Νέα εποχή στο µέτωπο της αξιολόγησης των διευθυντικών στελεχών και των προϊσταµένων του δηµόσιου τοµέα φέρνει το νοµοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο αµέσως µετά το Πάσχα αναµένεται να τεθεί σε διαβούλευση. Πρόκειται, επί της ουσίας, για ακόµα µία σηµαντική µεταρρύθµιση στο πλαίσιο της προσπάθειας εκσυγχρονισµού της κρατικής µηχανής, την οποία έχει δροµολογήσει η κυβέρνηση και υλοποιεί ο αρµόδιος υπουργός, Μάκης Βορίδης, µε τη στενή οµάδα των συνεργατών του.

Η δέσµη των προωθούµενων παρεµβάσεων βασίζεται στην καταγραφή των έως τώρα κακώς κειµένων, αλλά και στις νόρµες που υιοθετούν διεθνείς οργανισµοί και τα πλέον οργανωµένα συστήµατα κρατικής µηχανής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και στοχεύει στην άµεση διόρθωση ανορθογραφιών και στη δηµιουργία ευέλικτων δοµών και υπηρεσιών.

Για φέτος

Ενδεικτικό των κυβερνητικών προθέσεων είναι το γεγονός ότι εγκαταλείπεται οριστικά η... µεταχρονολογηµένη διαδικασία αξιολόγησης, αφού το σύνολο των προβλεπόµενων ενεργειών θα αφορά τη χρονιά που τρέχει, ενώ το νοµοσχέδιο θεωρείται ισχυρό αντίδοτο στο νοµικό κενό των κείµενων προβλέψεων, οι οποίες δεν είχαν κανένα αντίκρισµα στις περιπτώσεις υπολειτουργίας και αδυναµίας ανταπόκρισης ενός τοµέα ή ενός προϊσταµένου και διευθυντικού στελέχους. Βασικοί άξονες του εγχειρήµατος είναι, αφενός, ο συνδυασµός της διαδικασίας της αξιολόγησης µε την έννοια της στοχοθέτησης και της υλοποίησης των στόχων και, αφετέρου, η ανάδειξή της ως χρήσιµου και αποτελεσµατικού εργαλείου (σε αντίθεση µε το πρόσφατο παρελθόν, όταν είχε τυπικό και ανούσιο χαρακτήρα) για τη βελτίωση του προσωπικού και κατ’ επέκταση των παρεχόµενων υπηρεσιών.

Νοητή αλυσίδα

Για να καταστεί, µάλιστα, αυτό εφικτό, η «νέα αξιολόγηση» θα αγγίζει το σύνολο της πυραµίδας του κράτους και θα συνιστά µια νοητή αλυσίδα, στην οποία ο κάθε προϊστάµενος θα αξιολογεί τον υφιστάµενό του και ταυτόχρονα ο ίδιος θα αξιολογείται από τους ανωτέρους του. Στο επίκεντρο των σχεδιασµών της Βασιλίσσης Σοφίας έχει τεθεί η ενίσχυση του ρόλου των προϊσταµένων και των διευθυντικών στελεχών µε τα κατάλληλα διοικητικά εργαλεία διαχείρισης και κινητοποίησης της οµάδας τους και η λογοδοσία για την επίτευξη των στόχων που έχουν «χρεωθεί» στην οργανική µονάδα της οποίας είναι επικεφαλής.

Οι πυλώνες

Προκειµένου τα µεγέθη της αποδοτικότητας να καταστούν όσο το δυνατόν πιο... µετρήσιµα, το υπουργείο προχωρά στη διαµόρφωση τριών πυλώνων, γύρω από τους οποίους θα περιστρέφονται οι διαδικασίες αξιολόγησης τόσο των υπαλλήλων όσο και των επικεφαλής τµηµάτων και διευθύνσεων. Κατ’ αρχήν, προωθείται το Ενιαίο Πλαίσιο Δεξιοτήτων, προκειµένου να αποτελέσει το σηµείο αναφοράς σε όλες τις διαδικασίες που άπτονται του ανθρώπινου δυναµικού της δηµόσιας διοίκησης, µεταξύ άλλων και της αξιολόγησης.

Ειδικότερα, το Ενιαίο Πλαίσιο Δεξιοτήτων συγκροτείται από τις ακόλουθες παραµέτρους:
  1. Εστίαση στον πολίτη.
  2. Οµαδικότητα.
  3. Προσαρµοστικότητα και ευελιξία.
  4. Προσανατολισµός στο αποτέλεσµα.
  5. Οργάνωση και προγραµµατισµός.
  6. Επίλυση προβληµάτων και δηµιουργικότητα.
  7. Επαγγελµατισµός και ακεραιότητα.
  8. Διαχείριση γνώσης.
  9. Ηγετικότητα.

Κομβικός ρόλος

Όπως γίνεται αντιληπτό από αυτές τις επιµέρους κατηγορίες, το Ενιαίο Πλαίσιο θα διαδραµατίζει αποφασιστικό ρόλο σε ό,τι έχει να κάνει -εκτός των άλλων- µε την επιλογή διευθυντών και προϊσταµένων. Σηµαντικό σταθµό αποτελεί η καθιέρωση σχεδίου ανάπτυξης δεξιοτήτων, όπου αξιολογητής και αξιολογούµενος θα εντοπίζουν τις δεξιότητες στις οποίες ο δεύτερος χρειάζεται βελτίωση ή περαιτέρω καλλιέργεια, ενώ θα θέτουν τους επαγγελµατικούς στόχους, τα χρονοδιαγράµµατα και τη µεθοδολογία προσέγγισης των εργασιών. Στη συνέχεια, θα προσδιορίζουν τον τρόπο και τα βήµατα που πρέπει να ακολουθηθούν προς την κατεύθυνση αυτή. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τοµή στο νέο νοµοσχέδιο, σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των προϊσταµένων και των διοικητικών στελεχών, συνιστά και ο λεγόµενος «Σφυγµός Οµάδας».

Το έντυπο

Είναι το έντυπο που θα συµπληρώνουν και θα υποβάλλουν σε ετήσια βάση οι άµεσα ιεραρχικά υφιστάµενοι του αξιολογούµενου προϊσταµένου, µε στόχευση την αποτύπωση του κλίµατος και του τρόπου λειτουργίας ενός τµήµατος ή µιας υπηρεσίας, προκειµένου η επίτευξη των στόχων, οι ευθύνες και οι πρωτοβουλίες βελτίωσης να διαθέτουν συλλογικά χαρακτηριστικά. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, µε βάση τις προβλέψεις του σχεδίου νόµου, ο εν λόγω «δείκτης» θα παίζει κοµβικό ρόλο στη γενικότερη εικόνα αξιολόγησης των επιτελικών στελεχών. Η καινοτοµία αυτή είναι αναπόσπαστο µέρος της προσπάθειας του υπουργείου Εσωτερικών να εξασφαλιστεί πλήρης διαφάνεια στο κοµµάτι της στοχοθεσίας και της συµµετοχής του στελεχιακού δυναµικού στην ολοκλήρωση των επιµέρους στοχεύσεων, αφού πλέον οι αντίστοιχες διεργασίες -µε βάση τη γενικότερη λογική του νοµοσχεδίου- δεν θα είναι πια ατοµική υπόθεση, ενός προϊσταµένου, αλλά ολόκληρης της οργανικής µονάδας της οποίας ηγείται υπηρεσιακά.

Οι τρεις συναντήσεις

Με αυτά τα δεδοµένα, είναι σαφές ότι η επαφή προϊσταµένων και υφισταµένων σχετικά µε τις στοχεύσεις, τον απολογισµό και τις βελτιωτικές κινήσεις της κάθε υπηρεσίας θα πρέπει να είναι τακτικότερη και, φυσικά, ουσιαστικότερη. Ως εκ τούτου, καθιερώνονται τρεις υποχρεωτικές υπηρεσιακές συναντήσεις µε το συγκεκριµένο αντικείµενο, οι οποίες ισοδυναµούν µε τα αντίστοιχα στάδια της αξιολόγησης. Κατά το πρώτο στάδιο, που θα πραγµατοποιείται κάθε Ιανουάριο, ο αξιολογητής καλεί τον αξιολογούµενο σε συζήτηση για τον προγραµµατισµό εργασιών του έτους, τον καθορισµό των προτεραιοτήτων και των προσδοκιών, αλλά και τα πεπραγµένα αναφορικά µε το Σχέδιο Ανάπτυξης (το οποίο θα καταρτίζεται από τον προηγούµενο χρόνο).

Μερικούς µήνες αργότερα και συγκεκριµένα τον Μάιο, θα πραγµατοποιείται νέα συνάντηση, αυτή τη φορά για την πορεία υλοποίησης των στόχων, την πρόοδο που έχει συντελεστεί σε επίπεδο λειτουργίας της οµάδας της οποίας προΐσταται ο αξιολογούµενος, την ανάλυση του επιπέδου των δεξιοτήτων του και την πιθανή (ανάλογα µε το αν κριθεί απαραίτητο) αναθεώρηση του Σχεδίου Ανάπτυξης.

Συνολική αξιολόγηση

Τέλος, τον Δεκέµβριο θα λαµβάνει χώρα η συνολική αξιολόγηση της απόδοσης του έτους και του βαθµού επίτευξης των στόχων, σε επίπεδο είτε προϊσταµένου είτε συνολικά της µονάδας της οποίας έχει την ευθύνη, η διαµόρφωση του Σχεδίου Ανάπτυξης της επόµενης χρονιάς, καθώς και η καταγραφή των συµπερασµάτων για τη γενικότερη λειτουργία του τµήµατος. Για τον λόγο αυτόν, τον ίδιο µήνα και πριν από την παρέµβαση του αξιολογητή θα τροχοδροµείται η υποβολή του «Σφυγµού Οµάδας» από τους υφισταµένους του υπό αξιολόγηση διοικητικού στελέχους. Κατόπιν, θα υποβάλλεται στην αρµόδια Αρχή η Εκθεση Αξιολόγησης του εκάστοτε προϊσταµένου και διευθυντικού στελέχους, αλλά και το Σχέδιο Ανάπτυξης που συµφωνήθηκε προς υλοποίηση για το επόµενο έτος.

Ωστόσο, πέραν των υποχρεωτικών αυτών συναντήσεων, δίνεται η δυνατότητα σε αξιολογητή και αξιολογούµενο για περισσότερες µεταξύ τους επαφές αναφορικά µε το περιεχόµενο της αξιολόγησης, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Η βαθμολογία

Η συνολική βαθµολογία του αξιολογούµενου προϊ σταµένου ορίζεται σε κλίµακα από 1 έως 5 και προκύπτει ως το άθροισµα της σταθµισµένης βαθµολογίας στα ακόλουθα τρία επιµέρους στοιχεία: Επίτευξη στόχων σε ποσοστό 50%, αποτύπωση δεξιοτή των προϊσταµένου 40% και Σφυγµός Οµάδας: 10%. Τη διαδικασία αξιολόγησης υπαλλήλων, προϊσταµένων και διευθυντών θα εποπτεύει µια επιτροπή που θα εγκατασταθεί σε υπουργεία, Γενικές Γραµµατείες και Νοµικά Πρόσωπα Δηµοσίου Δικαίου και θα απαρτίζεται από ένα µέλος προερχόµενο από το Ανώτατο Συµβούλιο Επιλογής Προσωπικού, ένα µέλος από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας και ένα µέλος προερχόµενο από το Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους.

Για τις συγκεκριµένες θέσεις έχουν προβλεφθεί και θέσεις αναπληρωτών, ενώ ανάµεσα στις αρµοδιότητες της επιτροπής είναι και η εξέταση τυχόν ενστάσεων από την πλευρά των αξιολογουµένων.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 22 Απριλίου 2022.