε προνοµιακό του πεδίο δράσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε εικόνα «κατάρρευσης» σε σχέση µε τις δυνάµεις του στις εκλογές του Σεπτεµβρίου του 2015 στις εργατικές συνοικίες της Αττικής, τις οποίες θεωρούσε αποκλειστικά δικό του πεδίο.

Στον ∆ήµο Αγίων Αναργύρων-Καµατερού το κόµµα της Αριστεράς από το 39,87% «βούτηξε» στο 26,02%, ενώ η Ν.∆. πέρασε στην πρώτη θέση µε ποσοστό 26,22%, από 20,65% το 2015. Μεγάλη πτώση 13 µονάδων κατέγραψε ο ΣΥΡΙΖΑ και στο Αιγάλεω, καθώς από το εντυπωσιακό 42,59% έπεσε στο 28,85%, µε τη «γαλάζια» παράταξη να σκαρφαλώνει στο 24,56% από το 18,64%. Αντίστοιχα, στον ∆ήµο Ιλίου το κόµµα της Κουµουνδούρου έπεσε από το ισχυρό ποσοστό 42,24% στο 28,36% και η Ν.∆., αντίστροφα, ανέβηκε από το 19,88% στο 24,89%.

Καθοριστική ήταν η επικράτηση της Ν.∆. σε σηµαντικές κατηγορίες ψηφοφόρων, στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ είχε επενδύσει πολλά για να κλείσει την ψαλίδα της διαφοράς µε τη Ν.∆. Χαρακτηριστικό παράδειγµα οι νέοι 17- 24 ετών. Από τα στοιχεία του κοινού exit poll, στους ψηφοφόρους ηλικίας 17 έως 24 ετών πρώτη αναδεικνύεται η Ν.∆. µε ποσοστό 27,2% και ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ µε 25,3%. Οµοίως, οι συνταξιούχοι γύρισαν την πλάτη στο κυβερνών κόµµα, παρά τη λεγόµενη «13η σύνταξη» και την πρόωρη καταβολή συντάξεων. Σύµφωνα πάντοτε µε το exit poll που ανακοινώθηκε, η Ν.∆. συγκέντρωσε σχεδόν 40% των συνταξιούχων, έναντι 29,3% του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ηλικιακή κατηγορία των άνω των 55 ετών, η Ν.∆. έλαβε 37,8%, ο ΣΥΡΙΖΑ 29,6%, το ΚΙΝ. ΑΛ. 10,1%, το ΚΚΕ 6,7% και η Χ.Α. 2,6%. Στους δηµόσιους υπαλλήλους, σύµφωνα µε την ανάλυση του δείγµατος για το exit poll που δηµοσιοποίησε το One Channel, το 32% ψήφισε το κόµµα της Ν.∆., ενώ µόλις το 29,3% στήριξε το κυβερνών κόµµα.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 1/6/2019