Μία ολοκληρωµένη εθνική στρατηγική και σχέδιο δράσης για την κοινωνική ένταξη των Ροµά έχει επεξεργαστεί η κυβέρνηση, µε στόχους και δράσεις που «απλώνονται» µέχρι το 2030.

Η στρατηγική παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε στο τελευταίο υπουργικό συµβούλιο από τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη, και την υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρµόδια για θέµατα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόµνα Μιχαηλίδου, στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής που επιθυµεί να προτάξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και που τώρα µπαίνει πλέον σταδιακά στο δύσκολο κοµµάτι της υλοποίησης.

Βάσει της χαρτογράφησης των οικισµών και καταυλισµών της χώρας από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, σύµφωνα µε πληροφορίες έχουν καταγραφεί συνολικά 354 περιοχές διαβίωσης Ροµά µε συνολικό πληθυσµό 104.200 κατοίκους, αριθµός που ισοδυναµεί περίπου µε το 1,55% του πληθυσµού. Σε άκρως υποβαθµισµένες περιοχές (καλύβια, παραπήγµατα και απουσία βασικών υποδοµών) διαβιούν 8.582 εξ αυτών, ενώ 59.292 ζουν στους λεγόµενους µικτούς καταυλισµούς: Εκεί παρατηρείται ανάµιξη σπιτιών µε πρόχειρες κατασκευές, µε µόνιµη, συνήθως, χρήση και µερική υποδοµή(ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, οδοποιίας), συνήθως στις παρυφές κατοικηµένης περιοχής. Με βάση την ίδια καταγραφή, 36.336 Ροµά κατοικούν σε υποβαθµισµένες περιοχές του αστικού ιστού.

Με βάση, πρόσφατη ευρωπαϊκή καταγραφή, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό Ροµά χωρίς τυπική εκπαίδευση µεταξύ των εννέα ευρωπαϊκών χωρών της έρευνας: 42% στα άτοµα ηλικίας 16-24 ετών, 56% στις ηλικίες 24-44 ετών και 82% στις ηλικίες άνω των 45 ετών.

Η στρατηγική που προωθεί το αρµόδιο υπουργείο είναι η οριοθέτηση, συστηµατοποίηση και παρακολούθηση των πρωτοβουλιών για την εµπέδωση της ισότητας, της κοινωνικοοικονοµικής ένταξης και της συµµετοχής των Ροµά στην ελληνική κοινωνία, ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και η δέσµευση της ελληνικής Πολιτείας για ενεργή προώθηση της αρχής της ίσης µεταχείρισης.

Οι βασικοί στόχοι της νέας εθνικής στρατηγικής είναι οι ακόλουθοι:

  • Η ολιστική προσέγγιση της ενεργητικής ένταξης των Ροµά, µε στόχο την προώθηση της ισότιµης µεταχείρισης, της κοινωνικοοικονοµικής ένταξης και της ενεργού συµµετοχής των Ροµά στην κοινωνική, οικονοµική και πολιτική ζωή.
  • Η άρση των όρων του κοινωνικού αποκλεισµού και η δηµιουργία των προϋποθέσεων για υπέρβαση των εµποδίων προς τη σταδιακή πορεία της πλήρους κοινωνικής ένταξης.
  • Η έµφαση σε στοχευµένες - τοµεακές και οριζόντιες- αλλά και γενικές παρεµβάσεις στους τοµείς της εκπαίδευσης, της στέγασης, της υγειονοµικής περίθαλψης, της απασχόλησης, της ισότητας και της συµµετοχής, µε βάση την αρχή της εξειδικευµένης, αλλά όχι αποκλειστικής, στόχευσης αυτής της ευάλωτης πληθυσµιακής οµάδας.
  • Η αποτελεσµατική αντιµετώπιση των επιπτώσεων της επείγουσας υγειονοµικής και κοινωνικοοικονοµικής κρίσης της νόσου COVID-19, η οποία έχει επιτείνει τις κοινωνικές ανισότητες και τα ήδη υπάρχοντα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι Ροµά.
  • Η διαµόρφωση ενός πλαισίου για τη συστηµατική αποτίµηση και αξιολόγηση των παρεµβάσεων βάσει δεικτών διαδικασίας και αποτελεσµάτων της υλοποίησης δράσεων που αφορούν στους Ροµά.

Οι τέσσερις πυλώνες της νέας στρατηγικής

Η στρατηγική «πατάει» πάνω σε τέσσερις πυλώνες: Την πρόληψη και καταπολέµηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισµού των Ροµά, την ενίσχυση της ισότιµης πρόσβασής τους σε βασικές υπηρεσίες και αγαθά, την πρόληψη και καταπολέµηση των στερεοτύπων και των διακρίσεων σε βάρος των Ροµά και, τέλος, την προώθηση της ενεργού συµµετοχής τους στην κοινωνική, οικονοµική και πολιτική ζωή.

Αυτοί οι στόχοι, µεταξύ άλλων, θα επιτευχθούν µε µια σειρά από στρατηγικές συνεργασίες. Για παράδειγµα, µε την ΕΛΣΤΑΤ, για την απογραφή καταυλισµών Ροµά και τη συλλογή στοιχείων για βασικά δηµογραφικά χαρακτηριστικά των ατόµων και νοικοκυριών. Με τον ΟΠΕΚΑ, για τη διασφάλιση της πρόσβασης Ροµά σε επιδοµατικές πολιτικές µέσω βελτίωσης της πρόσβασης στην πληροφόρηση για υπηρεσίες και παροχές του ΟΠΕΚΑ.

Με το υπουργείο Παιδείας, για την άντληση δεδοµένων φοίτησης στη γενική και επαγγελµατική εκπαίδευση για τον σχεδιασµό ενισχυτικών παρεµβάσεων για φοίτηση στη Δευτεροβάθµια Εκπαίδευση, τη βελτίωση της πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση και τη διά βίου µάθηση, καθώς και την καταπολέµηση της μαθητικής διαρροής.