Νέα στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων τον Μάιο, με δομικές αλλαγές στην αγορά ενέργειας -είτε με ευρωπαϊκή απόφαση είτε με εθνική παρέμβαση- φέρεται να έχει αποφασίσει η κυβέρνηση, την ώρα που το κύμα της ακρίβειας επιμένει. Έχοντας μπροστά τους τον «χάρτη» των ανατιμήσεων, στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν προκρίνει ως την πιο αποτελεσματική παρέμβαση αυτή στο ηλεκτρικό ρεύμα, περιμένοντας ωστόσο πρώτα τις κινήσεις της Κομισιόν, καθώς εκτιμούν ότι μόνο μια πανευρωπαϊκή παρέμβαση, είτε με πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου είτε με κεντρική προμήθεια φυσικού αερίου, μπορεί να δώσει αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα.

Ωστόσο, αν σημειωθούν νέες καθυστερήσεις ή απροθυμία από τις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση προβλέπεται να αντιδράσει τόσο επικρίνοντας τη διστακτική στάση της Ε.Ε. απέναντι σε αυτή τη μείζονα κρίση όσο και, κυρίως, βάζοντας μπροστά το δικό της plan B. Οι πληροφορίες αναφέρουν, μάλιστα, ότι δεν αποκλείεται οι ανακοινώσεις να γίνουν νωρίτερα από την Εκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις 30-31 Μαΐου, αν υπάρχουν στο μεσοδιάστημα σαφείς ενδείξεις ότι δεν πρόκειται να ληφθούν οι αναγκαίες αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να «χτυπηθεί» το πρόβλημα στη ρίζα του. «Θα έχει και κόστος δημοσιονομικό», επισημαίνει κυβερνητικός αξιωματούχος, δίνοντας το στίγμα των προθέσεων της κυβέρνησης, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι θα απαιτηθούν 3-4 δισ. ευρώ έως το τέλος της χρονιάς, προκειμένου να υλοποιηθεί το σχέδιο-ασπίδα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

«Κόφτες»

Ειδικότερα, πρόθεση της κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει μηχανισμούς και να ενεργοποιήσει «κόφτες», ώστε οι τιμές του φυσικού αερίου -που ακόμα και στο πιο αισιόδοξο σενάριο δεν αναμένεται να υποχωρήσουν σημαντικά τους επόμενους μήνες- να μην περνάνε, όπως τώρα, στις χονδρικές τιμές του ρεύματος. Οι πληροφορίες αναφέρουν, μάλιστα, πως όταν ξεκαθαριστούν το είδος και η έκταση της ενεργειακής παρέμβασης, θα ληφθούν και οι αποφάσεις για τη μείωση του ΦΠΑ σε είδη ευρείας κατανάλωσης.

Αδιάθετα δάνεια

Για το σχέδιο αυτό είναι προφανές ότι δεν επαρκούν οι πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης και ως εκ τούτου θα επιστρατευθεί ο κρατικός προϋπολογισμός. Και κάπου εδώ αρχίζουν τα εναλλακτικά σενάρια. Ήδη ο πρωθυπουργός έχει ζητήσει να αξιοποιηθούν πανευρωπαϊκά τα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, που υπολογίζονται σε 230 δισ. ευρώ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρόταση αυτή έχει βρει θετική ανταπόκριση σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ωστόσο υπάρχουν και επιφυλάξεις ή αντίθετες απόψεις, που αντιπροτείνουν την αξιοποίηση αυτών των πόρων, π.χ., για τη δημιουργία ενεργειακών υποδομών, οι οποίες θα διευκολύνουν την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και θα επιταχύνουν την «πράσινη» μετάβαση. Είτε προχωρήσει αυτή η πρόταση για «by-pass» δάνεια είτε αξιοποιηθούν τα ταμειακά διαθέσιμα, που παραμένουν κοντά στα 40 δισ. ευρώ, το έλλειμμα και βέβαια το χρέος θα επιβαρυνθούν, κι αυτό είναι κάτι που συνυπολογίζεται πολύ σοβαρά στον σχεδιασμό, καθώς η χώρα δεν μπορεί να διολισθήσει σε πρακτικές άλλων περιόδων, που στοίχισαν πολύ ακριβά.



«Κόκκινη γραμμή»

Από την άλλη, αν και έχει τεθεί ως «κόκκινη γραμμή» να μην ξεπεράσουμε φέτος το 2% σε πρωτογενές έλλειμμα, η προστασία νοικοκυριών και επιχειρήσεων χαρακτηρίζεται προτεραιότητα και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η μάχη θα δοθεί και στο μέτωπο των δημοσιονομικών όρων που θα ισχύουν για τα κράτη-μέλη την επόμενη χρονιά. Ενδεικτικό του «πυρετού» στο οικονομικό επιτελείο είναι ότι, αν και το Πρόγραμμα Σταθερότητας θα πρέπει να έχει υποβληθεί στις Βρυξέλλες έως το τέλος του μήνα, παραμένει ανοικτό το αν θα αποτυπωθούν με κάποιον τρόπο τα κυβερνητικά σχέδια για την ενεργειακή κρίση, που επηρεάζουν τα δημοσιονομικά μεγέθη.

Τα αντανακλαστικά

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ευρώπη επιδεικνύει αργά αντανακλαστικά για ακόμα μία φορά, παρά τις ραγδαίες εξελίξεις, που απειλούν να ανατρέψουν τις μεταπολεμικές ισορροπίες. «Υπάρχει, όντως, αμηχανία και διστακτικότητα», παραδέχεται πηγή από το ευρωπαϊκό στρατόπεδο, συμπληρώνοντας ότι όλοι περίμεναν και εξακολουθούν να περιμένουν τις γαλλικές εκλογές, καθώς χωρίς τον γαλλογερμανικό άξονα η Ευρώπη μοιάζει «ξεκούρδιστη». Άλλη πηγή χαρακτηρίζει, πάντως, «αγκάθι» τον ρόλο της Γερμανίας, που δείχνει πολλές φορές να αμφιταλαντεύεται και να αλλάζει θέσεις. Οι… κακές γλώσσες σημειώνουν, άλλωστε, ότι το προνομιακό καθεστώς που έχει η Γερμανία με τη Ρωσία για την προμήθεια φυσικού αερίου «θολώνει» τις αποφάσεις της «πολύχρωμης» κυβέρνησης του Ολαφ Σολτς.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 16 Απριλίου 2022.