Τραγωδία στα Τέμπη: Η στρεβλή πορεία της κρίσιμης Σύμβασης 717 - Τα στοιχεία που δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ άφησε πίσω του «καμένη γη»

Ο συμβατικός χρόνος είχε τελειώσει, η εργολαβία δεν είχε ολοκληρωθεί και ο ανάδοχος της αρχικής σύμβασης ζητούσε αποζημίωση 52.126,66 ευρώ ημερησίως. Συνολικά για την περίοδο 10 Οκτωβρίου 2017 έως 31 Ιουλίου 2018 η αιτηθείσα αποζημίωση ανερχόταν σε 15.325.238,04 ευρώ σε σύνολο σύμβασης ύψους 41.297.174,41 ευρώ. Πρόκειται για την περιβόητη σύμβαση με αριθμό 717/2014, που στόχο είχε την ανάταξη του δικτύου του ΟΣΕ και την υλοποίηση της σηματοδότησης-τηλεδιοίκησης της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα - Πλατύ - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας. Το έργο, που θεωρητικά ξεκίνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 2014 και θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου 2016, όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκε, αλλά επιπλέον θεωρείται βασική αιτία για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, που στοίχισε τη ζωή σε 57 άτομα.

Οπως παραδέχθηκε ο εκτελών χρέη υπουργού Μεταφορών, Γιώργος Γεραπετρίτης, στη μαραθώνια συνέντευξη που έδωσε την Τετάρτη, «άσχετα με το ανθρώπινο λάθος, αν είχαμε ένα πλήρες σύστημα τηλεδιοίκησης (του σιδηροδρόμου), κατά πάσα βεβαιότητα το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί».

Ολα δείχνουν πάντως ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ άφησε «καμένη γη» το 2019, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την περιβόητη σύμβαση, που πολλοί την έχουν χαρακτηρίσει ως «αμαρτωλή». Κι αυτό γιατί, παρά τις όποιες αντιπολιτευτικές κορόνες των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, η σύμβαση που ήταν να ολοκληρωθεί στις 26 Σεπτεμβρίου 2016 όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκε, αλλά έλαβε συνολικά επτά παρατάσεις από τον Αύγουστο του 2016 έως τον Σεπτέμβριο του 2018.

Η τελευταία παράταση στην ολοκλήρωση της Αρχικής Σύμβασης (Α.Σ.) 717/2014 δίδεται στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. Η απόφαση του Δ.Σ. της ΕΡΓΟΣΕ ορίζει ως 7η αποκλειστική προθεσμία ολοκλήρωσης της σύμβασης την 26η Νοεμβρίου 2019, δηλαδή 14 μήνες μετά, και σε ημερομηνία μετά το απώτατο πέρας της εκλογικής αναμέτρησης, που ήταν η 20ή Σεπτεμβρίου 2019. Δύο τραγελαφικά εντοπίζονται στην απόφαση αυτή της ΕΡΓΟΣΕ:

• Πρώτον, στις 3 Σεπτεμβρίου 2018, ενόψει της 83ης ΔΕΘ, γνωστοποιεί την «Επισκόπηση των σιδηροδρομικών έργων», στην οποία αναφέρεται η ολοκλήρωση της Α.Σ. 717/2014 μέχρι τις αρχές του 2019. Δηλαδή 15-20 ημέρες μετά τις ανακοινώσεις της ΔΕΘ δίνεται παράταση 14 μηνών στον εργολάβο.
• Δεύτερον, τη στιγμή που η εταιρεία ανακοίνωνε την ολοκλήρωση των έργων της Α.Σ. 717/2014 αρχές 2019, είχε ήδη δρομολογήσει την 1η Συμπληρωματική Σύμβαση της 717/2014, ύψους 13,23 εκατ. ευρώ, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης τους 16 μήνες.

Αναφορικά με το τελευταίο, είναι απορίας άξιον ότι, ενώ η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ από το τέλος του 2017 προετοίμαζε την 1η Συμπληρωματική Σύμβαση (1η Σ.Σ.) της 717/2014, δεν την προώθησε ποτέ για υπογραφή. Κι αυτό συνέβη παρά τη σύγκρουση που έλαβε χώρα το 2018 στο Ελεγκτικό Συνέδριο, όπου ύστερα από δύο απορρίψεις της 1ης Σ.Σ. από το Ελεγκτικό Συνέδριο τελικά κατάφερε να την περάσει από το Τμήμα Μείζονος 7μελούς Σύνθεσης το καλοκαίρι του 2018.

Συγκεκριμένα, στη συνεδρίαση του Τμήματος Μείζονος 7μελούς Σύνθεσης της 25ης Ιουνίου 2018 έγινε δεκτό το αίτημα της ΕΡΓΟΣΕ για ανάκληση της αρχικής απόφασης 842/2018 του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η οποία επιβεβαίωνε την Πράξη 112/2018 του Ε’ Κλιμακίου, με την οποία κωλύεται η υπογραφή της σχετικής 1ης Σ.Σ. 717/2014. Ωστόσο, παρά την ανάκληση της απόφασης 842/2018, η εταιρεία ποτέ δεν υπέγραψε τη σχετική σύμβαση. Οπως ανέφερε την Τετάρτη ο νέος υπουργός, Γιώργος Γεραπετρίτης, από το τέλος του 2017 μέχρι και το τέλος του 2019, οπότε ήρθε η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ., η Σύμβαση 717/2014 αποτελούσε «ακυβέρνητο καράβι». «Από το τέλος του 2017 ή τις αρχές του 2018 μέχρι και το τέλος του 2019 σβήνει η σύμβαση», παραδέχθηκε ο κ. Γεραπετρίτης, προσθέτοντας ότι η υφιστάμενη σύμβαση ενεργοποιείται ξανά τον Νοέμβριο του 2019.

Παράγοντες της αγοράς αποδίδουν αυτή την επαμφοτερίζουσα στάση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνοντας ότι σε πολιτικό επίπεδο την περίοδο εκείνη συγκρούονταν δύο τάσεις, εκείνες του εκσυγχρονισμού και εκείνες της άρνησης. Το φαινόμενο αυτό είχε εκδηλωθεί και σε άλλες καταστάσεις, όπως π.χ. στις αποκρατικοποιήσεις. Η κυβέρνηση είχε χωριστεί σε στρατόπεδα, όπου το ένα ήθελε να προχωρήσει έργα και εκσυγχρονισμό και το άλλο αντιμαχόταν την… πλουτοκρατία.

Αν σε αυτόν τον δυϊσμό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ προστεθεί και η παρέμβαση της ΕΔΕΛ στις αρχές του 2018, η οποία είχε διαπιστώσει πολλές πλημμέλειες στην υλοποίηση της σύμβασης, δεν είναι απορίας άξιο που η κυβέρνηση την άφησε να σβήσει.

Σύμφωνα δε με τις ερωτήσεις του πρώην βουλευτή Νίκου Νικολόπουλου, η Κ/Ξ Τομή ΑΒΕΤΕ-Alstom Α.Ε. διεκδικούσε για το έργο που είχε παγώσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποζημιώσεις άνω των 52.000 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης ολοκλήρωσης της σύμβασης. Σύμφωνα με τον πρώην βουλευτή, ο «εθνικός εργολάβος», όπως αποκαλούσε την εταιρεία Τομή ΑΒΕΤΕ, θυγατρική της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, με δύο έγγραφά του αξίωνε συνολική αποζημίωση ύψους 15,32 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα:

• Με το υπ’ αριθ. πρωτ. ΟΔΟ717/1361/02-03-2018 έγγραφο αιτείτο αποζημίωση για θετικές ζημίες ύψους 7.349.859,06 ευρώ για το χρονικό διάστημα 10/10/2017-28/02/2018 και
• Με την υπ’ αριθ. πρωτ. 11301/18.10.2018 επιστολή αιτείτο αποζημίωση για θετικές ζημίες 7.975.378,98 ευρώ.

Οι καθυστερήσεις

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης προήλθαν από υπαιτιότητα τόσο της αναθέτουσας Αρχής (ΕΡΓΟΣΕ) όσο και της αναδόχου κοινοπραξίας (Τομή - Alstom). Από τη μια πλευρά, ναι μεν υπήρξαν φθορές στο δίκτυο και αλλαγές στους κανόνες ασφαλείας, αλλά από την άλλη υπήρξαν ευθύνες και από την πλευρά του αναδόχου.
Το πρώτο μέρος της κοινοπραξίας, η Τομή, φέρεται να συγκρουόταν με τη δεύτερη, την Alstom, για το ποια τεχνολογία θα μπει στο σύστημα σηματοδότησης. Η Τομή προέκρινε μια μικρή εταιρεία από τον Βόλο -πιθανώς γιατί ήταν πιο φθηνή και ίσως επειδή αποτελούσε ένα όχημα για τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ για να πάρει νέες δουλειές στην ΕΡΓΟΣΕ-, ενώ η Alstom Transport δεν έδινε τις σχετικές εγκρίσεις, ως όφειλε το μέλος που διαθέτει την τεχνική εμπειρία.

Αυτή η κατάσταση ασυνεννοησίας δεν άλλαξε παρά στο τέλος του 2021, όταν η τότε κυβέρνηση συνειδητοποίησε τι συνέβαινε και πλέον έσυρε τα δύο μέρη της κοινοπραξίας στο τραπέζι του διαλόγου. Η διαδικασία ξεκίνησε, αλλά ήταν αργά για το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισα - Πλατύ.

Το χρονικό της σύμβασης

2014
29/09

Υπογραφή της Αρχικής Σύμβασης με αριθμό 717 (Α.Σ. 717/2014) ύψους 41.297.174,41 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) με αντικείμενο την Ανάταξη της Σηματοδότησης Αθήνας - Θεσσαλονίκης (εξαιρουμένου του τμήματος Τιθορέας - Δομοκού) μεταξύ της Κοιν/ξίας ΤΟΜΗ ΑΒΕΤΕ - ALSTOM TRANSPORT S.A. και της ΕΡΓΟΣΕ. Η σύμβαση έχει 24μηνη διάρκεια.

2015
16/07

Αναλαμβάνει καθήκοντα η νέα διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ. Πρόεδρος του Δ.Σ. τοποθετείται ο Χρ. Δουκάκης, αντιπρόεδρος ο Χρ. Διονέλης και διευθύνων σύμβουλος ο Αθ. Βούρδας.

2016
31/08

Με απόφαση του Δ.Σ. της ΕΡΓΟΣΕ (αρ. απ. 3219), η Α.Σ. 717/2014 παρατείνεται έως 26 Μαΐου 2017. 19/12 Επίσκεψη του υπ. Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σπίρτζη, στην ΕΡΓΟΣΕ. Δίδεται στη δημοσιότητα χρονοδιάγραμμα έργων και δημοπρατήσεων, στο οποίο αναφέρεται ότι στα έργα υπό εξέλιξη θα έχουμε την ολοκλήρωση του έργου της σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης ETCS - level 1 σε τμήματα του άξονα ΣΚΑ - Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας τον Δεκέμβριο του 2017.

2017
04/04

Παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΡΓΟΣΕ, Α . Βούρδα, και ανάθεση καθηκόντων γ.γ. Μεταφορών και Υποδομών. Τις αρμοδιότητες αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος της εταιρείας, Χρ. Διονέλης.

22/12

Το Δ.Σ. ΕΡΓΟΣΕ εγκρίνει την 1η Συμπληρωματική Σύμβαση 717/2014, ύψους 13.320.240,00 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Διεύθυνσης Έργων και του Τεχνικού Συμβουλίου της ΕΡΓΟΣΕ.

2018
26/01

Με απόφαση του ∆.Σ. της ΕΡΓΟΣΕ (αρ. απ. 3459), η υλοποίηση της Α.Σ. 717/2014 παρατείνεται έως τις 26 Σεπτεµβρίου 2018. 26/02 Mε την 112/2018 Πράξη της Συνεδρίασής του, το E’ Κλιµάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αποφασίζει ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης Σ.Σ. 717/2014, γιατί «από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι οι ως άνω συµπληρωµατικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες από απρόβλεπτα γεγονότα, που δεν οφείλονται σε ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε.».

23/03

Mε την απόφαση 842/2018 του VI Τµήµατος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορρίπτεται η αίτηση που κατέθεσε η ΕΡΓΟΣΕ για την ανάκληση της 112/2018 Πράξης του Ε’ Κλιµακίου του Συνεδρίου, µε την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης Σ.Σ. 717/2014.

30/05

H ΕΡΓΟΣΕ καταθέτει αίτηση αναθεώρησης της απόφασης 842/2018 του VI Τµήµατος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

25/06

Με την απόφαση 1314/2018, το Τµήµα της Μείζονος - Επταµελούς Σύνθεσης κάνει δεκτή την αίτηση της ΕΡΓΟΣΕ και ανακαλείται η απόφαση 842/2018 του VI Τµήµατος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την ίδια απόφαση κρίνει ότι το σχέδιο της 1ης Σ.Σ. 717/2014 του έργου δύναται να υπογραφεί. Η σύµβαση αυτή τελικά θα υπογραφεί τρία χρόνια αργότερα, και συγκεκριµένα τον ∆εκέµβριο του 2021.

03/09

H ΕΡΓΟΣΕ στην «Επισκόπηση Σιδηροδροµικών Έργων ενόψει ∆ΕΘ» υπόσχεται ότι το έργο της σηµατοδότησης-τηλεδιοίκησης θα είναι έτοιµο στους πρώτους µήνες του 2019.

2019
09/02

Σε ηµερίδα που διοργάνωσε το ΤΕΕ Κεντρικής και ∆υτικής Θεσσαλίας στη Λάρισα, ο διευθύνων σύµβουλος της ΕΡΓΟΣΕ αναφέρεται στην ολοκλήρωση των έργων στον σιδηροδροµικό άξονα Πειραιάς - Αθήνα - Λάρισα - Θεσσαλονίκη και στην εγκατάσταση σύγχρονων σιδηροδροµικών συστηµάτων στον σιδηροδροµικό άξονα ΠΑΘΕ/Π (σύστηµα ραδιοκάλυψης GSM-R και σύστηµα σηµατοδότησης-τηλεδιοίκησης - ETCS level 1), χωρίς να προδιορίζει χρόνο ολοκλήρωσης.

19/06

Στο 3ο Συνέδριο Υποδοµών και Μεταφορών, ο διευθύνων σύµβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρ. ∆ιονέλης, αναφέρεται στα έργα υπό εξέλιξη «Ανάταξη και Αναβάθµιση του συστήµατος Σηµατοδότησης-Τηλεδιοίκησης και Αντικατάσταση 70 Αλλαγών Τροχιάς σε εντοπισµένα τµήµατα του άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προµαχώνας» και «Προµήθεια συστήµατος γραµµής ETCS επιπέδου 1 µε συναφείς υπηρεσίες», πάλι χωρίς να προσδιορίζεται ο χρόνος ολοκλήρωσης.

18/10

∆ιορίζεται νέα διοίκηση στην ΕΡΓΟΣΕ, υπό τον Χρ. Ακριτίδη (πρόεδρος) και τον Χρ. Βίνη (διευθύνων σύµβουλος).

2020
16/03

H διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ παρουσιάζει το «Σχέδιο αντιµετώπισης κινδύνων λόγω διάδοσης του ιού COVID-19 στην Ελλάδα», όπου επιβάλλει τη λειτουργία εταιρείας µε προσωπικό ασφαλείας, µε φυσική παρουσία και άλλους εργαζοµένους εξ αποστάσεως.

09/10

O διευθύνων σύµβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρ. Βίνης, µιλώντας στο 3ο Athens Investement Forum, ανακοινώνει το πλάνο των 100 ηµερών και αναφέρεται στα έργα που θα προκηρυχθούν. Μεταξύ αυτών η Σ.Σ. 717/2014, ύψους 13 εκατ. ευρώ.

2021
29/03

Tο ∆.Σ. της ΕΡΓΟΣΕ εγκρίνει την παράταση της διάρκειας της σύµβασης κατά 16 µήνες, µε επέκταση του τιµήµατος κατά 13. 320.240,00 εκατ. ευρώ. Η σύµβαση υπογράφεται την εποµένη και η διοίκηση αναφέρει ότι η ολοκλήρωσή της θα µειώσει τον χρόνο µετάβασης από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη µε τρένο από 03:57 λεπτά σε 03:15.

16/12

H ΕΡΓΟΣΕ ανακοινώνει ότι, στο πλαίσιο του έργου της σύµβασης 717/2014, παραδόθηκαν στον ΟΣΕ για χρήση 190 χλµ. γραµµής στο βόρειο τµήµα του άξονα (Πλατύ - Ειδοµένη). Η σχετική ανακοίνωση αναφέρει, επίσης, ότι «στην τελική ευθεία εισέρχεται η ολοκλήρωση των έργων για την αναβάθµιση Σηµατοδότησης-Τηλεδιοίκησης και εγκατάστασης ETCS level 1 στον σιδηροδροµικό άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Προµαχώνας».