Οι προσδοκίες και οι προκλήσεις για την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2020
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Με υψηλές προσδοκίες για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υποδέχονται στο κυβερνητικό στρατόπεδο το 2020, μια χρονιά με δύο κρίσιμες μεταβλητές, που μπορούν ανά πάσα στιγμή να αλλάξουν τον σχεδιασμό του Μαξίμου και να ανατρέψουν τα δεδομένα. Η πρώτη μεταβλητή είναι η στάση του Ταγίπ Ερντογάν: Μέχρι ποιο σημείο είναι αποφασισμένος, δηλαδή, ο πρόεδρος της Τουρκίας να τραβήξει στα άκρα το σχοινί στη Μεσόγειο και αν θα προχωρήσει με έρευνες για υδρογονάνθρακες στην κυπριακή ΑΟΖ και νότια της Κρήτης ή του Καστελλόριζου, προκαλώντας ακόμα και θερμό επεισόδιο με απρόβλεπτη συνέχεια.
Η δεύτερη μεταβλητή είναι το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό, με την κυβέρνηση να «ποντάρει» στην ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών λόγω της πιο αποτελεσματικής φύλαξης των θαλασσίων συνόρων και της «φραγής« των χερσαίων, της κατασκευής κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, αλλά και στη μετεγκατάσταση προσφύγων σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τέλος, στη θεαματική αύξηση των επιστροφών στην Τουρκία, χωρίς ωστόσο καμία πρόβλεψη να μπορεί να γίνει με ασφάλεια.
Στο μέτωπο της οικονομίας, ο στόχος της ανάπτυξης έχει τεθεί στο φιλόδοξο 2,8%, με το Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών να έχουν σχεδιάσει έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για τη χρονιά που έρχεται: Κατ’ αρχάς, η νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ (από τον Αύγουστο) και η πρώτη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (από τον Ιούνιο) θα ανακουφίσει έτι περαιτέρω μεγάλα στρώματα της κοινωνίας. Η μείωση φορολογικών συντελεστών από την 1η Ιανουαρίου, η απλούστευση και ψηφιοποίηση διαδικασιών, η υλοποίηση του σχεδίου «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών και η υψηλού συμβολισμού έναρξη των εργασιών στο Ελληνικό εκτιμάται ότι θα λειτουργήσουν τόσο ως «πυροκροτητές» της ανάπτυξης, με προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, όσο και ως «σήμα» για την αναβάθμιση του αξιοχρέου από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ
Με βάση τη βαθμολογία των Fitch, Standard & Poors και DBRS, η Ελλάδα απέχει τρία σκαλοπάτια από την επενδυτική βαθμίδα. Η κυβέρνηση επιδιώκει να τα «σκαρφαλώσει» γρήγορα, ώστε αμέσως μετά να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εντάξει τη χώρα μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (quantitative easing ή QE). Παράλληλα, θα τρέχουν οι διαπραγματεύσεις για τη μείωση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα από το 2021 και μετά το 3,5% στο 2%, με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μια πιθανή τελική συμφωνία στο 2,5%. Το θέμα θα τεθεί επίσημα από την ελληνική πλευρά σε συνεδρίαση του Eurogroup εντός του πρώτου τριμήνου. Αυτό θα δώσει στην κυβέρνηση τον δημοσιονομικό χώρο, ώστε να καταθέσει τον Νοέμβριο του 2020 έναν προϋπολογισμό με εκτεταμένες φοροελαφρύνσεις και τον στόχο για την ανάπτυξη το 2021 να ανεβαίνει στο 4%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη και τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη θα επηρεαστούν σίγουρα από τις διεθνείς εξελίξεις, με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη δίκη του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική Γερουσία και τις εκλογές στις ΗΠΑ στις 3 Νοεμβρίου να δρομολογούν εξελίξεις που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Πολιτικά, η αξιωματική αντιπολίτευση συνεχίζει την αντιπαράθεση με έμφαση στη δράση της αστυνομίας και στο μέτωπο της οικονομίας, ενώ παράλληλα επιχειρεί σταθερά την πλαγιοκόπηση του Κινήματος Αλλαγής. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία θα διεξαχθεί στις 14-17 Μαΐου, με στόχο τη μετεξέλιξη του κόμματος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε προοδευτική παράταξη. Στον ενδιάμεσο χρόνο ευελπιστούν ότι οι εγγραφές νέων μελών στον ΣΥΡΙΖΑ θα πολλαπλασιαστούν, ενώ είναι βέβαιο ότι οι περιοδείες του Αλέξη Τσίπρα στην περιφέρεια θα εντατικοποιηθούν.
Η κυβέρνηση, την ίδια ώρα, μπαίνει στην πρώτη από τις συνολικά τρεις χρονιές όπου δεν υπάρχει προγραμματισμένη καμία εκλογική αναμέτρηση, ούτε σε εθνικό ούτε σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Η αναθεώρηση του Συντάγματος επιτρέπει την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας τον Φεβρουάριο χωρίς τον φόβο πρόωρων εκλογών, με το Κοινοβούλιο να ψηφίζει στη συνέχεια την αλλαγή των κανόνων του πολιτικού παιχνιδιού, με δύο νέους εκλογικούς νόμους, που θα καταργούν την απλή αναλογική στις αυτοδιοικητικές εκλογές (με άμεση ισχύ) και στις βουλευτικές (με ισχύ πιθανότατα από τις μεθεπόμενες εκλογές).
Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 28/12/2019
Η δεύτερη μεταβλητή είναι το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό, με την κυβέρνηση να «ποντάρει» στην ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών λόγω της πιο αποτελεσματικής φύλαξης των θαλασσίων συνόρων και της «φραγής« των χερσαίων, της κατασκευής κλειστών προαναχωρησιακών κέντρων, αλλά και στη μετεγκατάσταση προσφύγων σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τέλος, στη θεαματική αύξηση των επιστροφών στην Τουρκία, χωρίς ωστόσο καμία πρόβλεψη να μπορεί να γίνει με ασφάλεια.
Στο μέτωπο της οικονομίας, ο στόχος της ανάπτυξης έχει τεθεί στο φιλόδοξο 2,8%, με το Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών να έχουν σχεδιάσει έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για τη χρονιά που έρχεται: Κατ’ αρχάς, η νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ (από τον Αύγουστο) και η πρώτη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (από τον Ιούνιο) θα ανακουφίσει έτι περαιτέρω μεγάλα στρώματα της κοινωνίας. Η μείωση φορολογικών συντελεστών από την 1η Ιανουαρίου, η απλούστευση και ψηφιοποίηση διαδικασιών, η υλοποίηση του σχεδίου «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών και η υψηλού συμβολισμού έναρξη των εργασιών στο Ελληνικό εκτιμάται ότι θα λειτουργήσουν τόσο ως «πυροκροτητές» της ανάπτυξης, με προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, όσο και ως «σήμα» για την αναβάθμιση του αξιοχρέου από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ
Με βάση τη βαθμολογία των Fitch, Standard & Poors και DBRS, η Ελλάδα απέχει τρία σκαλοπάτια από την επενδυτική βαθμίδα. Η κυβέρνηση επιδιώκει να τα «σκαρφαλώσει» γρήγορα, ώστε αμέσως μετά να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εντάξει τη χώρα μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (quantitative easing ή QE). Παράλληλα, θα τρέχουν οι διαπραγματεύσεις για τη μείωση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα από το 2021 και μετά το 3,5% στο 2%, με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μια πιθανή τελική συμφωνία στο 2,5%. Το θέμα θα τεθεί επίσημα από την ελληνική πλευρά σε συνεδρίαση του Eurogroup εντός του πρώτου τριμήνου. Αυτό θα δώσει στην κυβέρνηση τον δημοσιονομικό χώρο, ώστε να καταθέσει τον Νοέμβριο του 2020 έναν προϋπολογισμό με εκτεταμένες φοροελαφρύνσεις και τον στόχο για την ανάπτυξη το 2021 να ανεβαίνει στο 4%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη και τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη θα επηρεαστούν σίγουρα από τις διεθνείς εξελίξεις, με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, τη δίκη του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική Γερουσία και τις εκλογές στις ΗΠΑ στις 3 Νοεμβρίου να δρομολογούν εξελίξεις που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Πολιτικά, η αξιωματική αντιπολίτευση συνεχίζει την αντιπαράθεση με έμφαση στη δράση της αστυνομίας και στο μέτωπο της οικονομίας, ενώ παράλληλα επιχειρεί σταθερά την πλαγιοκόπηση του Κινήματος Αλλαγής. Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία θα διεξαχθεί στις 14-17 Μαΐου, με στόχο τη μετεξέλιξη του κόμματος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε προοδευτική παράταξη. Στον ενδιάμεσο χρόνο ευελπιστούν ότι οι εγγραφές νέων μελών στον ΣΥΡΙΖΑ θα πολλαπλασιαστούν, ενώ είναι βέβαιο ότι οι περιοδείες του Αλέξη Τσίπρα στην περιφέρεια θα εντατικοποιηθούν.
Η κυβέρνηση, την ίδια ώρα, μπαίνει στην πρώτη από τις συνολικά τρεις χρονιές όπου δεν υπάρχει προγραμματισμένη καμία εκλογική αναμέτρηση, ούτε σε εθνικό ούτε σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Η αναθεώρηση του Συντάγματος επιτρέπει την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας τον Φεβρουάριο χωρίς τον φόβο πρόωρων εκλογών, με το Κοινοβούλιο να ψηφίζει στη συνέχεια την αλλαγή των κανόνων του πολιτικού παιχνιδιού, με δύο νέους εκλογικούς νόμους, που θα καταργούν την απλή αναλογική στις αυτοδιοικητικές εκλογές (με άμεση ισχύ) και στις βουλευτικές (με ισχύ πιθανότατα από τις μεθεπόμενες εκλογές).
Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 28/12/2019
