Τσιάρας στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ: Έρχονται ευρείες αλλαγές στον ποινικό κώδικα - Επέκταση παραγραφής αδικημάτων σε ανηλίκους
Κωστας Παπαχλιμιντζος
Αυστηροποίηση των ποινών για πράξεις που τελούνται σε βάρος εργαζόμενων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους προαναγγέλλει μέσω της συνέντευξης του στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας.
Ευρείες αλλαγές στον ποινικό κώδικα ετοιμάζεται να φέρει κυβέρνση τις οποίες εξηγεί αναλυτικά στα πάρα πολιτικά ο υπουργός Δικαιοσύνης ενώ παράλληλα αποκαλύπτει ότι στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης θεσμοθετούνται επιπλέον εννέα θέσεις αρεοπαγιτών ώστε όπως λέει να μην υπάρχει αδυναμία σύνδεσης οποιουδήποτε δικαστικού σχηματισμού.
Από τη Σοφία Μπεκατώρου µέχρι τους καταγγέλλοντες τον ∆ηµήτρη Λιγνάδη, το κίνηµα MeToo έχει φουντώσει στην Ελλάδα. Ποια θεσµικά µέτρα θα πάρετε ώστε να µην επαναληφθούν τα νοσηρά αυτά φαινόµενα στο µέλλον;
Από την τροποποίηση των διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα, η κυβέρνηση έκανε µια κορυφαία επιλογή, να αυστηροποιήσει το πλαίσιο των ποινών για το βασικό αδίκηµα του βιασµού, που είχε περιοριστεί από την προηγούµενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, η ∆ιαρκής Επιστηµονική Επιτροπή Παρακολούθησης του νέου Ποινικού Κώδικα, που συστήθηκε τον Μάρτιο του 2020, επεξεργάζεται µια σειρά προτάσεων, οι οποίες κατευθύνονται στην επέκταση του χρόνου παραγραφής των αδικηµάτων, ειδικά όταν τα θύµατα είναι ανήλικα, αλλά και στον τρόπο άσκησης της ποινικής δίωξης. Παράλληλα, σε συνεργασία µε τα συναρµόδια υπουργεία, επεξεργαζόµαστε πρόσθετα µέτρα ώστε να σπάσει η σιωπή για αδικήµατα που τελούνται σε χώρους εργασίας ή όταν υπάρχει σχέση εργασιακής εξάρτησης µεταξύ θύτη και θύµατος. Ηδη, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τα θεσµικά µέτρα που θα αναλάβει η κυβέρνηση προκειµένου να σπάσει η αλυσίδα της σιωπής που αφήνει τα αδικήµατα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ατιµώρητα.
Σχεδιάζετε και άλλες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και σε ποια άρθρα;
Οπως ξέρετε, η επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα εξετάζει µία προς µία τις αµφιλεγόµενες διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα που εισήγαγε εσπευσµένα η προηγούµενη κυβέρνηση λίγες µέρες πριν από τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη των εθνικών εκλογών. Η επιτροπή επεξεργάζεται µια σειρά αλλαγών που θα ενισχύσουν το αίσθηµα ασφάλειας που δικαιούνται οι Ελληνες πολίτες. Ηδη έχουµε ζητήσει την αυστηροποίηση των ποινών για αδικήµατα που τελούνται σε βάρος εργαζοµένων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τους επόµενους µήνες η επιτροπή θα καταθέσει µια πλήρη δέσµη προτάσεων µε τις προς αναθεώρηση διατάξεις του Π.Κ. και του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας, προκειµένου να εφαρµοστούν µε την έναρξη του νέου δικαστικού έτους.
Κατά τη γνώµη σας, έγινε ορθή πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης Λιγνάδη από την κυβέρνηση;
Μετά τις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στη ∆ικαιοσύνη, η υπόθεση Λιγνάδη καθίσταται πλέον αµιγώς ποινική και δεν ενδείκνυται για πολιτική εκµετάλλευση και επικοινωνιακή διαχείριση. Οι δικαστικές και εισαγγελικές Αρχές έχουν επιληφθεί προκειµένου να ρίξουν φως σε όλες τις καταγγελίες και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Είναι καθήκον και υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στα θύµατα.
Τι σας οδήγησε στην απόφαση για τις αλλαγές στο Οικογενειακό ∆ίκαιο, που ανακοινώσατε προχθές; Ποια προβλήµατα είχατε παρατηρήσει;
Από το παρωχηµένο στερεότυπο του ενός γονέα στο σπίτι µε τα παιδιά και του έτερου γονέα εργαζοµένου-απόντα, η κοινωνία µας έχει µεταβεί στο υγιές πρότυπο οι δύο γονείς να συµµετέχουν ισότιµα στην επαγγελµατική και κοινωνική ζωή και ταυτόχρονα να είναι πλέον ενσυνείδητα παρόντες στη ζωή και την ανατροφή των τέκνων τους, ως ισότιµοι γονεϊκοί πυλώνες. Με το σχέδιο νόµου κάνουµε ένα σηµαντικό βήµα προκειµένου το νοµικό σύστηµα να προσαρµοστεί στις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαµορφώθηκαν το διάστηµα από την τελευταία αναθεώρηση του Οικογενειακού ∆ικαίου, το 1983, µέχρι σήµερα.
Ποιες βασικές µεταρρυθµίσεις θα έχει το νοµοσχέδιο; Πότε θα έρθει στη Βουλή;
Με το νοµοσχέδιο που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ηµέρες στο Υπουργικό Συµβούλιο προτείνεται η καθιέρωση της από κοινού άσκησης της γονικής µέριµνας και από τους δύο γονείς µετά το διαζύγιο, όπως εφαρµόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Προάγονται, παράλληλα, οι εναλλακτικές µέθοδοι επίλυσης των οικογενειακών διαφορών, όπως η διαμεσολάβηση. Με τις νέες διατάξεις θεσπίζεται, επιπλέον, το μαχητό τεκμήριο του 1/3 για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει. Καθιερώνονται, επίσης, ενδεικτικά αντικειμενικά κριτήρια κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, τα οποία λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο στη ρύθμιση των ζητημάτων γονικής μέριμνας και επιμέλειας των τέκνων, όπως η μη καταβολή της διατροφής, ο μη σεβασμός στις δικαστικές αποφάσεις και στις συμφωνίες των διαζευγμένων γονέων και η διάρρηξη των σχέσεων του παιδιού με τον άλλον γονέα. Τέλος, με το σχέδιο νόμου που προτείνουμε, προβλέπεται η θέσπιση ειδικών προγραμμάτων της Εθνικής Σχολής Δικαστών για την επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών. Οι σημαντικές αυτές καινοτομίες, μετά την έγκρισή τους από το Υπουργικό Συμβούλιο, τίθενται πλέον στη βάσανο της διαβούλευσης και αμέσως μετά το νομοσχέδιο θα εισαχθεί για ψήφιση στη Βουλή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει, ουσιαστικά, την κυβέρνηση ότι αφήνει τον φυλακισμένο τρομοκράτη Δημήτρη Κουφοντίνα να πεθάνει. Τι απαντάτε;
Ο τρόπος κράτησης καθορίζεται από τον ισχύοντα Σωφρονιστικό Κώδικα και τηρείται απαρέγκλιτα για όλους τους κρατουμένους, χωρίς εξαιρέσεις. Το αίτημα ο ίδιος ο κρατούμενος να επιλέξει τη φυλακή στην οποία θα κρατείται συνιστά προνομιακή μεταχείριση, εκτός του πλαισίου του νόμου, που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό σε ένα κράτος δικαίου. Η Πολιτεία, προφανώς, δεν εκβιάζεται. Εάν υπέκυπτε, άλλωστε, σε τέτοιες πιέσεις και εκβιασμούς, θα εξωθούσε όλους τους καταδίκους σε απεργία πείνας και άλλα μέσα πίεσης για να πετύχουν τον οποιονδήποτε στόχο τους.
Χιλιάδες δίκες έχουν χαθεί λόγω του lockdown. Πώς μπορεί να υπάρξει επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης τους επόμενους μήνες υπό αυτές τις συνθήκες;
Η περίοδος του lockdown δεν είναι περίοδος διακοπών για τους δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι, όπως και στο πρώτο κύμα της πανδημίας, έτσι και στο δεύτερο, έχουν καταφέρει να εκδικάσουν χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούσαν ενώπιον των δικαστηρίων. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί, ότι κατά το δεύτερο lockdown, με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης, κατέστη δυνατό να εκδικασθούν χιλιάδες υποθέσεις, τόσο ποινικές όσο και, κυρίως, στα πολιτικά και διοικητικά δικαστήρια, επί των οποίων αναμένεται η έκδοση αποφάσεως. Ετσι, ένας μεγάλος όγκος εκκρεμών υποθέσεων έχει ήδη εκκαθαριστεί. Για τις υπόλοιπες δίκες που αναβλήθηκαν την περίοδο της πανδημίας, το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη νομοθετήσει τη δυνατότητα του οίκοθεν επαναπροσδιορισμού των υποθέσεων, ώστε να διεξαχθούν σε σύντομο διάστημα, χωρίς καμία επιπλέον επιβάρυνση για τους διαδίκους. Παράλληλα, εφαρμόζουμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η διαμεσολάβηση, η οποία μειώνει τις νεοεισερχόμενες υποθέσεις στο δικαστικό μας σύστημα, αλλά και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, όπως η απομαγνητοφώνηση της ακροαματικής διαδικασίας στις ποινικές δίκες, που θα επιταχύνει ουσιωδώς την έκδοση αποφάσεων από τους δικαστικούς σχηματισμούς.
Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να μην ξεκινήσει η δίκη -κατόπιν φυσικά απόφασης του Δικαστικού Συμβουλίου- του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, λόγω αδυναμίας σύνθεσης του Ειδικού Δικαστηρίου εξαιτίας συνταξιοδοτήσεων δικαστικών;
Με βάση τη μέχρι τώρα υπάρχουσα υπηρεσιακή εικόνα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν φαίνεται πιθανό. Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Δικαιοσύνης λαμβάνει όλες τις αναγκαίες πρόνοιες προκειμένου να μπορούν να συγκροτηθούν όλοι οι δικαστικοί σχηματισμοί, σε όλους τους βαθμούς και όλους τους κλάδους της Δικαιοσύνης. Ηδη, το δικαστικό μας σύστημα έχει ενισχυθεί με 65 επιπλέον θέσεις δικαστικών λειτουργών, ενώ στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης θεσμοθετούνται επιπλέον 9 θέσεις αρεοπαγιτών, ώστε να μην υπάρχει αδυναμία σύνθεσης οποιουδήποτε δικαστικού σχηματισμού.
Ευρείες αλλαγές στον ποινικό κώδικα ετοιμάζεται να φέρει κυβέρνση τις οποίες εξηγεί αναλυτικά στα πάρα πολιτικά ο υπουργός Δικαιοσύνης ενώ παράλληλα αποκαλύπτει ότι στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης θεσμοθετούνται επιπλέον εννέα θέσεις αρεοπαγιτών ώστε όπως λέει να μην υπάρχει αδυναμία σύνδεσης οποιουδήποτε δικαστικού σχηματισμού.
Από τη Σοφία Μπεκατώρου µέχρι τους καταγγέλλοντες τον ∆ηµήτρη Λιγνάδη, το κίνηµα MeToo έχει φουντώσει στην Ελλάδα. Ποια θεσµικά µέτρα θα πάρετε ώστε να µην επαναληφθούν τα νοσηρά αυτά φαινόµενα στο µέλλον;
Από την τροποποίηση των διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα, η κυβέρνηση έκανε µια κορυφαία επιλογή, να αυστηροποιήσει το πλαίσιο των ποινών για το βασικό αδίκηµα του βιασµού, που είχε περιοριστεί από την προηγούµενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, η ∆ιαρκής Επιστηµονική Επιτροπή Παρακολούθησης του νέου Ποινικού Κώδικα, που συστήθηκε τον Μάρτιο του 2020, επεξεργάζεται µια σειρά προτάσεων, οι οποίες κατευθύνονται στην επέκταση του χρόνου παραγραφής των αδικηµάτων, ειδικά όταν τα θύµατα είναι ανήλικα, αλλά και στον τρόπο άσκησης της ποινικής δίωξης. Παράλληλα, σε συνεργασία µε τα συναρµόδια υπουργεία, επεξεργαζόµαστε πρόσθετα µέτρα ώστε να σπάσει η σιωπή για αδικήµατα που τελούνται σε χώρους εργασίας ή όταν υπάρχει σχέση εργασιακής εξάρτησης µεταξύ θύτη και θύµατος. Ηδη, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τα θεσµικά µέτρα που θα αναλάβει η κυβέρνηση προκειµένου να σπάσει η αλυσίδα της σιωπής που αφήνει τα αδικήµατα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ατιµώρητα.
Σχεδιάζετε και άλλες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και σε ποια άρθρα;
Οπως ξέρετε, η επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα εξετάζει µία προς µία τις αµφιλεγόµενες διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα που εισήγαγε εσπευσµένα η προηγούµενη κυβέρνηση λίγες µέρες πριν από τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη των εθνικών εκλογών. Η επιτροπή επεξεργάζεται µια σειρά αλλαγών που θα ενισχύσουν το αίσθηµα ασφάλειας που δικαιούνται οι Ελληνες πολίτες. Ηδη έχουµε ζητήσει την αυστηροποίηση των ποινών για αδικήµατα που τελούνται σε βάρος εργαζοµένων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τους επόµενους µήνες η επιτροπή θα καταθέσει µια πλήρη δέσµη προτάσεων µε τις προς αναθεώρηση διατάξεις του Π.Κ. και του Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας, προκειµένου να εφαρµοστούν µε την έναρξη του νέου δικαστικού έτους.
Κατά τη γνώµη σας, έγινε ορθή πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης Λιγνάδη από την κυβέρνηση;
Μετά τις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στη ∆ικαιοσύνη, η υπόθεση Λιγνάδη καθίσταται πλέον αµιγώς ποινική και δεν ενδείκνυται για πολιτική εκµετάλλευση και επικοινωνιακή διαχείριση. Οι δικαστικές και εισαγγελικές Αρχές έχουν επιληφθεί προκειµένου να ρίξουν φως σε όλες τις καταγγελίες και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Είναι καθήκον και υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στα θύµατα.
Τι σας οδήγησε στην απόφαση για τις αλλαγές στο Οικογενειακό ∆ίκαιο, που ανακοινώσατε προχθές; Ποια προβλήµατα είχατε παρατηρήσει;
Από το παρωχηµένο στερεότυπο του ενός γονέα στο σπίτι µε τα παιδιά και του έτερου γονέα εργαζοµένου-απόντα, η κοινωνία µας έχει µεταβεί στο υγιές πρότυπο οι δύο γονείς να συµµετέχουν ισότιµα στην επαγγελµατική και κοινωνική ζωή και ταυτόχρονα να είναι πλέον ενσυνείδητα παρόντες στη ζωή και την ανατροφή των τέκνων τους, ως ισότιµοι γονεϊκοί πυλώνες. Με το σχέδιο νόµου κάνουµε ένα σηµαντικό βήµα προκειµένου το νοµικό σύστηµα να προσαρµοστεί στις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαµορφώθηκαν το διάστηµα από την τελευταία αναθεώρηση του Οικογενειακού ∆ικαίου, το 1983, µέχρι σήµερα.
Ποιες βασικές µεταρρυθµίσεις θα έχει το νοµοσχέδιο; Πότε θα έρθει στη Βουλή;
Με το νοµοσχέδιο που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ηµέρες στο Υπουργικό Συµβούλιο προτείνεται η καθιέρωση της από κοινού άσκησης της γονικής µέριµνας και από τους δύο γονείς µετά το διαζύγιο, όπως εφαρµόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Προάγονται, παράλληλα, οι εναλλακτικές µέθοδοι επίλυσης των οικογενειακών διαφορών, όπως η διαμεσολάβηση. Με τις νέες διατάξεις θεσπίζεται, επιπλέον, το μαχητό τεκμήριο του 1/3 για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει. Καθιερώνονται, επίσης, ενδεικτικά αντικειμενικά κριτήρια κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, τα οποία λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο στη ρύθμιση των ζητημάτων γονικής μέριμνας και επιμέλειας των τέκνων, όπως η μη καταβολή της διατροφής, ο μη σεβασμός στις δικαστικές αποφάσεις και στις συμφωνίες των διαζευγμένων γονέων και η διάρρηξη των σχέσεων του παιδιού με τον άλλον γονέα. Τέλος, με το σχέδιο νόμου που προτείνουμε, προβλέπεται η θέσπιση ειδικών προγραμμάτων της Εθνικής Σχολής Δικαστών για την επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών. Οι σημαντικές αυτές καινοτομίες, μετά την έγκρισή τους από το Υπουργικό Συμβούλιο, τίθενται πλέον στη βάσανο της διαβούλευσης και αμέσως μετά το νομοσχέδιο θα εισαχθεί για ψήφιση στη Βουλή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει, ουσιαστικά, την κυβέρνηση ότι αφήνει τον φυλακισμένο τρομοκράτη Δημήτρη Κουφοντίνα να πεθάνει. Τι απαντάτε;
Ο τρόπος κράτησης καθορίζεται από τον ισχύοντα Σωφρονιστικό Κώδικα και τηρείται απαρέγκλιτα για όλους τους κρατουμένους, χωρίς εξαιρέσεις. Το αίτημα ο ίδιος ο κρατούμενος να επιλέξει τη φυλακή στην οποία θα κρατείται συνιστά προνομιακή μεταχείριση, εκτός του πλαισίου του νόμου, που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό σε ένα κράτος δικαίου. Η Πολιτεία, προφανώς, δεν εκβιάζεται. Εάν υπέκυπτε, άλλωστε, σε τέτοιες πιέσεις και εκβιασμούς, θα εξωθούσε όλους τους καταδίκους σε απεργία πείνας και άλλα μέσα πίεσης για να πετύχουν τον οποιονδήποτε στόχο τους.
Χιλιάδες δίκες έχουν χαθεί λόγω του lockdown. Πώς μπορεί να υπάρξει επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης τους επόμενους μήνες υπό αυτές τις συνθήκες;
Η περίοδος του lockdown δεν είναι περίοδος διακοπών για τους δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι, όπως και στο πρώτο κύμα της πανδημίας, έτσι και στο δεύτερο, έχουν καταφέρει να εκδικάσουν χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούσαν ενώπιον των δικαστηρίων. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί, ότι κατά το δεύτερο lockdown, με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης, κατέστη δυνατό να εκδικασθούν χιλιάδες υποθέσεις, τόσο ποινικές όσο και, κυρίως, στα πολιτικά και διοικητικά δικαστήρια, επί των οποίων αναμένεται η έκδοση αποφάσεως. Ετσι, ένας μεγάλος όγκος εκκρεμών υποθέσεων έχει ήδη εκκαθαριστεί. Για τις υπόλοιπες δίκες που αναβλήθηκαν την περίοδο της πανδημίας, το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη νομοθετήσει τη δυνατότητα του οίκοθεν επαναπροσδιορισμού των υποθέσεων, ώστε να διεξαχθούν σε σύντομο διάστημα, χωρίς καμία επιπλέον επιβάρυνση για τους διαδίκους. Παράλληλα, εφαρμόζουμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η διαμεσολάβηση, η οποία μειώνει τις νεοεισερχόμενες υποθέσεις στο δικαστικό μας σύστημα, αλλά και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, όπως η απομαγνητοφώνηση της ακροαματικής διαδικασίας στις ποινικές δίκες, που θα επιταχύνει ουσιωδώς την έκδοση αποφάσεων από τους δικαστικούς σχηματισμούς.
Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να μην ξεκινήσει η δίκη -κατόπιν φυσικά απόφασης του Δικαστικού Συμβουλίου- του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, λόγω αδυναμίας σύνθεσης του Ειδικού Δικαστηρίου εξαιτίας συνταξιοδοτήσεων δικαστικών;
Με βάση τη μέχρι τώρα υπάρχουσα υπηρεσιακή εικόνα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν φαίνεται πιθανό. Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Δικαιοσύνης λαμβάνει όλες τις αναγκαίες πρόνοιες προκειμένου να μπορούν να συγκροτηθούν όλοι οι δικαστικοί σχηματισμοί, σε όλους τους βαθμούς και όλους τους κλάδους της Δικαιοσύνης. Ηδη, το δικαστικό μας σύστημα έχει ενισχυθεί με 65 επιπλέον θέσεις δικαστικών λειτουργών, ενώ στο επόμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης θεσμοθετούνται επιπλέον 9 θέσεις αρεοπαγιτών, ώστε να μην υπάρχει αδυναμία σύνθεσης οποιουδήποτε δικαστικού σχηματισμού.
