Ανοίγει πλέον ο δρόμος των κυρώσεων στην Τουρκία, σε περίπτωση που συνεχίσει τις προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως φαίνεται και από τη διακήρυξη της Αζαξιό των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, σύμφωνα με την οποία αν η Άγκυρα, «δεν τερματίσει τις μονομερείς της δραστηριότητες, η ΕΕ είναι έτοιμη να καταρτίσει έναν κατάλογο περαιτέρω περιοριστικών μέτρων που θα μπορούσαν να συζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020».

«Οι νομοθέτες στις Βρυξέλλες καταρτίζουν έναν κατάλογο πιθανών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την Άγκυρα να περιορίσει στα δικά της χωρικά ύδατα, τις έρευνές της στην Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει η αγγλική έκδοση της Deutsche Welle.

Όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής της DW στις Βρυξέλλες, η Ελλάδα και η Κύπρος πιέζουν για να μην καθυστερήσει η διαδικασία της οριστικής κατάρτισης της λίστας κυρώσεων, «με τη Λευκωσία να απειλεί ανοικτά με βέτο στην απόφαση για την επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία, αν δεν ληφθούν ανάλογες αποφάσεις και για την Άγκυρα».

Τι εξετάζεται

Σύμφωνα με όσα έχει αφήσει να εννοηθούν ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ οι κυρώσεις δεν θα αφορούν μόνο μεμονωμένα πρόσωπα. Θα επιβληθούν και σε εταιρείες που μετέχουν στις παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες. Αυτό τις τράπεζες που χρηματοδοτούν τις ιδιοκτήτριες εταιρείες αλλά και τα πλοία και γεωτρύπανα, για τα οποία θα κλείσουν τα λιμάνια της ΕΕ και δεν θα μπορούν να προμηθεύονται ανταλλακτικά.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή θα μπορούσαν επίσης να επιβληθούν κυρώσεις κατά ολόκληρων κλάδων της τουρκικής οικονομίας. Ειδικότερα αυτό αφορά τομείς «στους οποίους η οικονομία της Τουρκίας είναι στενά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή» αλλά και την τελωνειακή ένωση – που διευκολύνει μια σχεδόν αφορολόγητη διακίνηση εμπορευμάτων μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ.

«Η τελωνειακή ένωση και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι τα ισχυρότερα διπλωματικά χαρτιά που θα μπορούσε να παίξει η ΕΕ» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ.

Διαφορές προσέγγισης

Σε ό,τι αφορά πάντως τον οριστικό τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, κάτι που απαιτεί ανοικτά η Αυστρία, είναι απίθανο να συμβεί καθώς άλλα κράτη μέλη δεν εμφανίζονται ακόμη έτοιμα για ένα τέτοιο βήμα.

Οπως εκτιμά ο αναλυτής του Think Tank «Carnegie» στις Βρυξέλλες, Σινάν Ουλγκέν, στην Τουρκία δεν ιδρώνει το αυτί της ηγεσίας μπροστά σε μια τέτοια προοπτική, επειδή «δεν πιστεύουν στην Άγκυρα ότι θα υπάρξει ποτέ ομοφωνία στην ΕΕ για τέτοιες κυρώσεις. Και αυτό είναι αντιπαραγωγικό. Η ΕΕ πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα. Και αυτό θα οδηγήσει στο να είναι σε κάθε περίπτωση οι κυρώσεις αρκετά μετριασμένες ώστε να ωθήσουν την Τουρκία να αλλάξει συμπεριφορά», επισημαίνοντας ότι στοχευμένες κυρώσεις κατά ατόμων ή εταιρειών δεν θα έχουν νόημα γιατί δεν θα έχουν επίδραση.

Την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων γενικώς αμφισβητεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Πέτερ Αλτμάιερ, ο οποίος ερωτηθείς από το κρατικό δίκτυο ARD για την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία, είπε ότι δεν γνωρίζει καμία περίπτωση που κάποια χώρα άλλαξε συμπεριφορά με αυτόν τον τρόπο και ότι οι κυρώσεις μάλλον οδηγούν σε σκλήρυνση στάσης. Ωστόσο, ειδικοί όπως ο Γιάνις Κλούγκε του «Ιδρύματος Οικονομίας και Πολιτικής» στο Βερολίνο θεωρούν ότι οι κυρώσεις είναι μέτρο αποδεδειγμένης αξίας όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη επιρροή που ασκούν στη χάραξη πολιτικής, αλλά και στην αποστολή μηνυμάτων αποφασιστικότητας.

Την ίδια άποψη έχει και ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων και ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Σεργκέι Λαγκοντίνσκι. Το θέμα είναι, λέει, να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα στην Τουρκία ώστε «να κατεβάσει ταχύτητα» στην πολεμοχαρή ρητορική της.

Εν κατακλείδι, οι διαφορές στον τρόπο προσέγγισης, δυσκολεύουν την υιοθέτηση μιας πιο συντονισμένης στάσης έναντι της Τουρκίας. Στη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου οι ευρωπαίοι ηγέτες θα επιχειρήσουν στρατηγική συζήτηση για την Τουρκία, και αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση θα επικεντρωθούν στην επιβολή κυρώσεων.