Εξαπολύοντας επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ για την κριτική που ασκεί παρά τις αποκαλύψεις για την διακυβέρνηση επί των ημερών του ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε τις αρχές και το περιεχόμενο του νομοσχεδίου για τις διαδηλώσεις στην παρέμβασή του κατά τη σχετική συζήτηση στη Βουλή.

Όπως τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, «το νέο νομοσχέδιο έρχεται να υπηρετήσει μία αναγκαιότητα που υπέδειξε, που ανέδειξε η ίδια η πραγματικότητα. Κανέναν δεν αιφνιδιάζουμε με το να φέρουμε αυτό το νομοσχέδιο. Είχαμε μιλήσει επανειλημμένως για το ζήτημα αυτό, το είπαμε, έχουμε πάρει πολιτική νομιμοποίηση να εφαρμόσουμε το πρόγραμμά μας και το κάνουμε πράξη. Πρέπει, λοιπόν, επιτέλους να πάρουμε τα δικαιώματα στα σοβαρά».

Υπογράμμισε ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αποτελεί προεκλογική δέσμευση της ΝΔ, κι ότι εάν δεν είχε προκύψει η πανδημία, το νομοσχέδιο θα είχε ψηφιστεί από τον Μάιο.

Η συζήτηση στη Βουλή ωστόσο πυροδότησε αρκετές εντάσεις μεταξύ του πρωθυπουργού και του Αλέξη Τσίπρα, τόσο κατά τις αρχικές τοποθετήσεις τους, όσο και κατά την δευτερολογία τους.

Σημειώνεται ότι το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί στις 10 το βράδυ. Δεδομένου του μεγάλου αριθμού ομιλητών (ενεγράφησαν 130 βουλευτές για τις δύο ημέρες συζήτησης του νομοσχεδίου) αλλά και του χρόνου ομιλίας των πολιτικών αρχηγών, η ψηφοφορία αναμένεται να αρχίσει στις 22:00 και θα περιλαμβάνει τις ονομαστικές ψηφοφορίες που ζήτησαν ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ καθώς και την ενδεχόμενη ονομαστική ψηφοφορία που θα ζητήσει το ΚΙΝΑΛ, σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτή τροπολογία του για την “αστική ευθύνη του διοργανωτή”.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε την αντιπολίτευση να ψηφίσει το νομοσχέδιο σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό αντεπιχείρημα από κανένα ιδεολογικό ρεύμα το οποίο να αμφισβητεί τον πυρήνα της θεσμικής τομής που φέρνει η Κυβέρνηση. Την επί της αρχής ανάγκη να ρυθμιστεί όπως επιτάσσει το Σύνταγμα το δικαίωμα της δημόσιας συνάθροισης. Μπορούμε να διαφωνήσουμε επί των συγκεκριμένων προβλέψεων του νόμου και να επιχειρήσουμε, όπως το κάναμε, να τον κάνουμε καλύτερο. Η επί της αρχής απόρριψη όμως, όπως διατυπώθηκε τουλάχιστον από δύο κόμματα της Εθνικής Αντιπροσωπείας του νομοθετήματος με απαράδεκτους χαρακτηρισμούς, συνιστά η ίδια παραβίαση του Συντάγματος. Διότι δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να φέρνουμε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση τον εφαρμοστικό νόμο του άρθρου 11, όπως το Σύνταγμα επιτάσσει».

 Τοποθέτηση Μητσοτάκη

 Όπως ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης στην αρχική του τοποθέτηση αναφορικά με το νομοσχέδιο που προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις στο δημόσιο διάλογο: «Φτάσαμε έτσι στην κατάσταση που όλοι σήμερα ξέρετε. Πρωτίστως στην Αθήνα, στην πρωτεύουσα, αλλά και σε πολλά αστικά κέντρα, πορείες με ελάχιστους συμμετέχοντες αποτελούν ένα καθημερινό φαινόμενο. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Απροσπέλαστο το κέντρο, ακινητοποιημένα οχήματα στους δρόμους, πολιορκημένοι πολίτες οι οποίοι θέλουν να πάνε στις δουλειές τους και άδεια από πελάτες τα καταστήματα εμπορικών δρόμων. Μοναδικοί ψύχραιμοι κάποιοι τουρίστες που βλέπουν απορημένοι αυτό το άγνωστο στις χώρες τους θέαμα».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καυτηρίασε αυτή την τακτική, αλλά και την αναποτελεσματικότητα των κινητοποιήσεων αυτού του είδους: «όλοι χάνουν από αυτήν την κατάσταση. Για να μην αναφερθώ βεβαίως και στις αρκετές, δυστυχώς, περιπτώσεις όπου οι εκδηλώσεις γίνονται άλλοθι και μετεξελίσσονται σε επιθέσεις βανδαλισμών».

 Το πλαίσιο πρέπει να αλλάξει

Ο Κυριάκος Μητοστάκης υπερασπίστηκε την γραμμή του νομοσχεδίου, ότι πρέπει να αλλάξει το πλαίσιο των διαμαρτυριών και των κινητοποιήσεων σημειώνοντας: «η Δημοκρατία δεν γνωρίζει στεγανά. Ούτε αναγνωρίζει προνομιακές ομάδες οι οποίες θα κατοχυρώνουν ένα συνταγματικό δικαίωμα σε βάρος των περισσότερων. Η Δημοκρατία μας αναγνωρίζει ισότιμους πολίτες. Όπως και το Σύνταγμά μας δεν ιεραρχεί τα δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνει, αλλά προσβλέπει στην άσκησή τους από όλους χωρίς η ισχύς του ενός να θίγει το άλλο. Το πλαίσιο, λοιπόν, των δημοσίων συναθροίσεων πρέπει επιτέλους να αλλάξει. Εσείς βέβαια στον ΣΥΡΙΖΑ ξεχνάτε ότι ενίοτε επικαλεστήκατε το υφιστάμενο και εν ενεργεία χουντικό πλαίσιο για να απαγορεύσετε διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια της δικής σας θητείας. Ίσως μπορεί να σας ενημερώσει ο εισηγητής σας ότι το κάνατε σε διαμαρτυρία αστυνομικών το 2017 στα Εξάρχεια, την ίδια χρονιά σε συγκέντρωση Κούρδων και τον Ιανουάριο του 2019 σε προγραμματισμένη διαδήλωση στο Σύνταγμα. Εσείς απαγορεύσατε αυτές τις συγκεντρώσεις, πατώντας πάνω σε χουντικά νομοθετήματα.

Αυτό σημαίνει όμως ότι το υφιστάμενο πλαίσιο δεν μπορεί να διατηρηθεί άλλο και η σύγχρονη δημοκρατική Ελλάδα έχει ανάγκη από σύγχρονους δημοκρατικούς κανόνες δικαιοσύνης και λογικής, που θα κατοχυρώνουν το δικαίωμα των πολιτών να συνέρχονται, αλλά ταυτόχρονα θα εξασφαλίζουν και το ισότιμο δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία στο δημόσιο χώρο. Γιατί όσο πολύτιμη είναι η ελευθερία κάποιου να διαμαρτύρεται, το ίδιο πολύτιμη είναι η ελευθερία κάποιου άλλου να φτάσει στο νοσοκομείο, στη δουλειά του, στο σπίτι του ή απλά να επιλέξει να βγάλει βόλτα τα παιδιά του. Δεν υπερισχύει σε μία Δημοκρατία το ένα δικαίωμα, έναντι των υπολοίπων».

 Ο νέος νόμος-Πέντε κατευθύνσεις

Παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές του νέου νόμου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε πως «ο νέος νόμος ασφαλώς και δεν αφορά, θα το ξαναπώ, δεν αφορά τις καθιερωμένες μεγάλες συγκεντρώσεις ή πορείες, όπως αυτή της Πρωτομαγιάς, αυτή του Πολυτεχνείου. Θέτει, ωστόσο, ένα πλαίσιο για το πως θα προγραμματίζονται και θα πραγματοποιούνται οι δεκάδες μικρές διαδηλώσεις που απασχολούν καθημερινά τις πόλεις μας. Και συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο κινείται σε πέντε κατευθύνσεις. Πρώτον, προσδιορίζει με σαφήνεια τι σημαίνει η διατύπωση δημόσια υπαίθρια συνάθροιση. Τη διαχωρίζει από τυχαίες συγκεντρώσεις που μπορεί να προκύψουν στη λειτουργία μιας πόλης. Και από την άλλη πλευρά, προβλέπει κανόνες προστασίας της ομαλής κοινωνικής, οικονομικής ζωής, όπως επαναλαμβάνω επιτάσσει το άρθρο 11 του Συντάγματος, για το χρόνο και τη διαδρομή μιας πορείας ή πότε θα απλώνεται σε μέρος μόνο του οδοστρώματος. Εισάγεται έτσι μια βασική αρχή. Η αρχή της αναλογικότητας. Με βάση την έκταση μίας διαδήλωσης σε σχέση με το αποτύπωμά της στην καθημερινότητα. Μία ανοιχτή συνάθροιση μπορεί να διεξαχθεί χωρίς να αναστατώνει τους ρυθμούς στη γύρω περιοχή.

 Έχω μία ειλικρινή απορία την οποία θα εκτιμούσα πάρα πολύ αν μπορούσατε να μου την απαντήσετε. Ζημιώνεται ή όχι ο διαδηλωτής αν περιοριστεί η διαδήλωση σε μία λωρίδα από τις τρεις που μπορεί να έχει στη διάθεσή του; Θα ήθελα να μου απαντήσετε με ένα ναι ή με ένα όχι. Εάν δηλαδή δεν μπορούμε, επιτέλους, να βρούμε μία χρυσή τομή, μεταξύ του δικαιώματος της συνάθροισης και της διαδήλωσης και του αναφαίρετου δικαιώματος που έχει η πόλη στο να εξακολουθεί να λειτουργεί. Η πραγματικότητα είναι άλλη. Η πραγματικότητα είναι ότι μικρές πορείες γίνονται καταχρηστικές όταν επί ώρες περιδιαβαίνουν σε κεντρικούς δρόμους διακόπτοντας την κυκλοφορία σε ολόκληρη την πόλη.

 Δεύτερον, η ίδια αρχή της αναλογικότητας ισχύει και στην αντιμετώπιση μιας πορείας ή μιας διαδήλωσης που κινδυνεύει να εκτραπεί από το στόχο της. Έτσι δεν διαλύεται μία συγκέντρωση αν αυτή μπορεί να περιοριστεί. Και στην εξαιρετική περίπτωση που θα χρειαστεί να διαλυθεί θα πρέπει να συμφωνεί και να παρίσταται ο αρμόδιος εισαγγελέας Πρωτοδικών. Αυτή είναι μία βελτίωση η οποία προέκυψε κατά την κοινοβουλευτική συζήτηση μετά από προτάσεις που έκανε το Κίνημα Αλλαγής. Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, η διάλυση μιας συγκέντρωσης αποτελεί πάντα το έσχατο μέτρο και θα αποφασίζεται μόνο αν εκεί τελούνται αξιόποινες πράξεις ή απειλείται η ζωή ή η σωματική ακεραιότητα κάποιου. Και πάλι, όμως, είναι κάτι το οποίο το αναγνώρισε και ο Υπουργός στην τοποθέτησή του. Οι δυνάμεις της τάξης θα πρέπει να εξαντλούν κάθε περιθώριο για την οικειοθελή αποχώρηση των διαδηλωτών. Και ασφαλώς να μην καταφεύγουν σε δυσανάλογα μέσα.

 Το νομοσχέδιο εισάγει μία τρίτη καινοτομία: Τον οργανωτή μιας συνάθροισης, γιατί δεν υπάρχει δικαίωμα χωρίς ανάληψη ευθύνης. Ο οργανωτής, λοιπόν, θα είναι ο κύριος εκπρόσωπος των διαδηλωτών και ο κύριος συνομιλητής του ειδικού διαμεσολαβητή από πλευράς της Πολιτείας. Είναι κάτι το οποίο προβλέπεται, το γνωρίζετε φαντάζομαι, παντού στην Ευρώπη. Και αυτός θα μεριμνά για την ομαλή διεξαγωγή της συγκέντρωσης, ενημερώνοντας τα μέλη της, παραδείγματος χάριν, να μην κρατούν αντικείμενα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την άσκηση βίας. Και θα φροντίζει βέβαια και για την περιφρούρησή της από τη δράση των γνωστών-αγνώστων γιατί θα φέρει ο ίδιος αστική ευθύνη για τυχόν ζημιές που θα προκληθούν αν εγκαίρως δεν έχει κινηθεί να τις αποτρέψει.

 Θέλω να τονίσω, επειδή γι’ αυτό το άρθρο έγινε μεγάλη συζήτηση και διάβασα πολύ προσεκτικά την Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής, ότι ενσωματώσαμε αυτούσια τη διάταξη την οποία πρότεινε η Επιστημονική Επιτροπή για το ζήτημα της αστικής ευθύνης. Όπως βέβαια και στο άρθρο αυτό ενσωματώσαμε βελτιωτικές προτάσεις που κατέθεσε το Κίνημα Αλλαγής. Πρέπει να αναγνωρίσω ότι προσήλθε σε αυτήν τη συζήτηση δημιουργικά, με προτάσεις και όχι απορρίπτοντας επί της αρχής και χρησιμοποιώντας, κατά την άποψή μου, απαράδεκτη φρασεολογία το νομοσχέδιο το οποίο προτείνουμε. Νομίζω ότι οι παρεμβάσεις αυτές συνολικά απέδειξαν ότι η Βουλή έχει τη δυνατότητα μέσα από την κοινοβουλευτική διαδικασία των Επιτροπών και της Ολομέλειας να βελτιώνει τα νομοθετήματα, χωρίς όμως εν προκειμένω να αλλάξει τον κεντρικό στόχο που είναι η νέα κοινωνική ταυτότητα των συναθροίσεων στις πόλεις. Διαδηλώνω σημαίνει πρώτα απ’ όλα δηλώνω, είμαι δηλαδή εμφανώς και ειλικρινά παρών και βέβαια υπεύθυνος για τις επιλογές μου.

 Τέταρτη ρύθμιση που εισάγεται με το νομοσχέδιο αποτελούν οι προϋποθέσεις για την απαγόρευση μιας συγκέντρωσης που προγραμματίζεται. Ρύθμιση που προφανώς θα εφαρμόζεται λελογισμένα. Γι’ αυτό και θα διατάσσεται μεν από την Αστυνομική Αρχή, θα μπορεί όμως αμέσως αυτή η απόφαση να προσβληθεί στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας. Και αυτό μόνο αν απειλείται η δημόσια ασφάλεια ή αν μία συνάθροιση αντιτίθεται στο σκοπό μιας άλλης, που επίσης θα έχει γνωστοποιηθεί. Ρύθμιση που προφανώς θα εφαρμόζεται λελογισμένα. Για αυτό και θα διατάσσεται μεν από την Αστυνομική Αρχή, θα μπορεί όμως αμέσως αυτή η απόφαση να προσβληθεί στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας. Και αυτό μόνο αν απειλείται η δημόσια ασφάλεια ή αν μία συνάθροιση αντιτίθεται στο σκοπό μιας άλλης, που επίσης θα έχει γνωστοποιηθεί. Θα αποφεύγονται έτσι οι αντισυγκεντρώσεις οι οποίες το ξέρουμε καλά οδηγούν συχνά σε συγκρούσεις. Οι Αρχές τότε θα μπορούν να υποδεικνύουν στον οργανωτή κάποιον άλλο χώρο.

 Τέλος, κάθε δημόσια μαζική διαμαρτυρία θα πρέπει να είναι δημόσια και γνωστή σε όλους. Θα πρέπει να ανακοινώνεται εγκαίρως και μαζί με τον τόπο της, ώστε να ρυθμίζεται η κυκλοφορία και η συγκοινωνία στην περιοχή, να μην εμποδίζονται οι υπόλοιπες δραστηριότητες γύρω της. Είναι όμως και ένας νόμος -που εισηγούμαστε σήμερα προς ψήφιση από την εθνική αντιπροσωπεία- ο οποίος προσαρμόζεται σε ιδιαίτερες συνθήκες. Ακόμα και αν μια διαδήλωση δεν γνωστοποιείται εγκαίρως δεν θα είναι παράνομη εάν τηρεί τις προδιαγραφές που ορίζει ο νόμος. Απαλείφεται έτσι μια από τις ισχύουσες ρυθμίσεις σύμφωνα με την οποία κάθε μη ανακοινωμένη συγκέντρωση ήταν τυπικά και απαγορευμένη. Σύντομα μάλιστα θα υπάρχει και ειδική ιστοσελίδα που θα ενημερώνει καθημερινά το κοινό για όλες τις εκδηλώσεις ή τις πορείες και τις ανάλογες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στην πόλη».