Στις αρχές Μαΐου συμπληρώνονται 15 μήνες από τους φονικούς σεισμούς στη Νοτιοανατολική Τουρκία, ένα γεγονός που με την ενεργοποίηση της ελληνικής διπλωματίας σε όλα τα επίπεδα οδήγησε στην ταχεία εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο πεδίο: Η περίοδος αυτή είναι ίσως η μακρότερη στη σύγχρονη Ιστορία των δύο χωρών όπου, πέρα από το επίπεδο της ρητορικής -όπου και εκεί σημειώθηκε αποκλιμάκωση-, οι έμπρακτες αμφισβητήσεις της ελληνικής κυριαρχίας με υπερπτήσεις και παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου ουσιαστικά μηδενίστηκαν.

Καθοριστικής σημασίας βέβαια ήταν η επανεκλογή στην εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν και λίγο αργότερα του Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς και η βούληση των δύο ηγετών να υπάρξει πρόοδος σε διμερές επίπεδο. Αυτή τη σχετική νηνεμία που χαρακτηρίζει το τελευταίο 15μηνο τις μέχρι πρότινος ταραγμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις θέλει να επιβεβαιώσει ο κ. Μητσοτάκης στο ταξίδι του στις 13 Μαΐου στην Αγκυρα και στην τέταρτη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν μέσα σε μόλις οκτώ μήνες, καθώς έχουν προηγηθεί αυτές στο Βίλνιους, στη Νέα Υόρκη και την Αθήνα. Είναι δε πιθανό να προηγηθεί στις 12 Μαΐου ιδιωτική επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στην περιοχή της Καππαδοκίας. Οι δύο ηγέτες μάλιστα προγραμματίζουν και νέα συνάντηση στις 10 Ιουλίου στην Ουάσινγκτον, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα γιορτάσει τα 75 χρόνια της Συμμαχίας.

Θα μεσολαβήσει την προσεχή εβδομάδα, και συγκεκριμένα στις 26 Απριλίου, η νέα επίσκεψη του υφυπουργού Εξωτερικών, Κώστα Φραγκογιάννη, στην Κωνσταντινούπολη για τη λεγόμενη θετική ατζέντα, την οποία οικοδομεί βήμα-βήμα την τελευταία τριετία με τον εκάστοτε ομόλογό του. Θα προηγηθεί επίσης στις 22 Απριλίου στην Αθήνα ακόμα ένας γύρος των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).

Η μεγάλη εικόνα κατά τον Μητσοτάκη

Η «μεγάλη εικόνα», κατά τον κ. Μητσοτάκη, στα Ελληνοτουρκικά σε αυτή τη φάση που διανύουν είναι ότι υπάρχει μια σημαντική πρόοδος εξομάλυνσης, η οποία, όπως εκτιμά, είναι καλοδεχούμενη από τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων και των Τούρκων. «Νομίζω, και οι συμπολίτες μας δεν θέλουν να έχουμε “μπελάδες” με την Τουρκία ούτε να είμαστε σε διαρκή ένταση. Δεν έχουμε, εδώ και παραπάνω από δώδεκα μήνες, παραβιάσεις και παραβάσεις. Δεν το είχαμε ποτέ αυτό. Είναι μια επιτυχία αυτό, ότι καταφέραμε και το πετύχαμε», επεσήμανε ο ίδιος πρόσφατα. Υπάρχουν παράλληλα και άλλες παράμετροι, όπως για παράδειγμα η τόνωση της τουριστικής κίνησης και συνεπώς της οικονομικής ανάπτυξης στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπου εφαρμόζεται πλέον ο θεσμός της βίζας-εξπρές για Τούρκους πολίτες, που την αξιοποιούν κατά δεκάδες χιλιάδες. Η συζήτηση, ωστόσο, για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα θα αργήσει να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων σε επίπεδο κορυφής. «Για να μπορούμε να μπούμε, όμως, στον πυρήνα της διαφοράς μας, χρειάζεται να μπορούμε να συντηρήσουμε αυτό το καλό κλίμα για αρκετό χρονικό διάστημα και να μπορούμε να χτίζουμε διαρκώς, βήμαβήμα, αυτή την εξομάλυνση των σχέσεών μας», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης, που δεν τρέφει αυταπάτες για επιτάχυνση των διαδικασιών για αμοιβαία προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Αποδραματοποίηση της έντασης

Οπως εξάλλου ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, από το Φόρουμ των Δελφών, «δεν είμαστε αφελείς ούτε αιθεροβάμονες να πιστεύουμε πως από τη μία μέρα στην άλλη θα λύσουμε τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία, που ανατρέχουν δεκαετίες. Από την άλλη, ένα στοιχειώδες στοιχείο της καλής σχέσης που προσπαθούμε να αναπτύξουμε με την Τουρκία είναι η κατανόηση πως οι βασικές θέσεις των δύο μερών δεν πρόκειται να αλλάξουν». Βούληση της ελληνικής κυβέρνησης είναι επίσης να «αποδραματοποιήσει» την ένταση που φαίνεται να έχει προκληθεί με αφορμή τα θαλάσσια πάρκα που θα δημιουργήσει η χώρα μας στο Ιόνιο και το Αιγαίο.

«Η Ελλάδα ασκεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Από εκεί και πέρα, προκαλεί και σε εμένα εντύπωση αυτή η παντελώς αδικαιολόγητη αντίδραση της Τουρκίας για μία πρωτοβουλία η οποία στο κάτω-κάτω έχει περιβαλλοντικό χαρακτήρα», ανέφερε από τις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός, μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής. «Η Ελλάδα θα προχωρήσει στη δημιουργία αυτών των θαλάσσιων πάρκων, όπως έχω δεσμευτεί και στο πρόσφατο Συνέδριο των Ωκεανών, το οποίο διοργανώθηκε στην Αθήνα». Η σύνοδος έφερε και ένα σημαντικό σημείο συμπερασμάτων των «27», που δείχνει για ακόμα μία φορά στην Αγκυρα ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις περνάνε απαραίτητα μέσα από την Αθήνα και τη Λευκωσία.

Οπως σημειώνεται στο σχετικό κείμενο, «η Ευρωπαϊκή Ενωση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανέναρξη και την πρόοδο των συνομιλιών για τη διευθέτηση του ζητήματος της Κύπρου, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας Ε.Ε. - Τουρκίας. Υπενθυμίζοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παραμένει πλήρως προσηλωμένο στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τηρουμένων των αρχών στις οποίες θεμελιώνεται η Ενωση και του κεκτημένου».

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά