Ο πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα, Γιόσι Αμράνι, στέλνει μήνυμα ενίσχυσης και αναβάθμισης της διμερούς συνεργασίας σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα του είναι έτοιμη και πρόθυμη για το επόμενο βήμα.
Εμπειρος διπλωμάτης, με βαθιά αντίληψη στα θέματα ασφαλείας, προειδοποιεί ότι το τρίπτυχο για την αντιμετώπιση των εσωτερικών και εξωτερικών απειλών, σε κάθε κράτος, είναι: «άμυνα - πληροφορίες - συνεργασία».

Ποιες είναι οι προοπτικές της συνεργασίας Ελλάδας - Ισραήλ; Προχωρά ικανοποιητικά;

Εχουμε κάνει πολύ δρόμο από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Οι σχέσεις πλέον είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η πρόκληση για όλους μας είναι να διατηρήσουμε τη δυναμική, να παγιώσουμε και να διευρύνουμε τη σχέση. Οχι μόνο λόγω της Ιστορίας, επειδή είμαστε δύο αρχαίοι πολιτισμοί με καθοριστική συμβολή στον δυτικό πολιτισμό. Βρισκόμαστε σε μια περιοχή όπου προκλήσεις και κίνδυνοι αυξάνονται, γι’ αυτό θα πρέπει να συνδυάσουμε τις προσπάθειές μας και τα ισχυρά εθνικά σημεία μας. Για το Ισραήλ η σχέση με την Ελλάδα είναι στρατηγικής σημασίας και μακροπρόθεσμη. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα προχωρήσει. Υπάρχει πάντως ευρεία στήριξη στο εσωτερικό μας. Διάβασα κάποιες πρόσφατες ανακοινώσεις από συγκεκριμένο ελληνικό κόμμα, για συγκεκριμένο ψήφισμα στον ΟΗΕ, με τις οποίες ασκείται κριτική στην κυβέρνηση ότι άλλαξε την ψήφο της. Δεν άλλαξε μόνο η Ελλάδα. Εντεκα από τις 28 χώρες της Ε.Ε., συν δύο ακόμα, άλλαξαν ψήφο. Επίσης, η ψήφος στη διεθνή αρένα πρέπει να αντανακλά την ποιότητα της σχέσης. Καθώς βελτιώνεται και προοδεύει η σχέση, δεν πρέπει να μένουμε κολλημένοι σε μοτίβα του παρελθόντος. Πρέπει και οι δύο να ξεπεράσουμε επιφυλάξεις για την ειλικρίνεια της σχέσης. Εκπροσωπώ μια πολύ ειλικρινή θέση για το στρατηγικό όραμα της σχέσης με την Ελλάδα. Στον στρατηγικό, αμυντικό, οικονομικό τομέα. Να μην αγνοούμε επίσης την επιρροή που έχουν οι σχέσεις μεταξύ των κοινωνιών. Γύρισα από το Ισραήλ χθες και στην πτήση οι περισσότεροι μιλούσαν ελληνικά. Οι Ελληνες επισκέπτονται το Ισραήλ και οι Ισραηλινοί την Ελλάδα. Να επικοινωνήσουμε στα δύο έθνη μας ότι αυτή είναι μια σοβαρή «ερωτική» σχέση.

Το τριμερές σχήμα συνεργασίας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ μπορεί να εξελιχθεί και σε βαθύτερη στρατιωτική συνεργασία ή ακόμα και σε αμυντική συμμαχία;

Δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες. Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει το μέλλον για όλους μας. Υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδικασία και εξέλιξη. Είμαστε έτοιμοι να ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών. Εχουμε κάνει πολλά τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να διαβουλευθούμε διμερώς και τριμερώς και να δούμε πού μας οδηγεί η συνεργασία και με ποιους τρόπους εξυπηρετούνται καλύτερα τα εθνικά μας συμφέροντα. Η στρατιωτική/στρατηγική συνεργασία είναι η «μηχανή» της σχέσης, αλλά δεν πρέπει να είναι η μόνη. Είναι πολύ σημαντικό για εμάς ότι Ελλάδα και Κύπρος εμπλέκονται με χώρες της περιοχής, όπως με το τριμερές σχήμα Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου. Αυτό ανοίγει την πόρτα για ισχυρότερες συνεργασίες. Η σταθερότητα της Αιγύπτου είναι θεμελιώδους σημασίας για εμάς. Εχουμε στενή συνεργασία μαζί της και ελπίζουμε ότι θα υπερβεί ορισμένες οικονομικές προκλήσεις και ότι θα ανακτήσει τον σημαντικό της ρόλο στη Μέση Ανατολή και στον αραβικό κόσμο. Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τη συμβολή της Αιγύπτου στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Βλέπετε πιθανή μια σύγκρουση στη Μεσόγειο λόγω της τουρκικής πολιτικής;

Αυξάνεται η ένταση. Η ένταση όντως αυξάνεται και γίνεται πιο συχνή. Το ζητούμενο στην πολιτική είναι πάντα η εύρεση μέτρου και ισορροπιών. Η δήλωση του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών είναι πολύ σαφής στο θέμα της Λιβύης. Εχουμε πλήρη επίγνωση των επιπλοκών που προκαλούνται από συγκεκριμένες πολιτικές στην εθνική κυριαρχία και ασφάλεια, αλλά και στη δυνατότητά μας να εκμεταλλευθούμε φυσικούς πόρους. Το μήνυμά μας είναι καθαρό. Θέλω να είμαι προσεκτικός στις διατυπώσεις μου, αλλά το μήνυμά μας είναι απολύτως σαφές.

Υπάρχει σκεπτικισμός στην Ελλάδα για το ενδεχόμενο οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία να αλλάξουν και αυτό να επηρεάσει τη δική μας σχέση μαζί σας

 Χαίρομαι γι’ αυτή την ερώτηση. Την ακούω συχνά. Θα την απαντήσω με διαφορετικό τρόπο. Εύχομαι στην Τουρκία το καλύτερο. Δεν έχουμε κάποιο θέμα ή κάποια μείζονα στρατηγική ανησυχία μαζί της. Είμαστε σε αυτή τη σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο διότι πιστεύουμε ότι έχει αξία για εμάς, για εσάς και για την περιοχή. Αυτή η συνεργασία δεν στρέφεται κατά της Τουρκίας. Οι Τούρκοι δεν είναι εχθροί μας. Εχουμε τα συμφέροντά μας, έχετε τα συμφέροντά σας. Τα τελευταία 20 χρόνια οι δύο χώρες μας έχουν την ίδια ανάγνωση για τις προκλήσεις στην περιοχή. Ομως, όπως συμβαίνει σε κάθε σχέση, αν θέλεις να τη διατηρήσεις μακροπρόθεσμα, πρέπει να επενδύσεις σε αυτή. Εμείς επενδύουμε και δεν θα επενδύαμε, αν δεν πιστεύαμε στη σχέση. Θα είμαι πολύ καθαρός, πολύ ανοιχτός και καθόλου διπλωματικός: Πιστεύουμε στη σχέση με την Ελλάδα. Είμαστε πρόθυμοι να την ενδυναμώσουμε και να την ενισχύσουμε. Αλλά, όπως και στις ανθρώπινες σχέσεις χρειάζονται δύο για να χορέψεις τανγκό, χρειάζονται δύο για γάμο. Δεν εξαρτάται μόνο από εμάς. Εξαρτάται και από το πόσο εσείς είστε διατεθειμένοι να προχωρήσετε. Οι δύο χώρες μας πρέπει σύντομα να κάνουν μια ανασκόπηση των συμφερόντων τους και να δούμε πώς θα τα προωθήσουμε. Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed; Είναι βιώσιμο project;

Πιστεύω ότι ο αγωγός είναι βιώσιμος. Είναι ένα σχέδιο στρατηγικής σημασίας για τις δύο χώρες. Εμείς θέλουμε να εξάγουμε το φυσικό αέριο και εσείς είστε ο σύνδεσμος με την Ευρώπη, ώστε να διαφοροποιηθεί η ενεργειακή τροφοδοσία της. Είναι ένα σχέδιο win-win για εμάς, για εσάς, για την Ευρώπη. Είστε μέρος της Ευρώπης και εμείς θεωρούμε ότι είμαστε μέρος της. Δεν πρέπει να αφήσουμε καμία αμφιβολία ότι οι δύο χώρες είναι πλήρως δεσμευμένες στο έργο. Υπάρχουν κάποιες προκλήσεις που πρέπει να ξεπεράσουμε, να υπερβούμε κάποια πολιτικά θέματα στην Ευρώπη, στην Ιταλία, π.χ., κάποια οικονομικά ζητήματα τεχνικής φύσεως. Αλλά να προχωρήσουμε έχοντας υπόψη ότι δεν έχουν όλοι στην περιοχή τα ίδια συμφέροντα…

Τα ζητήματα ασφάλειας και τρομοκρατίας που αντιμετωπίζει το Ισραήλ γίνονται εντονότερα;

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με διάφορα μέτωπα. Υπάρχει η άμεση τρομοκρατική απειλή σε διάφορες μορφές με στόχο τους απλούς ανθρώπους. Είναι ρουκέτες, είναι μπαλόνια (με εκρηκτικά), είναι πυροβολισμοί, είναι υπόγεια τούνελ. Αλλά είμαστε δυνατοί και πολεμάμε με διάφορους τρόπους. Στο μέτωπο με τον Λίβανο υπάρχει ισορροπία και αποτροπή. Η «Χεζμπολάχ» είναι μια τρομοκρατική οργάνωση και είναι σημαντικό να αναγνωριστεί από όλους ως τέτοια σε όλες τις πτυχές. Οι Λιβανέζοι γνωρίζουν ποιο θα είναι το κόστος ενδεχόμενης κλιμάκωσης. Η τρομοκρατία δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Κάποιος χρηματοδοτεί και οργανώνει. Ο ρόλος του Ιράν δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Το Ιράν είναι υπαρξιακή απειλή για το κράτος του Ισραήλ, διακηρύσσει την καταστροφή του. Προσπαθεί να δημιουργήσει έναν άξονα μέχρι τη Μεσόγειο μέσω Ιράκ, Συρίας, Λιβάνου και Γάζας. Είναι λόγος ανησυχίας για όλη την περιοχή, ειδικά για τις αραβικές χώρες του Κόλπου. Θα έπρεπε να απασχολεί περισσότερο την Ευρώπη, η οποία είναι απορροφημένη με τους ισολογισμούς της και τα κέρδη και όχι με τη μακροπρόθεσμη εικόνα. Το μόνο εμπόδιο για την περαιτέρω ανάπτυξη του Ιράν στη Μεσόγειο είναι το Ισραήλ. Είμαστε άγκυρα σταθερότητας για την Ευρώπη.

                      Το Ιράν, η τρομοκρατία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία

Οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πώς εκτιμάτε ότι θα καταλήξουν;

Σύμφωνα με όσους υποστήριζαν το σχέδιο των διαπραγματεύσεων, στόχος ήταν να αναβληθεί ή να καθυστερήσει το πρόγραμμα του Ιράν για 10-15 χρόνια. Η άποψή μας είναι ότι το σχέδιο δεν είναι συνεκτικό και ότι η καθυστέρηση θα έχει ως μόνο αποτέλεσμα να κερδίσει χρόνο το Ιράν, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις πιέσεις της διεθνούς κοινότητας στο μέλλον. Καλωσορίζουμε την αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ σε αυτό το θέμα. Είναι σημαντικό για την Ευρώπη να αντιληφθεί ότι οι φιλοδοξίες του Ιράν εκτείνονται στην απόκτηση βαλλιστικών πυρηνικών πυραύλων. Θέλει να επιβάλει την ηγεμονία του και πέρα από τον άμεσο γεωγραφικό περίγυρό του. Τα κράτη της περιοχής και όχι μόνο αντιλαμβάνονται ότι η εξαγωγή της «επανάστασης» αφορά χρήματα, πολιτική ισχύ και θρησκευτική επιρροή.

Στην Ευρώπη εκδηλώνονται όλο και πιο συχνά τρομοκρατικά χτυπήματα από ισλαμιστές. Πρέπει να αποδεχθεί ότι θα ζει με αυτό;

Η εμπειρία του Ισραήλ με την τρομοκρατία είναι σαφής. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι δεν είναι όλοι ευτυχισμένοι με την ύπαρξή μας, ότι ο τρόπος ζωής μας είναι ανάθεμα ή εκλαμβάνεται ως απειλή για κάποιους. Επίσης πρέπει να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν διαφορές και κενά μεταξύ περιοχών στον πλανήτη στην οικονομία και το βιοτικό επίπεδο, που γεννούν διάφορα προβλήματα, μεταξύ των οποίων και τρομοκρατία. Στο Ισραήλ μάθαμε να ζούμε με αυτήν και αναπτύξαμε μέτρα πρόληψης. Η Ευρώπη είχε την εμπειρία τρομοκρατικών χτυπημάτων τα τελευταία χρόνια. Οταν αναλυθούν τα κίνητρα, γίνεται κατανοητό ότι μια πολιτική συμφωνία τίποτα καινούργιο δεν θα προσθέσει. Αυτή είναι μια απάντηση σε όσους υποστηρίζουν ότι αυτά συμβαίνουν λόγω της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ο,τι και να κάνει κάποιος, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης της επιθυμίας ορισμένων για τρομοκρατία. Πρέπει να έχεις άμυνα, άμυνα, άμυνα. Να έχεις καλές υπηρεσίες πληροφοριών, καλή συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Το Ισραήλ έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη τρομοκρατικών χτυπημάτων στην Ευρώπη, έχει συμβάλει καίρια στο να σωθούν ζωές. Είναι ζήτημα προληπτικής δράσης, πληροφοριών και ελέγχου των συνόρων. Τώρα με τους πρόσφυγες, τους τζιχαντιστές, τους «μοναχικούς λύκους», ίσως υπάρχουν πυρήνες σε διάφορα σημεία του κόσμου. Πώς προλαμβάνεις; Με ασφάλεια, πληροφορίες και συνεργασία.

Πώς αποτιμά το Ισραήλ τον ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή;

Ολοι αναγνωρίζουν τον ρόλο της Ρωσίας στον κόσμο, στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή. Οι Ρώσοι εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Εχουμε εντατικό διάλογο μαζί τους. Η ανάπτυξη της Ρωσίας στη Συρία εξισορρόπησε την κατάσταση και προκατέλαβε την περαιτέρω ανάπτυξη του Ιράν και άλλων δυνάμεων. Αρκούμαι να πω «άλλες δυνάμεις»…

Η πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή είναι ξεκάθαρη;

Η πολιτική των ΗΠΑ είναι καθαρή για εμένα. Μπορώ να αντιληφθώ τη λογική. Θα έλεγα ότι υπάρχει κατανόηση για τη θέση του προέδρου Τραμπ ότι χώρες της περιοχής και ευρωπαϊκές χώρες «πρώτης γραμμής», που επηρεάζονται, πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο. Ολοι χρειαζόμαστε, σεβόμαστε και καλωσορίζουμε την αμερικανική ηγεσία, αλλά πρέπει να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν και να πάρουμε το μέλλον στα χέρια μας. Πρέπει να συντονιζόμαστε με τις ΗΠΑ, αλλά οι επηρεαζόμενες χώρες, ευρωπαϊκές και άλλες, πρέπει να διαμορφώσουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική και όχι μια βραχυπρόθεσμη πολιτική εντυπώσεων.

***Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ