Στο τραπέζι εκλογή δημάρχου με 42% φέρνει η κυβέρνηση
Τι θα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης που θα καταργεί την απλή αναλογική στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Παράλληλα με την επεξεργασία του νέου εκλογικού νόμου για τις εθνικές εκλογές, που θα αποτελέσει προϊόν διαβούλευσης με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση προχωρά στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η βασική διαφορά, βέβαια, είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό απαιτεί απλή πλειοψηφία για να περάσει και να ισχύσει άμεσα. Συνεπώς, οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες θα αναδειχθούν στις κάλπες που θα στηθούν το 2023 με νέο εκλογικό σύστημα, που θα μοιάζει πολύ με το... παλιό.
Επιστροφή ουσιαστικά στον «Καλλικράτη» -με κάποιες τροποποιήσεις- και κατάργηση της απλής αναλογικής είναι, με άλλα λόγια, ο βασικός κυβερνητικός σχεδιασμός, που σύντομα θα εξειδικευτεί περαιτέρω. Τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει το εκλογικό σύστημα που έφερε ο «Κλεισθένης» θεωρούνται δεδομένα και σημαντικά, παρά τις ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν το καλοκαίρι για να «λειανθούν». Με τις διατάξεις αυτές, δόθηκε, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα η πλειοψηφία των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής να προέρχεται από τον συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης, ενώ διασφαλίστηκε ότι από τον συνδυασμό του δημάρχου ή του περιφερειάρχη θα προέρχεται η πλειοψηφία των Διοικητικών Συμβουλίων των νομικών προσώπων των δήμων και των περιφερειών
Περίπου τα δύο τρίτα των δημάρχων και οι μισοί περιφερειάρχες δεν έχουν σήμερα πλειοψηφία στα συμβούλιά τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διοικήσουν αποτελεσματικά και να λάβουν αποφάσεις. Στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, για παράδειγμα, η περιφερειάρχης έχει 12 περιφερειακούς συμβούλους από την παράταξή της σε σύνολο 41, ενώ στον Δήμο Αιγάλεω ο δήμαρχος έχει εκλέξει 11 συμβούλους από τον συνδυασμό του, σε σύνολο 41.
Οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι από τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές δεν θα εκλέγονται με απλή αναλογική, με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, όπως συνέβη στις φετινές εκλογές, κάτι που οδήγησε πολλούς δήμους και περιφέρειες στα όρια της ακυβερνησίας. Ούτε, όμως, ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης θα απολαμβάνουν την άνετη πλειοψηφία που τους έδινε ο «Καλλικράτης». Με τη μεταρρύθμιση του 2010, τα τρία πέμπτα των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου πήγαιναν στον συνδυασμό του εκλεγέντος δημάρχου και τα δύο πέμπτα κατανέμονταν αναλογικά στους υπόλοιπους συνδυασμούς. Έτσι, για παράδειγμα, σε 17μελή Δημοτικά Συμβούλια ο συνδυασμός του νικητή έπαιρνε 10 έδρες και των υπολοίπων αθροιστικά 7, ενώ, π.χ., στα 41μελή συμβούλια ο δήμαρχος που εκλεγόταν έβγαζε 25 συμβούλους και οι άλλοι υποψήφιοι μαζί 16.
Με τη μεταρρύθμιση που σχεδιάζει η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος και ο υφυπουργός Θεόδωρος Λιβάνιος, κάθε εκλεγμένος δήμαρχος και περιφερειάρχης θα έχει την πλειοψηφία στο συμβούλιο, λιγότερο διευρυμένη ωστόσο. Εξετάζεται, πάντως, και το ενδεχόμενο ο αριθμός των συμβούλων που εκλέγει να εξαρτάται και από το ποσοστό που λαμβάνει ο συνδυασμός του, να αυξάνεται δηλαδή κλιμακωτά ανάλογα με το ποσοστό.
Παράλληλα, με το ίδιο νομοθέτημα υπάρχει, σε αρχικό στάδιο προς το παρόν, μια σκέψη να αλλάξει και ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των περιφερειαρχών. Προφανώς και θα εκλέγεται ο επικεφαλής του επιτυχόντος συνδυασμού, αλλά ίσως, βάσει ενός σεναρίου που βρίσκεται υπό επεξεργασία, να μην απαιτείται αυτός να συγκεντρώσει το 50% των ψήφων είτε στον πρώτο είτε στον δεύτε-ρο γύρο. Βάσει του σεναρίου αυτού, δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα εκλέγονται όσοι συγκεντρώσουν κατ’ ελάχιστο ποσοστό 42%, μια ρύθμιση που είχε θεσπιστεί για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2006.
Στο ίδιο νομοσχέδιο, που αναμένεται να είναι έτοιμο και να κατατεθεί προς ψήφιση μέσα στο φθινόπωρο, σχεδιάζεται επίσης να περιληφθούν διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό και την αλλαγή του κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε μεταξύ άλλων να ξεκαθαριστούν πλήρως οι αρμοδιότητες μεταξύ δήμων, περιφερειών και κεντρικού κράτους, αλλά και να εκσυγχρονιστεί η εκλογική διαδικασία συνολικά.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
Επιστροφή ουσιαστικά στον «Καλλικράτη» -με κάποιες τροποποιήσεις- και κατάργηση της απλής αναλογικής είναι, με άλλα λόγια, ο βασικός κυβερνητικός σχεδιασμός, που σύντομα θα εξειδικευτεί περαιτέρω. Τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει το εκλογικό σύστημα που έφερε ο «Κλεισθένης» θεωρούνται δεδομένα και σημαντικά, παρά τις ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν το καλοκαίρι για να «λειανθούν». Με τις διατάξεις αυτές, δόθηκε, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα η πλειοψηφία των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής να προέρχεται από τον συνδυασμό με τον οποίο εξελέγη ο δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης, ενώ διασφαλίστηκε ότι από τον συνδυασμό του δημάρχου ή του περιφερειάρχη θα προέρχεται η πλειοψηφία των Διοικητικών Συμβουλίων των νομικών προσώπων των δήμων και των περιφερειών
Περίπου τα δύο τρίτα των δημάρχων και οι μισοί περιφερειάρχες δεν έχουν σήμερα πλειοψηφία στα συμβούλιά τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διοικήσουν αποτελεσματικά και να λάβουν αποφάσεις. Στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, για παράδειγμα, η περιφερειάρχης έχει 12 περιφερειακούς συμβούλους από την παράταξή της σε σύνολο 41, ενώ στον Δήμο Αιγάλεω ο δήμαρχος έχει εκλέξει 11 συμβούλους από τον συνδυασμό του, σε σύνολο 41.
ΚΛΙΜΑΚΩΤΑ
Οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι από τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές δεν θα εκλέγονται με απλή αναλογική, με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, όπως συνέβη στις φετινές εκλογές, κάτι που οδήγησε πολλούς δήμους και περιφέρειες στα όρια της ακυβερνησίας. Ούτε, όμως, ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης θα απολαμβάνουν την άνετη πλειοψηφία που τους έδινε ο «Καλλικράτης». Με τη μεταρρύθμιση του 2010, τα τρία πέμπτα των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου πήγαιναν στον συνδυασμό του εκλεγέντος δημάρχου και τα δύο πέμπτα κατανέμονταν αναλογικά στους υπόλοιπους συνδυασμούς. Έτσι, για παράδειγμα, σε 17μελή Δημοτικά Συμβούλια ο συνδυασμός του νικητή έπαιρνε 10 έδρες και των υπολοίπων αθροιστικά 7, ενώ, π.χ., στα 41μελή συμβούλια ο δήμαρχος που εκλεγόταν έβγαζε 25 συμβούλους και οι άλλοι υποψήφιοι μαζί 16.
Με τη μεταρρύθμιση που σχεδιάζει η κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος και ο υφυπουργός Θεόδωρος Λιβάνιος, κάθε εκλεγμένος δήμαρχος και περιφερειάρχης θα έχει την πλειοψηφία στο συμβούλιο, λιγότερο διευρυμένη ωστόσο. Εξετάζεται, πάντως, και το ενδεχόμενο ο αριθμός των συμβούλων που εκλέγει να εξαρτάται και από το ποσοστό που λαμβάνει ο συνδυασμός του, να αυξάνεται δηλαδή κλιμακωτά ανάλογα με το ποσοστό.
Παράλληλα, με το ίδιο νομοθέτημα υπάρχει, σε αρχικό στάδιο προς το παρόν, μια σκέψη να αλλάξει και ο τρόπος εκλογής των δημάρχων και των περιφερειαρχών. Προφανώς και θα εκλέγεται ο επικεφαλής του επιτυχόντος συνδυασμού, αλλά ίσως, βάσει ενός σεναρίου που βρίσκεται υπό επεξεργασία, να μην απαιτείται αυτός να συγκεντρώσει το 50% των ψήφων είτε στον πρώτο είτε στον δεύτε-ρο γύρο. Βάσει του σεναρίου αυτού, δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα εκλέγονται όσοι συγκεντρώσουν κατ’ ελάχιστο ποσοστό 42%, μια ρύθμιση που είχε θεσπιστεί για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2006.
Στο ίδιο νομοσχέδιο, που αναμένεται να είναι έτοιμο και να κατατεθεί προς ψήφιση μέσα στο φθινόπωρο, σχεδιάζεται επίσης να περιληφθούν διατάξεις για τον εκσυγχρονισμό και την αλλαγή του κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε μεταξύ άλλων να ξεκαθαριστούν πλήρως οι αρμοδιότητες μεταξύ δήμων, περιφερειών και κεντρικού κράτους, αλλά και να εκσυγχρονιστεί η εκλογική διαδικασία συνολικά.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
