Το πρώτο νομοσχέδιο της νέας κυβέρνησης, με πλήθος αλλαγών στο κεντρικό κράτος, αναλύει στη συνέντευξή του στα «Π» ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης. Συναντήσαμε τον έμπειρο καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ έβαζε τις τελικές «πινελιές» στο νομοσχέδιο, και απάντησε σε όλα τα ερωτήματα για τον νέο εκλογικό νόμο, τις μειώσεις φόρων και την αλλαγή του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Την επόμενη εβδομάδα θα καταθέσετε στη Βουλή το πρώτο νομοσχέδιο, για το «επιτελικό κράτος». Θα μας πείτε ορισμένες βασικές διατάξεις;

Πρώτα από όλα, αποκαθιστούμε το Υπουργικό Συμβούλιο ως συλλογικό όργανο παραγωγής των δημόσιων πολιτικών. Αυτό που συνέβαινε μέχρι τώρα ήταν ότι κάθε υπουργείο, στο δικό του μέτρο της αρμοδιότητας, ξεκινούσε και εισήγαγε κάποιες δικές του πολιτικές. Και όλες αυτές στο τέλος συνέθεταν ένα μείγμα το οποίο ήταν εντελώς ετερόκλητο, δεν υπήρχε κάποιος κεντρικός σχεδιασμός. Αυτή η λογική ήταν από κάτω προς τα πάνω, τώρα τη φέρνουμε περισσότερο από πάνω προς τα κάτω: Το Υπουργικό Συμβούλιο συλλογικά έρχεται και καθορίζει ένα γενικό επιχειρησιακό σχέδιο της κυβέρνησης και αυτό το σχέδιο υλοποιείται σε επιμέρους τομείς, που θα είναι οι τομείς του κάθε υπουργείου. Για να επιτευχθεί αυτό, συνεδριάζει το Υπουργικό Συμβούλιο σε τακτό χρόνο, μία φορά τον μήνα, και κάθε Υπουργικό Συμβούλιο έχει έναν συγκεκριμένο σκοπό: Στο Υπουργικό Συμβούλιο του Ιουνίου καθορίζονται συλλογικά οι στόχοι και οι προτεραιότητες της διακυβέρνησης το επόμενο έτος, τον Σεπτέμβριο στο Υπουργικό Συμβούλιο το κάθε υπουργείο θα φέρει το δικό του εξειδικευμένο πλάνο για το πώς θα αναπτυχθούν αυτοί οι στόχοι και το Υπουργικό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου έρχεται και εγκρίνει το συνολικό επιχειρησιακό σχέδιο. Αρα, αυτήν τη στιγμή έχουμε μια συγκεκριμένη ανάπτυξη και ένα χρονοδιάγραμμα πάνω στο οποίο θα γίνεται η διακυβέρνηση.

Αλλες μεταρρυθμίσεις που φέρνει το πρώτο σας νομοσχέδιο;

Πλέον, όλο αυτό εντάσσεται σε μια λογική ηλεκτρονικής παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου. Δηλαδή, υπάρχει μια κεντρική ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί εδώ, στην προεδρία της κυβέρνησης, η οποία αποκτά μια πολύ μεγαλύτερη δομή, έτσι ώστε ανά πάσα στιγμή να υπάρχει βασικός συντονισμός. Μέσα σε αυτή την ηλεκτρονική πλατφόρμα εντάσσονται όλοι οι στόχοι, όλες οι δράσεις και όλες οι ενέργειες, τόσο κάθετα, ανά υπουργείο, όσο και οριζόντια, ανά δράση. Εχουμε, επίσης, για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία -και είναι αξιοπερίεργο ότι δεν έχει υπάρξει στη Μεταπολίτευση τέτοια πρόβλεψη- την καθιέρωση κανόνων διαφάνειας, λογοδοσίας και αμεροληψίας σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής διοίκησης. Δηλαδή, εισάγονται κωλύματα και ασυμβίβαστα σε όλα τα επίπεδα διοίκησης: των υπουργών, των αναπληρωτών υπουργών, των υφυπουργών, των γενικών γραμματέων, έτσι ώστε με ενιαίο τρόπο να ρυθμίζονται τα θέματα αμεροληψίας.

Τι αλλάζει ακριβώς, δηλαδή;

Το σκεπτικό είναι το εξής: Δεν θα είναι δυνατόν να αναλαμβάνει κάποιος μια υπεύθυνη πολιτική θέση αν συντρέχει στο πρόσωπό του ένα σοβαρό κώλυμα να ασκήσει τα καθήκοντά του. Προσδιορίζονται με μεγάλη ευκρίνεια τα καθήκοντα αυτά και στη συνέχεια υπάρχει επίσης ένας μηχανισμός έτσι ώστε, ακόμα και όταν αποχωρήσει από την πολιτική του θέση, να υπάρχει ένας έλεγχος εάν θα ασκεί αρμοδιότητες και έργα που θα «χτυπούν» πάνω σε αυτά τα οποία έκανε ως πολιτικό πρόσωπο, έτσι ώστε όχι μόνον επίκαιρα, αλλά ακόμα και όταν θα φύγει από την πολιτική θέση, να μην υπάρχει σύγκρουση συμφέροντος σε βάρος του Δημοσίου.

Οι φοροελαφρύνσεις που έχετε εξαγγείλει είναι αδιαπραγμάτευτες ή αποτελούν αντικείμενο συζήτησης με τους εταίρους;

Θα ήθελα, κατ’ αρχάς, να επισημάνω ότι έχουμε ένα συνολικό φορολογικό σχέδιο, δεν είναι μόνον οι φοροελαφρύνσεις. Αυτό που θα εισαχθεί με ένα ή δύο νομοσχέδια είναι στην πραγματικότητα μια ολόκληρη αναμόρφωση του φορολογικού κώδικα. Δεν είναι μόνον ότι θα μειωθεί ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων ή ότι θα μειωθεί ο ΕΝΦΙΑ, είναι ένα συνολικό φορολογικό σχέδιο που αλλάζει το μείγμα. Ορισμένες από τις δράσεις αυτές έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα, άλλες όχι. Ολο το φορολογικό σχέδιο της παρούσας διακυβέρνησης έχει ουσιαστικά ένα πρόσημο θετικό για τα δημοσιονομικά, θα ενισχύσουν δηλαδή τα δημοσιονομικά. Ακόμα και στις περιπτώσεις των ελαφρύνσεων, έχουν ήδη προβλεφθεί ποσοτικοποιημένοι στόχοι, έτσι ώστε να μην υπάρξει υποβάθμιση των δημοσιονομικών.

Πώς θα γίνει αυτό;

Εχουμε προβλέψει πάρα πολύ συγκεκριμένα ότι θα υπάρχουν οροφές στις δημόσιες δαπάνες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Εχουμε εισαγάγει ένα νέο σύστημα με το οποίο θα γίνονται οι έλεγχοι των δαπανών, εκθέσεις δηλαδή δαπανών για τον περιορισμό του κόστους, διεύρυνση της φορολογικής βάσης, όχι με μείωση του αφορολογήτου, αλλά πρώτιστα με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων συναλλαγών -αυτό αποτελεί μια γνήσια διεύρυνση της φορολογικής βάσης, γιατί περιορίζει πολύ τη φοροδιαφυγή-, με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Πρόκειται για ένα πακέτο που θεωρούμε ότι θα φέρει περίπου στα ίσια του το σύστημα από την άποψη τη δημοσιονομική, χωρίς περαιτέρω δημοσιονομική επιβάρυνση. Υπάρχουν, βεβαίως, ελαφρύνσεις που θα έρθουν σε ένα βάθος χρόνου. Είναι ορισμένες που θα έρθουν άμεσα και ορισμένες που θα ξεκινήσουν από το 2020 και το 2021, πάνω σε αυτά τα οποία έχουμε δεσμευθεί. Ολες, όμως, οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις θα έρθουν μέσα στον ορίζοντα της ερχόμενης τριετίας. Σε ορισμένα από αυτά τα κεφάλαια έχει ήδη επέλθει συμφωνία με τους θεσμούς, σε άλλα θα υπάρξει μεγαλύτερη διαβούλευση. Υπάρχει, όμως, μια βαθύτατη πεποίθηση ότι δεν θα υπάρξει καμία αντίρρηση εκ μέρους των θεσμών, γιατί ακριβώς όλο το φορολογικό σχέδιο στηρίζεται στην αναπτυξιακή δυναμική η οποία δημιουργείται στα πράγματα με τις ελαφρύνσεις.

Πότε θα καταθέσετε προς ψήφιση τον νέο εκλογικό νόμο και τι θα προβλέπει;

Ο εκλογικός νόμος είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Εσωτερικών και, προφανώς, εκείνο θα είναι το επισπεύδον υπουργείο. Πράγματι, θα έρθει ένας νέος εκλογικός νόμος, ο οποίος θα επαναφέρει ένα πιο ισόρροπο μείγμα, που θα διασφαλίζει και την ανάλογη εκπροσώπηση αλλά και την κυβερνησιμότητα της χώρας. Θα λαμβάνει υπόψη του περισσότερες παραμέτρους, δηλαδή ένα πιο διαβαθμισμένο σύστημα που θα αξιολογεί το ποσοστό του πρώτου κόμματος ή τη διαφορά. Ενα πιο εκλεπτυσμένο σύστημα, που θα περιέχει και ρήτρες εξομάλυνσης. Ο σκοπός είναι το υπουργείο Εσωτερικών να έχει έτοιμο ένα τέτοιο προσχέδιο νόμου στην επόμενη κοινοβουλευτική σύνοδο, η οποία ξεκινά την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου.

Υπάρχει περίπτωση να αλλάξει ο εκλογικός νόμος μέσα από την αναθεώρηση του Συντάγματος;

Η αναθεώρηση του Συντάγματος θα ξεκινήσει και αυτή στην επόμενη κοινοβουλευτική σύνοδο. Οπως ξέρετε, έχει τεθεί σε αναθεώρηση το άρθρο που προβλέπει τη διαδικασία για την ψήφιση του εκλογικού συστήματος, το 54, παράγραφος 1, άρα θεωρητικά θα μπορούσε να υπάρξει μια αλλαγή στον τρόπο που εφαρμόζεται και στην έναρξη ισχύος του κάθε εκλογικού συστήματος. Στην παρούσα φάση δεν έχει υπάρξει επεξεργασία για μια τέτοια συνταγματική ρύθμιση. Αυτό που έχω να σας διαβεβαιώσω είναι ότι θα υπάρξει μια εκτενέστατη κοινοβουλευτική διαβούλευση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Θα υπάρχει τουλάχιστον ένα τρίμηνο, μέσα στο οποίο θα μπορεί η Βουλή να επεξεργαστεί όλες τις διατάξεις.

Θα αλλάξει και η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας;

Αυτό είναι απολύτως βέβαιο. Οπως ξέρετε, έχουμε εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία θα εκκινήσει τον Φεβρουάριο του 2020. Σκοπός είναι να αλλάξει η διαδικασία εκλογής. Υπήρξε σχεδόν ομόφωνη τοποθέτηση από την προηγούμενη Βουλή ότι θα πρέπει να αποσυνδεθεί ο τρόπος εκλογής του ΠτΔ από τη διάλυση της Βουλής, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί προσχηματικά στο παρελθόν και έχει διακόψει την κανονικότητα του εκλογικού κύκλου.

Αρα, ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να εκλεγεί και με πλειοψηφία 151 βουλευτών.

Υπάρχει και αυτό το ενδεχόμενο, δηλαδή να περιοριστεί η απαιτούμενη πλειοψηφία στην απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Να λάβουμε υπόψη μας ότι, ούτως ή άλλως, αυτό συναρτάται ασφαλώς και από το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά τη δική μας συνταγματική τάξη, δεν έχει εκτενείς πολιτικές αρμοδιότητες, οι οποίες να δικαιολογούν μια εξαιρετικά μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Οι αλλαγές στην ηγεσία της Δικαιοσύνης πότε θα γίνουν και με ποια κριτήρια;

Η αρμοδιότητα ανήκει στον επισπεύδοντα υπουργό Δικαιοσύνης, ο οποίος και θα φέρει τη σχετική διαδικασία. Εκείνο που έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός είναι ότι θα αποκατασταθεί η παράσταση του δικαστικού λειτουργήματος, η οποία κλονίστηκε κατά την περασμένη διακυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι θα τηρηθούν απολύτως όλες οι συνταγματικές διαδικασίες που προβλέπουν την κοινοβουλευτική διαδικασία και την επιλογή από το Υπουργικό Συμβούλιο. Θα υπάρξει απόλυτος σεβασμός στην ιεραρχία τη δικαστική. Η διάθεση είναι να έχει εκκαθαριστεί το ζήτημα πριν από την έναρξη του νέου δικαστικού έτους, που είναι τον Σεπτέμβριο.

Πότε θα ξεκινήσει το έργο στο Ελληνικό;

Εχει οριστεί ως επισπεύδων ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο οποίος θα τρέχει το σύστημα και θα έχει την αντίστοιχη πολιτική ευθύνη. Υπάρχει και μια παρακολούθηση εκ μέρους του γραφείου του πρωθυπουργού για τα ζητήματα αυτά. Αυτό που μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι ο υπουργός Ανάπτυξης θα επισπεύσει απολύτως όλα τα αναγκαία ρυθμιστικά κείμενα, δηλαδή θα έχουμε την έκδοση των απαιτούμενων Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων σε πολύ σύντομο χρόνο και εντός του Αυγούστου, έτσι ώστε κατ’ ελάχιστον να έχουμε μια απεμπλοκή του έργου από την εσωτερική διοικητική γραφειοκρατία και πλέον να απομένουν πρωτίστως τεχνικά ζητήματα, που θα επιλυθούν. Η διάθεση που υπάρχει αυτήν τη στιγμή είναι έως το τέλος του έτους να έχουν ξεκινήσει τα έργα στο Ελληνικό. Υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα μπορέσουμε να απεμπλέξουμε την επένδυση από τα προβλήματα τα οποία είχαν ανακύψει. Το Ελληνικό είναι μια κλασική περίπτωση όπου αυτό που έχει σημασία είναι ο κεντρικός συντονισμός. Αυτό που συνέβη είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις στην προηγούμενη διακυβέρνηση το ένα υπουργείο λειτουργούσε ως αντίβαρο του άλλου, δηλαδή δημιουργούντο μικροί πυλώνες αντίδρασης απέναντι στο έργο.

Οι μετακλητοί σήμερα είναι σχεδόν 3.000. Θα τους μειώσετε;

Ο στόχος είναι να μειωθούν οι μετακλητοί και αυτό θα συμβεί οπωσδήποτε. Αυτό που έχω να επισημάνω είναι ότι έχει αξία να μειωθούν οι μετακλητοί, έχει όμως και μεγάλη σημασία να εξορθολογιστεί το σύστημα. Κατ’ αρχάς, έχουμε μείωση των γενικών γραμματέων περίπου κατά το ένα τρίτο. Θα έχουμε και υπηρεσιακό γενικό γραμματέα από την ίδια τη διοίκηση, γιατί η παρούσα κυβέρνηση αποδίδει πολύ μεγάλη σημασία στους δημοσίους υπαλλήλους, θα φτάνουν έως τη βαθμίδα του υπηρεσιακού γενικού γραμματέα. Αυτοί θα έχουν πλέον το μεγάλο κομμάτι της ευθύνης.

Τεράστια καινοτομία είναι ότι αναβαθμίζεται εξαιρετικά η αρμοδιότητα και η ευθύνη των γενικών διευθυντών των υπηρεσιών των υπουργείων, γιατί σε πολλές περιπτώσεις πλέον την τελική υπογραφή για την έκδοση μιας διοικητικής πράξης δεν θα την έχει ο υπουργός, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, κάτι που αποτελούσε πηγή μεγάλης γραφειοκρατίας και δυστοκίας της διοίκησης, αλλά θα σταματάει στο επίπεδο του γενικού διευθυντή, έτσι ώστε και να κερδίζουμε χρόνο και να έχουμε μια ορθολογική διοίκηση, όπως συμβαίνει σε όλες τις σοβαρές διοικήσεις. Αυτό είναι μια γνήσια αποτύπωση της εμπιστοσύνης που έχουμε στην ιεραρχία της δημοσιοϋπαλληλίας.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 20/7/2019