Το «Big Brother» του Κυριάκου Μητσοτάκη στην κυβέρνηση: Πώς θα εποπτεύει τα υπουργεία του
Το πληροφοριακό σύστηµα «Μαζί», µία µέθοδος «που θα παρακολουθεί οριζόντια τις δράσεις των υπουργείων και της κυβέρνησης συνολικά», όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ξεκινά τη λειτουργία του µε σκοπό να φέρει µια µικρή «επανάσταση» στον τρόπο που λειτουργεί η κυβέρνηση και το Μέγαρο Μαξίµου.
Ήδη από το 2017, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανάληψη της διακυβέρνησης, ο κ. Μητσοτάκης συζητούσε µε τους συνεργάτες του για τον τρόπο µε τον οποίο θα µπορούσε ο ίδιος ως πρωθυπουργός να συντονίζει και να παρακολουθεί το πολυδαίδαλο κυβερνητικό έργο, απλά και αποτελεσµατικά. Η κουλτούρα που είχε αποκτήσει τη δεκαετία του ’90, εργαζόµενος σε τράπεζα και σε εταιρεία συµβούλων στο εξωτερικό, τον έκανε να αναζητεί µία µέθοδο που να ανταποκρίνεται στο σύγχρονο project management (διοίκηση και διαχείριση έργου). Ενα καινοτόµο εργαλείο, δηλαδή, που θα διασφαλίζει τον συντονισµό και την ενότητα του πολύπλοκου έργου της κυβέρνησης. Κάπως έτσι, σταδιακά, γεννήθηκε το «Μαζί», το πληροφοριακό σύστηµα που επιτρέπει την καθηµερινή παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου.
Ένα σύστηµα το οποίο επεξεργαζόταν επί µήνες η οµάδα πληροφορικής της Ν.∆. και πλέον είναι πανέτοιµο, για να υποστηρίξει το φιλόδοξο κυβερνητικό πρόγραµµα µε σαφείς στόχους, δράσεις και έργα. Η κεντρική ηλεκτρονική πλατφόρµα λειτουργεί στο Μέγαρο Μαξίµου, στην Προεδρία της Κυβέρνησης, µε τον κ. Γεραπετρίτη ως υπουργό Επικρατείας να έχει τον πολιτικό συντονισµό και τον κ. Σκέρτσο ως υφυπουργό Συντονισµού την τεχνική παρακολούθηση του συστήµατος. Αµεσοι συνεργάτες του κ. Σκέρτσου είναι ο γενικός γραµµατέας Συντονισµού Εσωτερικών Πολιτικών, Θανάσης Κοντογεώργης, και η γενική γραµµατέας Συντονισµού Οικονοµικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών, Βίκυ Λοΐζου, µε τον καθένα εκ των δύο να έχει την εποπτεία συγκεκριµένων υπουργείων στο πλαίσιο του «Μαζί».
Στην πλατφόρµα, λοιπόν, αυτή εντάσσονται όλοι οι στόχοι, οι δράσεις και οι ενέργειες, τόσο κάθετα, ανά υπουργείο, όσο και οριζόντια, ανά δράση. Μπορεί, για παράδειγµα, να υπάρχει µία δράση που θα πρέπει να υλοποιηθεί από περισσότερα υπουργεία. Μία τέτοια είναι η επένδυση στο πρώην διεθνές αεροδρόµιο του Ελληνικού, όπου πρέπει να γίνουν ενέργειες από επτά διαφορετικά υπουργεία για να προχωρήσει. Η οριζόντια παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης όλων των ενεργειών γίνεται µέσα από το «Μαζί», έτσι ώστε ανά πάσα στιγµή ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του να µπορούν να παρακολουθούν σε πραγµατικό χρόνο πού βρίσκεται το κάθε έργο, αλλά και καθένας από τους επτά υπουργούς στο κοµµάτι που αφορά στο δικό του υπουργείο να µπορεί να βλέπει ποια είναι ακριβώς η εξέλιξη στο έργο το οποίο υλοποιεί.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Τι γίνεται όµως αν κάποια αποστολή που έχει αναλάβει ένας υπουργός αργεί να υλοποιηθεί; Εκεί µπαίνει το σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης, που είναι ενσωµατωµένο στο «Μαζί». Μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστηµα πριν από τη λήξη της προθεσµίας που θέτει το σχετικό χρονοδιάγραµµα, το σύστηµα ειδοποιεί τον χρήστη ότι υπάρχει µια προθεσµία που κινδυνεύει να παραβιαστεί. Εκείνος, µε τη σειρά του, πρέπει τότε να πράξει τα δέοντα… Οπως εξήγησε κατά την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συµβουλίου ο κ. Γεραπετρίτης, «δηµιουργείται από την πρώτη ηµέρα διακυβέρνησης µηχανισµός υποστήριξης και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου, µε σκοπό τη συστηµατική υποστήριξη και παρακολούθηση του έργου των υπουργείων και την έγκαιρη παρέµβαση για την εξασφάλιση της επιτυχούς εφαρµογής του». Πώς γινόταν αυτό παλαιότερα; Πολλοί θυµούνται ίσως το «µπλοκάκι» του Κώστα Σηµίτη, που είχε λάβει στις αρχές της προηγούµενης δεκαετίας σχεδόν θρυλικές διαστάσεις. Ο τότε πρωθυπουργός είχε πάντοτε µαζί του ένα σηµειωµατάριο, στο οποίο κατέγραφε τις εκκρεµότητες των υπουργών και τις «αποστολές» που τους ανέθετε, ώστε να τα θυµάται και να τα υπενθυµίζει και στους ίδιους.
Τα χρόνια εκείνα, ο Γιώργος Γεραπετρίτης ήταν λέκτορας Συνταγµατικού ∆ικαίου στη Νοµική Αθηνών και ο Ακης Σκέρτσος έκανε µεταπτυχιακές σπουδές στο πολιτικό µάνατζµεντ στο Πανεπιστήµιο George Washington των ΗΠΑ. Σήµερα, οι δυο τους θα έχουν την εποπτεία της θεαµατικής σίγουρα µετεξέλιξης του περιβόητου εκείνου µπλοκ σηµειώσεων. Συνοπτικά, οι πέντε βασικές λειτουργίες του πληροφοριακού συστήµατος «Μαζί» είναι οι ακόλουθες:
Τροφοδοτείται µε όλα τα έργα και τις ενέργειες που συνθέτουν το κυβερνητικό πρόγραµµα σε σχέση µε τους αντίστοιχους στόχους και δράσεις.
Προσδιορίζει τα κατά περίπτωση συναρµόδια υπουργεία, καθώς και τους συναρµόδιους φορείς.
Ελέγχει τον προγραµµατισµό κάθε δράσης µε βάση το προγραµµατισµένο χρονοδιάγραµµα.
Περιλαµβάνει τις εκθέσεις προόδου για την πορεία κάθε προγράµµατος.
Υποστηρίζει την επικαιροποίηση του προγράµµατος µε προσθήκη νέων έργων κατά τη διάρκεια της τετραετίας.
Ο «σύνδεσμος» του Μαξίμου και ο ενισχυμένος ρόλος του
Οι βασικές λειτουργίες του πληροφοριακού συστήµατος «Μαζί» περιγράφονται αναλυτικά στο πρωτόκολλο λειτουργίας, που θα παραλάβουν σύντοµα όλοι οι υπουργοί, ενώ παράλληλα θα «εκπαιδευτούν» στη χρήση του «Μαζί». Οι κ. Γεραπετρίτης, Σκέρτσος, Κοντογεώργης και Λοΐζου είναι οι βασικοί χρήστες του προγράµµατος αυτού, αλλά δεν είναι οι µόνοι. Πέρα από τους υπουργούς και φυσικά τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το «Μαζί» θα εγκατασταθεί (µε διαβαθµισµένα φυσικά δικαιώµατα χρήσης) και στον υπολογιστή ενός συνεργάτη κάθε υπουργού.
Πρόκειται για ένα στέλεχος που θα οριστεί κεντρικά από το Μέγαρο Μαξίµου και θα έχει τον ρόλο του υπεύθυνου διαχείρισης προγράµµατος, µε σκοπό «την εξασφάλιση της ροής πληροφόρησης µεταξύ Υπουργείων και Μηχανισµού Υποστήριξης», όπως γράφει το ενηµερωτικό σηµείωµα που περιείχε ο περιβόητος µπλε φάκελος που πήρε κάθε υπουργός στο πρώτο Υπουργικό. Ενας, δηλαδή, επί της ουσίας σύνδεσµος της Προεδρίας της Κυβέρνησης µε κάθε υπουργείο, για την υποστήριξη του κυβερνητικού έργου.
Ο «σύνδεσµος» αυτός έχει, σύµφωνα µε πληροφορίες, ήδη επιλεγεί για κάθε υπουργείο και πολύ σύντοµα όλοι θα αναλάβουν καθήκοντα. Ο σχεδιασµός είναι µάλιστα το στέλεχος αυτό να έχει µαζί του 2-3 ακόµα συνεργάτες, καθώς ο όγκος των δεδοµένων που πρέπει να ανεβαίνουν στο κεντρικό πληροφοριακό σύστηµα είναι µεγάλος και σύνθετος. Το ζήτηµα της συνύπαρξης και συνεργασίας κάθε υπουργού µε τον υπεύθυνο διαχείρισης προγράµµατος ενδέχεται να αποδειχθεί σε ορισµένες περιπτώσεις ακανθώδες και να προκαλέσει τριβές, αν και στο Μέγαρο Μαξίµου υπάρχει η βεβαιότητα ότι όλοι οι υπουργοί έχουν αντιληφθεί πλήρως ότι το «Μαζί» βοηθά στην ουσία το έργο τους και τους επιτρέπει να αποδίδουν πιο γρήγορα και πιο αποτελεσµατικά. Ηδη τα έργα που έχουν ανατεθεί συνολικά στους 18 υπουργούς, µε την ανάληψη των καθηκόντων τους, είναι συνολικά 320. Ολα έχουν περαστεί στο «Μαζί», µε κάθε βήµα ξεχωριστά που πρέπει να γίνει.
Η ενίσχυση των νοσοκοµείων µε νοσηλευτές, για παράδειγµα, ξεκινά µε την έγκριση του σχετικού κονδυλίου από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, συνεχίζεται µε την προκήρυξη του διαγωνισµού από το ΑΣΕΠ και προχωρά µε τα υπόλοιπα βήµατα µέχρι την οριστική τοποθέτησή τους στα πόστα τους. Ολα αυτά τα βήµατα περιγράφονται αναλυτικά, µέσα σε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα, το οποίο πρέπει να τηρείται. Τα έργα και οι στόχοι θα επικαιροποιούνται σε ετήσια βάση από κάθε υπουργείο, το τελευταίο τρίµηνο κάθε έτους, σε συνεργασία µε την Προεδρία της Κυβέρνησης.
Μέσα στη χρονιά, φυσικά, όπως εξηγούν στα «Π» κυβερνητικές πηγές, είναι δυνατόν να αλλάζουν και να προσαρµόζονται τα χρονοδιαγράµµατα, έπειτα από σχετική συνεννόηση και αιτιολόγηση. «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ίσως ο µόνος πρωθυπουργός που µπορεί να υποστηρίξει το σύστηµα αυτό. ∆εν θα µπορούσε, δηλαδή, να λειτουργήσει αποτελεσµατικά µε κάποιον άλλον. Μπορεί να παράγει πολιτική, του αρέσει να διαβάζει στοιχεία και να εξάγει συµπεράσµατα και να χαράσσει πολιτικές µε βάση αυτά», υπογραµµίζει στα «Π» συνεργάτης του πρωθυπουργού.
Ήδη από το 2017, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανάληψη της διακυβέρνησης, ο κ. Μητσοτάκης συζητούσε µε τους συνεργάτες του για τον τρόπο µε τον οποίο θα µπορούσε ο ίδιος ως πρωθυπουργός να συντονίζει και να παρακολουθεί το πολυδαίδαλο κυβερνητικό έργο, απλά και αποτελεσµατικά. Η κουλτούρα που είχε αποκτήσει τη δεκαετία του ’90, εργαζόµενος σε τράπεζα και σε εταιρεία συµβούλων στο εξωτερικό, τον έκανε να αναζητεί µία µέθοδο που να ανταποκρίνεται στο σύγχρονο project management (διοίκηση και διαχείριση έργου). Ενα καινοτόµο εργαλείο, δηλαδή, που θα διασφαλίζει τον συντονισµό και την ενότητα του πολύπλοκου έργου της κυβέρνησης. Κάπως έτσι, σταδιακά, γεννήθηκε το «Μαζί», το πληροφοριακό σύστηµα που επιτρέπει την καθηµερινή παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου.
Ένα σύστηµα το οποίο επεξεργαζόταν επί µήνες η οµάδα πληροφορικής της Ν.∆. και πλέον είναι πανέτοιµο, για να υποστηρίξει το φιλόδοξο κυβερνητικό πρόγραµµα µε σαφείς στόχους, δράσεις και έργα. Η κεντρική ηλεκτρονική πλατφόρµα λειτουργεί στο Μέγαρο Μαξίµου, στην Προεδρία της Κυβέρνησης, µε τον κ. Γεραπετρίτη ως υπουργό Επικρατείας να έχει τον πολιτικό συντονισµό και τον κ. Σκέρτσο ως υφυπουργό Συντονισµού την τεχνική παρακολούθηση του συστήµατος. Αµεσοι συνεργάτες του κ. Σκέρτσου είναι ο γενικός γραµµατέας Συντονισµού Εσωτερικών Πολιτικών, Θανάσης Κοντογεώργης, και η γενική γραµµατέας Συντονισµού Οικονοµικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών, Βίκυ Λοΐζου, µε τον καθένα εκ των δύο να έχει την εποπτεία συγκεκριµένων υπουργείων στο πλαίσιο του «Μαζί».
Στην πλατφόρµα, λοιπόν, αυτή εντάσσονται όλοι οι στόχοι, οι δράσεις και οι ενέργειες, τόσο κάθετα, ανά υπουργείο, όσο και οριζόντια, ανά δράση. Μπορεί, για παράδειγµα, να υπάρχει µία δράση που θα πρέπει να υλοποιηθεί από περισσότερα υπουργεία. Μία τέτοια είναι η επένδυση στο πρώην διεθνές αεροδρόµιο του Ελληνικού, όπου πρέπει να γίνουν ενέργειες από επτά διαφορετικά υπουργεία για να προχωρήσει. Η οριζόντια παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης όλων των ενεργειών γίνεται µέσα από το «Μαζί», έτσι ώστε ανά πάσα στιγµή ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του να µπορούν να παρακολουθούν σε πραγµατικό χρόνο πού βρίσκεται το κάθε έργο, αλλά και καθένας από τους επτά υπουργούς στο κοµµάτι που αφορά στο δικό του υπουργείο να µπορεί να βλέπει ποια είναι ακριβώς η εξέλιξη στο έργο το οποίο υλοποιεί.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Τι γίνεται όµως αν κάποια αποστολή που έχει αναλάβει ένας υπουργός αργεί να υλοποιηθεί; Εκεί µπαίνει το σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης, που είναι ενσωµατωµένο στο «Μαζί». Μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστηµα πριν από τη λήξη της προθεσµίας που θέτει το σχετικό χρονοδιάγραµµα, το σύστηµα ειδοποιεί τον χρήστη ότι υπάρχει µια προθεσµία που κινδυνεύει να παραβιαστεί. Εκείνος, µε τη σειρά του, πρέπει τότε να πράξει τα δέοντα… Οπως εξήγησε κατά την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συµβουλίου ο κ. Γεραπετρίτης, «δηµιουργείται από την πρώτη ηµέρα διακυβέρνησης µηχανισµός υποστήριξης και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου, µε σκοπό τη συστηµατική υποστήριξη και παρακολούθηση του έργου των υπουργείων και την έγκαιρη παρέµβαση για την εξασφάλιση της επιτυχούς εφαρµογής του». Πώς γινόταν αυτό παλαιότερα; Πολλοί θυµούνται ίσως το «µπλοκάκι» του Κώστα Σηµίτη, που είχε λάβει στις αρχές της προηγούµενης δεκαετίας σχεδόν θρυλικές διαστάσεις. Ο τότε πρωθυπουργός είχε πάντοτε µαζί του ένα σηµειωµατάριο, στο οποίο κατέγραφε τις εκκρεµότητες των υπουργών και τις «αποστολές» που τους ανέθετε, ώστε να τα θυµάται και να τα υπενθυµίζει και στους ίδιους.
Τα χρόνια εκείνα, ο Γιώργος Γεραπετρίτης ήταν λέκτορας Συνταγµατικού ∆ικαίου στη Νοµική Αθηνών και ο Ακης Σκέρτσος έκανε µεταπτυχιακές σπουδές στο πολιτικό µάνατζµεντ στο Πανεπιστήµιο George Washington των ΗΠΑ. Σήµερα, οι δυο τους θα έχουν την εποπτεία της θεαµατικής σίγουρα µετεξέλιξης του περιβόητου εκείνου µπλοκ σηµειώσεων. Συνοπτικά, οι πέντε βασικές λειτουργίες του πληροφοριακού συστήµατος «Μαζί» είναι οι ακόλουθες:
Τροφοδοτείται µε όλα τα έργα και τις ενέργειες που συνθέτουν το κυβερνητικό πρόγραµµα σε σχέση µε τους αντίστοιχους στόχους και δράσεις.
Προσδιορίζει τα κατά περίπτωση συναρµόδια υπουργεία, καθώς και τους συναρµόδιους φορείς.
Ελέγχει τον προγραµµατισµό κάθε δράσης µε βάση το προγραµµατισµένο χρονοδιάγραµµα.
Περιλαµβάνει τις εκθέσεις προόδου για την πορεία κάθε προγράµµατος.
Υποστηρίζει την επικαιροποίηση του προγράµµατος µε προσθήκη νέων έργων κατά τη διάρκεια της τετραετίας.
Ο «σύνδεσμος» του Μαξίμου και ο ενισχυμένος ρόλος του
Οι βασικές λειτουργίες του πληροφοριακού συστήµατος «Μαζί» περιγράφονται αναλυτικά στο πρωτόκολλο λειτουργίας, που θα παραλάβουν σύντοµα όλοι οι υπουργοί, ενώ παράλληλα θα «εκπαιδευτούν» στη χρήση του «Μαζί». Οι κ. Γεραπετρίτης, Σκέρτσος, Κοντογεώργης και Λοΐζου είναι οι βασικοί χρήστες του προγράµµατος αυτού, αλλά δεν είναι οι µόνοι. Πέρα από τους υπουργούς και φυσικά τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το «Μαζί» θα εγκατασταθεί (µε διαβαθµισµένα φυσικά δικαιώµατα χρήσης) και στον υπολογιστή ενός συνεργάτη κάθε υπουργού.
Πρόκειται για ένα στέλεχος που θα οριστεί κεντρικά από το Μέγαρο Μαξίµου και θα έχει τον ρόλο του υπεύθυνου διαχείρισης προγράµµατος, µε σκοπό «την εξασφάλιση της ροής πληροφόρησης µεταξύ Υπουργείων και Μηχανισµού Υποστήριξης», όπως γράφει το ενηµερωτικό σηµείωµα που περιείχε ο περιβόητος µπλε φάκελος που πήρε κάθε υπουργός στο πρώτο Υπουργικό. Ενας, δηλαδή, επί της ουσίας σύνδεσµος της Προεδρίας της Κυβέρνησης µε κάθε υπουργείο, για την υποστήριξη του κυβερνητικού έργου.
Ο «σύνδεσµος» αυτός έχει, σύµφωνα µε πληροφορίες, ήδη επιλεγεί για κάθε υπουργείο και πολύ σύντοµα όλοι θα αναλάβουν καθήκοντα. Ο σχεδιασµός είναι µάλιστα το στέλεχος αυτό να έχει µαζί του 2-3 ακόµα συνεργάτες, καθώς ο όγκος των δεδοµένων που πρέπει να ανεβαίνουν στο κεντρικό πληροφοριακό σύστηµα είναι µεγάλος και σύνθετος. Το ζήτηµα της συνύπαρξης και συνεργασίας κάθε υπουργού µε τον υπεύθυνο διαχείρισης προγράµµατος ενδέχεται να αποδειχθεί σε ορισµένες περιπτώσεις ακανθώδες και να προκαλέσει τριβές, αν και στο Μέγαρο Μαξίµου υπάρχει η βεβαιότητα ότι όλοι οι υπουργοί έχουν αντιληφθεί πλήρως ότι το «Μαζί» βοηθά στην ουσία το έργο τους και τους επιτρέπει να αποδίδουν πιο γρήγορα και πιο αποτελεσµατικά. Ηδη τα έργα που έχουν ανατεθεί συνολικά στους 18 υπουργούς, µε την ανάληψη των καθηκόντων τους, είναι συνολικά 320. Ολα έχουν περαστεί στο «Μαζί», µε κάθε βήµα ξεχωριστά που πρέπει να γίνει.
Η ενίσχυση των νοσοκοµείων µε νοσηλευτές, για παράδειγµα, ξεκινά µε την έγκριση του σχετικού κονδυλίου από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, συνεχίζεται µε την προκήρυξη του διαγωνισµού από το ΑΣΕΠ και προχωρά µε τα υπόλοιπα βήµατα µέχρι την οριστική τοποθέτησή τους στα πόστα τους. Ολα αυτά τα βήµατα περιγράφονται αναλυτικά, µέσα σε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα, το οποίο πρέπει να τηρείται. Τα έργα και οι στόχοι θα επικαιροποιούνται σε ετήσια βάση από κάθε υπουργείο, το τελευταίο τρίµηνο κάθε έτους, σε συνεργασία µε την Προεδρία της Κυβέρνησης.
Μέσα στη χρονιά, φυσικά, όπως εξηγούν στα «Π» κυβερνητικές πηγές, είναι δυνατόν να αλλάζουν και να προσαρµόζονται τα χρονοδιαγράµµατα, έπειτα από σχετική συνεννόηση και αιτιολόγηση. «Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ίσως ο µόνος πρωθυπουργός που µπορεί να υποστηρίξει το σύστηµα αυτό. ∆εν θα µπορούσε, δηλαδή, να λειτουργήσει αποτελεσµατικά µε κάποιον άλλον. Μπορεί να παράγει πολιτική, του αρέσει να διαβάζει στοιχεία και να εξάγει συµπεράσµατα και να χαράσσει πολιτικές µε βάση αυτά», υπογραµµίζει στα «Π» συνεργάτης του πρωθυπουργού.