Tα «Ναι», τα «Όχι» και το παράθυρο για συναίνεση με φόντο την ψήφο των αποδήμων
Στην τελική ευθεία για την επεξεργασία και κατάθεση του νομοσχεδίου για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού μπαίνει η κυβέρνηση μετά τις χθεσινές συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, όπου έγιναν «ασκήσεις συναίνεσης» πάνω στην κρίσιμη αυτή μεταρρύθμιση.
«Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέλαβε την πρωτοβουλία να συναντηθεί με τους πολιτικούς αρχηγούς για τη διευκόλυνση των Ελλήνων του εξωτερικού να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους. Ελπίζουμε ότι η σημερινή πρωτοβουλία για αυτό το μείζον θέμα, που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, θα είναι μια επιτυχής άσκηση συναίνεσης και δεν θα μετατραπεί σε επικοινωνιακό παιχνίδι», δήλωσε νωρίς χθες το πρωί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, δίνοντας το «στίγμα» του Μεγάρου Μαξίμου για το νομοσχέδιο αυτό. Το βασικό στίγμα δεν είναι άλλο από τη διάθεση διαβούλευσης που έχει η κυβέρνηση, κρατώντας δύο μόνο «κόκκινες γραμμές»: Πρώτον, να δοθεί για πρώτη φορά το δικαίωμα στους Έλληνες του εξωτερικού -που έχουν στην Ελλάδα το δικαίωμα του εκλέγειν- να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους. Δεύτερον, «να γίνεται δεκτή η βασική δημοκρατική και συνταγματική αρχή ότι η ψήφος όλων των Ελλήνων είναι ισότιμη, έχει την ίδια πολιτική βαρύτητα και δεν μπορεί να γίνουν διακρίσεις», όπως υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά από το Μαξίμου.
Γι’ αυτόν τον λόγο, εξάλλου, όπως τονίζει στα «Π» ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος, ο κ. Μητσοτάκης δεν προσήλθε στις συναντήσεις με ολοκληρωμένο σχέδιο νόμου, θέλοντας να δείξει ότι, πέρα από αυτές τις δύο «κόκκινες γραμμές», είναι διατεθειμένος να συζητήσει ανοιχτά και ειλικρινά τις υπόλοιπες παραμέτρους του νομοσχεδίου.
ΜΕ 180 ΨΗΦΟΥΣ
Θετική ήταν η πρώτη αντίδραση της Φώφης Γεννηματά, που δείχνει ότι το νομοσχέδιο πιθανότατα «ξεκινά» με 180 θετικές ψήφους. «Εμείς θέλουμε επιτέλους να ψηφίζουν οι Έλληνες πολίτες κάτοικοι του εξωτερικού. Να προσμετράται η ψήφος τους. Να εκλέγουν αντιπροσώπους. Όχι άλλη χαμένη ευκαιρία. Όλα τα κόμματα να αναλάβουν τις ευθύνες τους», δήλωσε η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής μετά τη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό.
Η αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα -του πρώτου πολιτικού αρχηγού που συνάντησε ο κ. Μητσοτάκης- ήταν εν πολλοίς αρνητική, αν και φάνηκε να αφήνει ένα παράθυρο περαιτέρω συνεννοήσεων. «Επιθυμούμε να εντάξουμε τους Έλληνες της Διασποράς δημιουργικά στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Επιθυμούμε την ψήφο τους και την εκλογή των εκπροσώπων τους στην ελληνική Βουλή. Δεν επιθυμούμε -και θα μας βρει απέναντι οποιαδήποτε πρόταση το επιχειρήσει- να μετατρέψουμε τους Έλληνες του εξωτερικού σε αντικείμενο ψηφοθηρίας ή να χωρίσουμε τους ομογενειακούς τους συλλόγους ανάλογα με το κόμμα που υποστηρίζουν. Η πρόταση που μου παρουσία-σε προφορικά ο κ. Μητσοτάκης δυστυχώς εκεί κατατείνει.
Θα περιμένουμε να δούμε και γραπτώς τις τελικές του προτάσεις», είπε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Κίνημα Αλλαγής, η κ. Γεννηματά έθεσε προς τον κ. Μητσοτάκη τέσσερα βασικά σημεία-προτάσεις:
Ο ΣΤΟΧΟΣ
Στόχος της κυβέρνησης, κατ’ αρχάς, φυσικά, είναι να εξευρεθούν οι 200 βουλευτές που θα ψηφίσουν το νομοσχέδιο για να τεθεί σε ισχύ, καθώς το Σύνταγμα και ειδικότερα το Άρθρο 51 (παρ. 4) προβλέπει πως «... νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς, η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την επικράτεια». Το «κλειδί» ίσως κρατά στα χέρια του το ΚΚΕ, καθώς Ν.Δ., Κίνημα Αλλαγής, ΜέΡΑ25 και Ελληνική Λύση, ακόμα και αν συμφωνήσουν, αθροίζουν 199 βουλευτές.
Οι χθεσινές συζητήσεις, που διεξήχθησαν γενικά σε καλό κλίμα, είχαν προετοιμαστεί μεθοδικά από το κυβερνητικό επιτελείο τις προηγούμενες εβδομάδες. Τον ρόλο ουσιαστικά του «σέρπα» είχε αναλάβει ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, που έχει και την ευθύνη σύνταξης του κρίσι- μου νομοσχεδίου (σ.σ.: «Σέρπα» ονομάζονται στη γλώσσα της διεθνούς διπλωματίας οι εκπρόσωποι αρχηγών κρατών που διαβουλεύονται με τους αντίστοιχους άλλων κρατών ενόψει συναντήσεων κορυφής. Πήραν το όνομά τους από τον ορεινό λαό του Νεπάλ, με φημισμένους οδηγούς στα Ιμαλάια). Ο κ. Θεοδωρικάκος είχε σειρά συναντήσεων το τελευταίο διάστημα με αρχηγούς των υπόλοιπων κομμάτων ή εκπροσώπους τους (τον κ. Βαρουφάκη, για παράδειγμα, τον είδε, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, κατ’ ιδίαν), για να προετοιμάσει το έδαφος για τις χθεσινές τετ-α-τετ επαφές του πρωθυπουργού.
«Έχει γίνει μια πάρα πολύ σημαντική προετοιμασία. Έχουμε έρθει σε επικοινωνία με τις οργανώσεις των Ελλήνων του εξωτερικού, έχουμε συζητήσει με άλλα κυβερνητικά στελέχη που εμπλέκονται στην υπόθεση, έχουμε βολιδοσκοπήσει τις απόψεις των άλλων κομμάτων και στην πραγματικότητα είμαστε έτοιμοι», τόνιζε χαρακτηριστικά ο κ. Θεοδωρικάκος.
Η απόσταση, ωστόσο, που χωρίζει την κυβερνητική πρόταση από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ είναι δεδομένη. «Τέτοιες προτάσεις είναι αντισυνταγματικές, προσβλητικές για τους Έλληνες ψηφοφόρους που κατοικούν στο εξωτερικό, αλλά και προκλητικά ταξικές. Η αξιωματική αντιπολίτευση λέει στους εκλογείς επικρατεί-ας ότι μπορούν να ψηφίσουν για κάποιους βουλευτές, αλλά δεν μπορούν να ψηφίσουν για πρωθυπουργό», τονίζουν χαρακτηριστικά από τη Νέα Δημοκρατία.
«Η Κουμουνδούρου, δηλαδή», συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές, «λογαριάζει τους Έλληνες ψηφοφόρους που διαμένουν στο εξωτερικό ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, δίνοντας διαφορετική βαρύτητα στην ψήφο που πέφτει σε κάλπη εντός της χώρας από μια ψήφο που πέφτει σε κάλπη εκτός συνόρων. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό».
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στις χθεσινές συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών με τον πρωθυπουργό συζητήθηκαν και οι εξελίξεις στη Βορειοανατολική Συρία και τα Ελληνοτουρκικά. Ο κ. Τσίπρας, σύμφωνα με δήλωσή του, κάλεσε τον κ. Μητσοτάκη «να ζητήσει επιτέλους την εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, που από κοινού με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη πετύχαμε ως απόφαση στο προηγούμενο Συμβούλιο Κορυφής». Η δε κ. Γεννηματά τόνισε, όπως είπε, ότι απέναντι στην εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα χρειάζονται εθνική ομοψυχία και αποφασιστική στάση στο εσωτερικό, όπως και συγκεκριμένα μέτρα και αποφάσεις τώρα από τους εταίρους και συμμάχους μας. «Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να ζητήσει οπωσδήποτε απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας και αλλαγή της κοινής δήλωσης για το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό», επεσήμανε η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής.
Μητσοτάκης και Γεννηματά συζήτησαν, ωστόσο, και το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και τη συνταγματική αναθεώρηση. «Ξέρω ότι η άποψή σας είναι να αποσυνδέεται η εκλογή Προέδρου από τις πρόωρες εκλογές», είπε ο κ. Μητσοτάκης, με την κ. Γεννηματά να αντιτείνει ότι έχει κάνει αυτή την πρόταση, αλλά «να μη φτάσουμε στο άλλο άκρο, να εκλέγεται μονοκομματικός πρόεδρος με 151 ψήφους». «Αυτό δεν είναι μόνο θέμα διαδικασίας, αλλά και προσώπου», απάντησε με νόημα ο πρωθυπουργός.
«Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέλαβε την πρωτοβουλία να συναντηθεί με τους πολιτικούς αρχηγούς για τη διευκόλυνση των Ελλήνων του εξωτερικού να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους. Ελπίζουμε ότι η σημερινή πρωτοβουλία για αυτό το μείζον θέμα, που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, θα είναι μια επιτυχής άσκηση συναίνεσης και δεν θα μετατραπεί σε επικοινωνιακό παιχνίδι», δήλωσε νωρίς χθες το πρωί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, δίνοντας το «στίγμα» του Μεγάρου Μαξίμου για το νομοσχέδιο αυτό. Το βασικό στίγμα δεν είναι άλλο από τη διάθεση διαβούλευσης που έχει η κυβέρνηση, κρατώντας δύο μόνο «κόκκινες γραμμές»: Πρώτον, να δοθεί για πρώτη φορά το δικαίωμα στους Έλληνες του εξωτερικού -που έχουν στην Ελλάδα το δικαίωμα του εκλέγειν- να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους. Δεύτερον, «να γίνεται δεκτή η βασική δημοκρατική και συνταγματική αρχή ότι η ψήφος όλων των Ελλήνων είναι ισότιμη, έχει την ίδια πολιτική βαρύτητα και δεν μπορεί να γίνουν διακρίσεις», όπως υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά από το Μαξίμου.
Γι’ αυτόν τον λόγο, εξάλλου, όπως τονίζει στα «Π» ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος, ο κ. Μητσοτάκης δεν προσήλθε στις συναντήσεις με ολοκληρωμένο σχέδιο νόμου, θέλοντας να δείξει ότι, πέρα από αυτές τις δύο «κόκκινες γραμμές», είναι διατεθειμένος να συζητήσει ανοιχτά και ειλικρινά τις υπόλοιπες παραμέτρους του νομοσχεδίου.
ΜΕ 180 ΨΗΦΟΥΣ
Θετική ήταν η πρώτη αντίδραση της Φώφης Γεννηματά, που δείχνει ότι το νομοσχέδιο πιθανότατα «ξεκινά» με 180 θετικές ψήφους. «Εμείς θέλουμε επιτέλους να ψηφίζουν οι Έλληνες πολίτες κάτοικοι του εξωτερικού. Να προσμετράται η ψήφος τους. Να εκλέγουν αντιπροσώπους. Όχι άλλη χαμένη ευκαιρία. Όλα τα κόμματα να αναλάβουν τις ευθύνες τους», δήλωσε η επικεφαλής του Κινήματος Αλλαγής μετά τη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό.
Η αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα -του πρώτου πολιτικού αρχηγού που συνάντησε ο κ. Μητσοτάκης- ήταν εν πολλοίς αρνητική, αν και φάνηκε να αφήνει ένα παράθυρο περαιτέρω συνεννοήσεων. «Επιθυμούμε να εντάξουμε τους Έλληνες της Διασποράς δημιουργικά στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Επιθυμούμε την ψήφο τους και την εκλογή των εκπροσώπων τους στην ελληνική Βουλή. Δεν επιθυμούμε -και θα μας βρει απέναντι οποιαδήποτε πρόταση το επιχειρήσει- να μετατρέψουμε τους Έλληνες του εξωτερικού σε αντικείμενο ψηφοθηρίας ή να χωρίσουμε τους ομογενειακούς τους συλλόγους ανάλογα με το κόμμα που υποστηρίζουν. Η πρόταση που μου παρουσία-σε προφορικά ο κ. Μητσοτάκης δυστυχώς εκεί κατατείνει.
Θα περιμένουμε να δούμε και γραπτώς τις τελικές του προτάσεις», είπε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Κίνημα Αλλαγής, η κ. Γεννηματά έθεσε προς τον κ. Μητσοτάκη τέσσερα βασικά σημεία-προτάσεις:
- Δικαίωμα ψήφου να έχουν όλοι οι Έλληνες κάτοικοι εξωτερικού, εφ’ όσον είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και στα δημοτολόγια.
- Για την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή τους να καθιερωθεί η επιστολική ψήφος με διαδικασίες που θα διασφαλίζουν πλήρως την εγκυρότητά της.
- Η ψήφος τους να προσμετράται στο εθνικό αποτέλεσμα των εκλογών.
- Να εξασφαλισθεί με τον κατάλληλο τρόπο η εκπροσώπηση των αποδήμων στο Κοινοβούλιο.
Ο ΣΤΟΧΟΣ
Στόχος της κυβέρνησης, κατ’ αρχάς, φυσικά, είναι να εξευρεθούν οι 200 βουλευτές που θα ψηφίσουν το νομοσχέδιο για να τεθεί σε ισχύ, καθώς το Σύνταγμα και ειδικότερα το Άρθρο 51 (παρ. 4) προβλέπει πως «... νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς, η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την επικράτεια». Το «κλειδί» ίσως κρατά στα χέρια του το ΚΚΕ, καθώς Ν.Δ., Κίνημα Αλλαγής, ΜέΡΑ25 και Ελληνική Λύση, ακόμα και αν συμφωνήσουν, αθροίζουν 199 βουλευτές.
Οι χθεσινές συζητήσεις, που διεξήχθησαν γενικά σε καλό κλίμα, είχαν προετοιμαστεί μεθοδικά από το κυβερνητικό επιτελείο τις προηγούμενες εβδομάδες. Τον ρόλο ουσιαστικά του «σέρπα» είχε αναλάβει ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, που έχει και την ευθύνη σύνταξης του κρίσι- μου νομοσχεδίου (σ.σ.: «Σέρπα» ονομάζονται στη γλώσσα της διεθνούς διπλωματίας οι εκπρόσωποι αρχηγών κρατών που διαβουλεύονται με τους αντίστοιχους άλλων κρατών ενόψει συναντήσεων κορυφής. Πήραν το όνομά τους από τον ορεινό λαό του Νεπάλ, με φημισμένους οδηγούς στα Ιμαλάια). Ο κ. Θεοδωρικάκος είχε σειρά συναντήσεων το τελευταίο διάστημα με αρχηγούς των υπόλοιπων κομμάτων ή εκπροσώπους τους (τον κ. Βαρουφάκη, για παράδειγμα, τον είδε, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, κατ’ ιδίαν), για να προετοιμάσει το έδαφος για τις χθεσινές τετ-α-τετ επαφές του πρωθυπουργού.
«Έχει γίνει μια πάρα πολύ σημαντική προετοιμασία. Έχουμε έρθει σε επικοινωνία με τις οργανώσεις των Ελλήνων του εξωτερικού, έχουμε συζητήσει με άλλα κυβερνητικά στελέχη που εμπλέκονται στην υπόθεση, έχουμε βολιδοσκοπήσει τις απόψεις των άλλων κομμάτων και στην πραγματικότητα είμαστε έτοιμοι», τόνιζε χαρακτηριστικά ο κ. Θεοδωρικάκος.
Η απόσταση, ωστόσο, που χωρίζει την κυβερνητική πρόταση από εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ είναι δεδομένη. «Τέτοιες προτάσεις είναι αντισυνταγματικές, προσβλητικές για τους Έλληνες ψηφοφόρους που κατοικούν στο εξωτερικό, αλλά και προκλητικά ταξικές. Η αξιωματική αντιπολίτευση λέει στους εκλογείς επικρατεί-ας ότι μπορούν να ψηφίσουν για κάποιους βουλευτές, αλλά δεν μπορούν να ψηφίσουν για πρωθυπουργό», τονίζουν χαρακτηριστικά από τη Νέα Δημοκρατία.
«Η Κουμουνδούρου, δηλαδή», συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές, «λογαριάζει τους Έλληνες ψηφοφόρους που διαμένουν στο εξωτερικό ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, δίνοντας διαφορετική βαρύτητα στην ψήφο που πέφτει σε κάλπη εντός της χώρας από μια ψήφο που πέφτει σε κάλπη εκτός συνόρων. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό».
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι στις χθεσινές συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών με τον πρωθυπουργό συζητήθηκαν και οι εξελίξεις στη Βορειοανατολική Συρία και τα Ελληνοτουρκικά. Ο κ. Τσίπρας, σύμφωνα με δήλωσή του, κάλεσε τον κ. Μητσοτάκη «να ζητήσει επιτέλους την εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, που από κοινού με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη πετύχαμε ως απόφαση στο προηγούμενο Συμβούλιο Κορυφής». Η δε κ. Γεννηματά τόνισε, όπως είπε, ότι απέναντι στην εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα χρειάζονται εθνική ομοψυχία και αποφασιστική στάση στο εσωτερικό, όπως και συγκεκριμένα μέτρα και αποφάσεις τώρα από τους εταίρους και συμμάχους μας. «Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να ζητήσει οπωσδήποτε απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας και αλλαγή της κοινής δήλωσης για το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό», επεσήμανε η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής.
Μητσοτάκης και Γεννηματά συζήτησαν, ωστόσο, και το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και τη συνταγματική αναθεώρηση. «Ξέρω ότι η άποψή σας είναι να αποσυνδέεται η εκλογή Προέδρου από τις πρόωρες εκλογές», είπε ο κ. Μητσοτάκης, με την κ. Γεννηματά να αντιτείνει ότι έχει κάνει αυτή την πρόταση, αλλά «να μη φτάσουμε στο άλλο άκρο, να εκλέγεται μονοκομματικός πρόεδρος με 151 ψήφους». «Αυτό δεν είναι μόνο θέμα διαδικασίας, αλλά και προσώπου», απάντησε με νόημα ο πρωθυπουργός.