Σχεδόν έναν μήνα μετά την τρομοκρατική επίθεση της «Χαμάς» στο Ισραήλ και εν μέσω του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Δένδιας, μιλά στα «Π» για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και εκφράζει την ανησυχία του να εξελιχθεί αυτή η κρίση σε περιφερειακή.

Απαντά για την εμπλοκή της Ελλάδας στις εξελίξεις, ενώ για τα Ελληνοτουρκικά στέλνει μήνυμα στην Αγκυρα ότι, αν επιθυμεί να υπάρξει πραγματική αλλαγή σελίδας στις σχέσεις μας, γνωρίζει τι πρέπει να πράξει.

Αναλυτικά η συνέντευξη με τον Νίκο Δένδια

Εχουν περάσει εννέα μήνες από τον φονικό σεισμό στην Τουρκία. Μέσα σε αυτό το διάστημα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δείχνουν σημάδια βελτίωσης. Μπορεί αυτό να έχει διάρκεια στον χρόνο; Εχουν σταματήσει οι υπερπτήσεις και οι παραβιάσεις του εθνικού μας εναέριου χώρου αυτό το διάστημα;

Η επίσκεψή μου στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας, ως υπουργού Εξωτερικών, μαζί με τον ομόλογό μου, τότε, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επέτρεψε να υπάρξει μια αποφόρτιση έκτοτε στις διμερείς μας σχέσεις, η οποία διαπιστώθηκε και επί του πεδίου. Λειτούργησε σαν ένα «παράθυρο ευκαιρίας», το οποίο έχει διαρκέσει για σημαντικό χρονικό διάστημα. Βεβαίως, δεν λύθηκαν ως διά μαγείας όλα τα προβλήματα μεταξύ μας και ο κίνδυνος παλινδρόμησης στην ένταση του παρελθόντος δεν έχει εκλείψει, όσο δεν ανακαλούνται αιτιάσεις του παρελθόντος. Ο διάλογος, άλλωστε, για την επίλυση της μοναδικής διαφοράς μας, προκειμένου να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, απαιτεί και μια συγκεκριμένη στάση, η οποία να μην τον υπονομεύει. Ας μην ξεχνάμε επίσης το Κυπριακό, το οποίο παραμένει «ανοιχτή πληγή». Αν η Αγκυρα επιθυμεί να υπάρξει πραγματική αλλαγή σελίδας στις σχέσεις μας, γνωρίζει τι πρέπει να πράξει, έργω και λόγω, με οδηγό το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. H Ελλάδα είναι έτοιμη σε αυτή την περίπτωση να ανταποκριθεί. Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν επιτρέπεται εφησυχασμός, ιδίως στις σημερινές, εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή μας.

Εσείς έχετε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον ομόλογό σας, Γιασάρ Γκιουλέρ; Σχεδιάζετε να συναντηθείτε στην Αγκυρα ή στην Αθήνα;

Με τον κ. Γκιουλέρ συναντηθήκαμε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και βρεθήκαμε μαζί στη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, πριν από περίπου 20 ημέρες. Διατηρούμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και ευελπιστώ ότι σύντομα θα μας δοθεί η ευκαιρία για την πραγματοποίηση διμερούς συνάντησης. 

Πώς πρέπει, κατά τη γνώμη σας, η διεθνής κοινότητα -και, βεβαίως, η χώρα μας- να αντιδράσει απέναντι στις καταιγιστικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή; Τι σας ανησυχεί περισσότερο σε σχέση με τα τεκταινόμενα στο Ισραήλ και στη Λωρίδα της Γάζας;

Η Ελλάδα έχει με σαφήνεια καταδικάσει την πρωτοφανή τρομοκρατική επίθεση της «Χαμάς». Η επίθεση αυτή, άλλωστε, αποδυναμώνει τις θεμιτές αξιώσεις του παλαιστινιακού λαού. Η Ελλάδα έχει διαμηνύσει επίσης ότι στηρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Παράλληλα, έχουμε επισημάνει ότι η προστασία των αμάχων οφείλει να είναι κυρίαρχη προτεραιότητα. Δεν δικαιολογούμε αντίποινα κατά αμάχων. Από εκεί και πέρα, η ανησυχία είναι εύλογη σχετικά με το ενδεχόμενο να εξελιχθεί η κρίση αυτή σε περιφερειακή, όπως επίσης για το ενδεχόμενο να ανακόψει την ελπιδοφόρο διαδικασία που είχε ξεκινήσει με τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» για τη συνεργασία και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή. Βεβαίως, υπάρχουν και άλλες ενδεχόμενες συνέπειες, για τις οποίες θα πρέπει να υπάρξει εγκαίρως προετοιμασία και συνεργασία σε διεθνές επίπεδο. Οπως για τα θέματα ασφάλειας που ενδέχεται να προκύψουν, τη διασφάλιση των ενεργειακών πόρων, την τυχόν έξαρση του Μεταναστευτικού κ.ά.

Δημοσιεύματα θέλουν τη χώρα μας να εμπλέκεται εμμέσως στον πόλεμο, παρέχοντας διευκολύνσεις μέσω της Σούδας και της Ελευσίνας, αλλά και με την παρουσία πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού στην Ανατολική Μεσόγειο. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο;

Η χώρα µας ούτε εµπλέκεται σε πολεµικές επιχειρήσεις ούτε της έχει ζητηθεί κάτι τέτοιο. Η άδεια χρήσης σε ελληνικά πολεµικά αεροδρόµια, πέραν των όρων της Αµυντικής Συµφωνίας µε τις ΗΠΑ, δόθηκε για µεταγωγικά αεροσκάφη, όπως και για υποστηρικτικά ελικόπτερα και προσωπικό. Τα µέσα αυτά θα χρησιµοποιηθούν για ανθρωπιστικούς λόγους, δηλαδή για εκκενώσεις και µεταφορά πολιτών των ΗΠΑ ή και Ελλήνων, αν απαιτηθεί. Οσον αφορά τα πλοία του Πολεµικού Ναυτικού, συµµετείχαν ήδη, πριν από την επίθεση της «Χαµάς», σε τρεις επιχειρήσεις στη Μεσόγειο: της Ε.Ε., του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ, αντιστοίχως. Στην τελευταία περίπτωση πρόκειται για την ειρηνευτική επιχείρηση στον Λίβανο, αλλά, για λόγους ασφαλείας, η ελληνική φρεγάτα θα µετακινηθεί δεκάδες µίλια από τις ακτές της χώρας. Πάντως, η συµµετοχή της χώρας µας σε αυτές τις επιχειρήσεις, σε συνδυασµό µε τις αµυντικές συµφωνίες που έχει συνάψει, αποδεικνύει εµπράκτως τον γεωπολιτικό της ρόλο στην περιοχή. Και φρονώ πως µε αυτή την οπτική πρέπει να ερµηνεύεται η συµµετοχή µας και όχι ως παράγων ανησυχίας.

Στα εξοπλιστικά, ποιες είναι οι προτεραιότητες για το προσεχές διάστηµα; Πότε θα ληφθεί η απόφαση για τις τρεις νέες κορβέτες του Πολεµικού Ναυτικού και ποια κριτήρια θα «βαρύνουν» περισσότερο;

Το εξοπλιστικό πρόγραµµα που έχει εξαγγελθεί υλοποιείται, αλλά σαφώς και έχει προτεραιοποιήσεις, τόσο ένεκα των επιχειρησιακών αναγκών όσο και λόγω των δηµοσιονοµικών περιορισµών. Οπως έχω ξαναπεί, η Ελλάδα διαθέτει ισχυρές Ενοπλες ∆υνάµεις χάρη στο υστέρηµα του ελληνικού λαού, το οποίο οφείλουµε να αξιοποιούµε κατά τον βέλτιστο τρόπο. Θα ήταν ευχής έργο να µπορέσουµε να υλοποιήσουµε όλα τα προγράµµατα ταυτόχρονα, αλλά, όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό. Θα πρέπει, επίσης, να λάβουµε υπόψη µας ότι, πέρα από τις δικές µας επιθυµίες και ανάγκες, υπεισέρχονται στην υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραµµάτων και εξωγενείς παράγοντες, όπως, για παράδειγµα, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και το Ευρωπαϊκό ∆ίκαιο. Οσον αφορά το πρόγραµµα των νέων κορβετών, είναι θέµα αξιολογικών κριτηρίων και αποφάσεων των αρµόδιων Γενικών Επιτελείων.


Εχει γίνει τα τελευταία χρόνια µεγάλη συζήτηση για τη συµµετοχή της εγχώριας πολεµικής βιοµηχανίας στα εξοπλιστικά προγράµµατα που τρέχει η χώρα. Μπορεί αυτή να ενισχυθεί και πώς; Εχετε µιλήσει, επίσης, αρκετές φορές για την «αµυντική καινοτοµία».

Η ενίσχυση της αµυντικής µας βιοµηχανίας και η προώθηση της καινοτοµίας αποτελούν δύο από τους κύριους στόχους µας, αλλά και µία σηµαντική πρόκληση, στην οποία οφείλουµε να ανταποκριθούµε ως χώρα. Στην κατεύθυνση αυτή προωθούµε τη δηµιουργία οικοσυστήµατος το οποίο θα δώσει σταδιακά στη χώρα µας τη δυνατότητα να γίνει από διαρκής καταναλωτής παραγωγός και εξαγωγέας οπλικών συστηµάτων. Στόχος µας είναι να ενισχυθεί η συνεργασία µας στο µέλλον µε άλλες χώρες για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας προς όφελος της εγχώριας αµυντικής βιοµηχανίας, ζήτηµα το οποίο συζήτησα κατά τις επισκέψεις µου σε Ισραήλ, ΗΑΕ, Ηνωµένο Βασίλειο και Γαλλία, στις συναντήσεις που είχα µε τους οµολόγους µου. Οι τοµείς όπου εστιάζουµε, µεταξύ άλλων, είναι η τεχνητή νοηµοσύνη, η κυβερνοασφάλεια, οι δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις, δηλαδή όλο το νέο διαµορφούµενο οικοσύστηµα άµυνας και ασφάλειας. Σχετικό νοµοθέτηµα είναι στη φάση της σύνταξης. Ηδη, στο υπουργείο Εθνικής Αµυνας συγκροτήθηκε και λειτουργεί ένα νέο γραφείο (Project Management Offi ce), το οποίο ασχολείται επισταµένως µε τον τοµέα της προώθησης της καινοτοµίας. Οσον αφορά τη σηµερινή κατάσταση στον τοµέα της αµυντικής βιοµηχανίας, υπάρχουν µεγάλης σηµασίας εξοπλιστικά προγράµµατα, όπως το πρόγραµµα του εκσυγχρονισµού των 83 F-16 της Πολεµικής Αεροπορίας στο επίπεδο Viper, το οποίο υλοποιείται µε ακρίβεια στο χρονοδιάγραµµα από την ΕΑΒ. Αλλά υπάρχουν και άλλα προγράµµατα, στα οποία παρατηρούνται τεράστια προβλήµατα, τα οποία επιδιώκουµε µε συγκεκριµένες παρεµβάσεις να επιλυθούν.

Το προεκλογικό πρόγραµµα της Νέας ∆ηµοκρατίας προέβλεπε, µεταξύ άλλων, την ποιοτική αναβάθµιση της περιόδου της στρατιωτικής θητείας. Ποιος είναι ο σχεδιασµός του υπουργείου Εθνικής Αµυνας επί αυτού;

Το πρόγραµµα του υπουργείου Εθνικής Αµυνας «Θητεία - Ευκαιρία» συνιστά µια µεταρρυθµιστική τοµή, η οποία θα βοηθήσει τους ίδιους τους στρατεύσιµους, αλλά και τις Ενοπλες ∆υνάµεις. Κατ’ αρχάς, θα αναβαθµίσει τον τρόπο εκπαίδευσης των στρατευσίµων, ο οποίος θα γίνεται και σε ψηφιακό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα θα τον διευρύνει σε αντικείµενα όπως η Πολιτική Προστασία και οι Πρώτες Βοήθειες. Ακόµα, θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης δεξιοτήτων που συνδέονται µε την αγορά εργασίας, πρακτικών και ψηφιακών, παράλληλα βεβαίως, εις όφελος της αµιγούς στρατιωτικής εκπαίδευσης και των Ενόπλων ∆υνάµεων. Τα προγράµµατα αυτά θα πιστοποιούνται είτε από τα Κέντρα ∆ιά Βίου Μάθησης (Κ∆ΒΜ) των Ενόπλων ∆υνάµεων είτε από πιστοποιηµένους εξωτερικούς φορείς. Θα δίνουν τη δυνατότητα στους στρατευσίµους που θα τα επιλέξουν να αποκτήσουν ένα πρόσθετο εφόδιο για την επαγγελµατική σταδιοδροµία τους ως πολιτών.

Τα αποτελέσµατα των αυτοδιοικητικών εκλογών χτύπησαν ένα «καµπανάκι» για τη Ν.∆.;

Τι πρέπει να αλλάξει, κατά τη γνώµη σας, στην πορεία προς τις ευρωεκλογές του Ιουνίου; Οπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός, «η κυβέρνηση οφείλει να λαµβάνει τα πολιτικά µηνύµατα ανά πάσα στιγµή και να αγωνίζεται µε όλες τις δυνάµεις της για να βελτιώνει την καθηµερινότητα των πολιτών». Το µεγάλο πολιτικό στοίχηµα, συνεπώς, είναι η κυβέρνηση να διαχειρισθεί επιτυχώς ακόµα µία εξωγενή κρίση και να αποδείξει εκ νέου στην πράξη ότι είναι ένα µεγάλο λαϊκό κόµµα, µε µέριµνα για τους ευάλωτους συνανθρώπους µας. Επίσης, πρέπει να διαχειρισθεί την καινοφανή στην ελληνική ιστορία πραγµατικότητα της πλήρους πολιτικής επικυριαρχίας.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 4/11