Η νέα εποχή της Απολίτευσης - Ζητούνται ελπίδα, χιούµορ και περηφάνια, άρθρο του Γιάννη Δέτση
Γνώμη
Η αξία ενός πολιτικού συστήματος έγκειται, σε τελική ανάλυση, στο κατά πόσο μπορεί να προσφέρει μια καλή ζωή για την πλειοψηφία των πολιτών
Οι πρόσφατες εκλογές στη Γαλλία και οι ευρωεκλογές κατέγραψαν την αποστασιοποίηση µεγάλου µέρους του εκλογικού σώµατος από το πολιτικό σύστηµα. Σηµάδια αυτής της αποξένωσης είναι η αυξηµένη αποχή, αλλά και η ενίσχυση λαϊκιστικών δυνάµεων και από τα δύο άκρα του πολιτικού φάσµατος, η οποία επιτείνει την αστάθεια και αποµακρύνει ακόµα περισσότερο την εύρεση λύσεων στα προβλήµατα της καθηµερινότητας, που εξαρχής δηµιούργησαν τη δυσπιστία των πολιτών.
Παρόµοια είναι η εικόνα και στη χώρα µας, η οποία γιορτάζει φέτος τα πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας. Η γνωστή σε όλους µας Μεταπολίτευση εξακολουθεί να καθορίζει το συλλογικό φαντασιακό των Ελλήνων, όπως προκύπτει από την έρευνα που δηµοσίευσαν τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» την προηγούµενη εβδοµάδα. Η επίδρασή της, µάλιστα, φαίνεται να είναι πολύ υψηλότερη στις νεότερες γενιές (τους millennials και την Gen Z), που γεννήθηκαν και ζουν εξ ολοκλήρου εντός της, παρά στους µεγαλύτερους, που έχουν αναµνήσεις προηγούµενων περιόδων.
∆εν µπορούµε, ωστόσο, να πούµε το ίδιο για τους θεσµούς που γέννησε η Μεταπολίτευση –τα πολιτικά κόµµατα, τις κυβερνήσεις και τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης–, οι οποίοι, σε όλες τις έρευνες, συγκεντρώνουν σταθερά τη χαµηλότερη εµπιστοσύνη των πολιτών. Οι θεσµοί δηλαδή που συνδέονται ευθέως µε την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας είναι και εκείνοι που απογοητεύουν περισσότερο τους πολίτες.
Πώς εξηγείται αυτή η αντίφαση; Θα ήταν λάθος να τη δούµε ως καχυποψία απέναντι στη ∆ηµοκρατία, ιδίως από τους νέους και τις νέες. Περισσότερο το εύρηµα αυτό αποτυπώνει τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την ποιότητα των θεσµών, για τις ατοµικές και συλλογικές υποσχέσεις που δεν έχουν εκπληρωθεί όλα τα προηγούµενα χρόνια, παρά την απόρριψη της ∆ηµοκρατίας. Και, κατ’ επέκταση, το αίτηµα για θεσµούς και λύσεις που απαντούν στις ανάγκες και τις προσδοκίες των ανθρώπων, ιδίως των πιο νέων και πιο παραγωγικών, που εµφανίζονται και έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται «ριγµένοι» από τη Μεταπολίτευση.
Η αξία ενός πολιτικού συστήµατος έγκειται, σε τελική ανάλυση, στο κατά πόσο µπορεί να προσφέρει µια καλή ζωή για την πλειοψηφία των πολιτών. Οι καλύτερες στιγµές της Μεταπολίτευσης, σύµφωνα µε τις απαντήσεις που δίνουν οι ερωτώµενοι, συνδέονται ακριβώς µε εκείνες τις περιόδους και τα γεγονότα που εξασφάλιζαν αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά και εθνική υπερηφάνεια για την κοινωνική πλειονότητα – η ένταξη στην ΕΟΚ, η πρώτη οκταετία του ΠΑΣΟΚ, η κατάκτηση του Euro 2004 και οι Ολυµπιακοί Αγώνες της ίδιας χρονιάς.
Και φυσικά δεν λείπει το χιούµορ, µε τους «Απαράδεκτους» και τους «∆έκα µικρούς Μήτσους» να επιλέγονται ως οι τηλεοπτικές σειρές που εξέφρασαν καλύτερα το πνεύµα της µεταπολιτευτικής περιόδου. Πέρα όµως από τη διακωµώδηση των κακώς κειµένων της Μεταπολίτευσης, οι σειρές αυτές αγαπήθηκαν τόσο πολύ γιατί αποτυπώνουν µε γλαφυρό τρόπο την ανεµελιά µιας εποχής στην οποία τα πράγµατα δούλευαν ακόµα για την πλειονότητα της κοινωνίας και που η ελπίδα επικρατούσε της µαταίωσης.
Αυτά τα συναισθήµατα, µαζί µε τις υλικές συνθήκες που τα γέννησαν, είναι που λείπουν σήµερα, µε αποτέλεσµα να κυριαρχούν τα αρνητικά πάθη – η απογοήτευση, ο θυµός, η αποξένωση από τα κόµµατα και τους αντιπροσωπευτικούς θεσµούς, η παραίτηση. Τόσο που η Μεταπολίτευση µοιάζει να έχει δώσει τη θέση της στην… Απολίτευση.
Η µάχη εποµένως µε τα προβλήµατα της καθηµερινότητας –την ακρίβεια, το στεγαστικό, την υγεία και την ασφάλεια– είναι συνάµα και µια προσπάθεια για την επαναφορά της χαράς, της ελπίδας και της περηφάνιας στις καρδιές των ανθρώπων, ιδίως των νέων και των παραγωγικών ηλικιών, που εµφανίζουν τη µεγαλύτερη αποστασιοποίηση από το πολιτικό σύστηµα. Μια µάχη, µε δυο λόγια, για τη διασφάλιση του κοινού µας µέλλοντος.
*Πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας Choose Strategic Communication Partners
Παρόµοια είναι η εικόνα και στη χώρα µας, η οποία γιορτάζει φέτος τα πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας. Η γνωστή σε όλους µας Μεταπολίτευση εξακολουθεί να καθορίζει το συλλογικό φαντασιακό των Ελλήνων, όπως προκύπτει από την έρευνα που δηµοσίευσαν τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» την προηγούµενη εβδοµάδα. Η επίδρασή της, µάλιστα, φαίνεται να είναι πολύ υψηλότερη στις νεότερες γενιές (τους millennials και την Gen Z), που γεννήθηκαν και ζουν εξ ολοκλήρου εντός της, παρά στους µεγαλύτερους, που έχουν αναµνήσεις προηγούµενων περιόδων.
∆εν µπορούµε, ωστόσο, να πούµε το ίδιο για τους θεσµούς που γέννησε η Μεταπολίτευση –τα πολιτικά κόµµατα, τις κυβερνήσεις και τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης–, οι οποίοι, σε όλες τις έρευνες, συγκεντρώνουν σταθερά τη χαµηλότερη εµπιστοσύνη των πολιτών. Οι θεσµοί δηλαδή που συνδέονται ευθέως µε την αποκατάσταση της ∆ηµοκρατίας είναι και εκείνοι που απογοητεύουν περισσότερο τους πολίτες.
Πώς εξηγείται αυτή η αντίφαση; Θα ήταν λάθος να τη δούµε ως καχυποψία απέναντι στη ∆ηµοκρατία, ιδίως από τους νέους και τις νέες. Περισσότερο το εύρηµα αυτό αποτυπώνει τη δυσαρέσκεια των πολιτών για την ποιότητα των θεσµών, για τις ατοµικές και συλλογικές υποσχέσεις που δεν έχουν εκπληρωθεί όλα τα προηγούµενα χρόνια, παρά την απόρριψη της ∆ηµοκρατίας. Και, κατ’ επέκταση, το αίτηµα για θεσµούς και λύσεις που απαντούν στις ανάγκες και τις προσδοκίες των ανθρώπων, ιδίως των πιο νέων και πιο παραγωγικών, που εµφανίζονται και έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται «ριγµένοι» από τη Μεταπολίτευση.
Η αξία ενός πολιτικού συστήµατος έγκειται, σε τελική ανάλυση, στο κατά πόσο µπορεί να προσφέρει µια καλή ζωή για την πλειοψηφία των πολιτών. Οι καλύτερες στιγµές της Μεταπολίτευσης, σύµφωνα µε τις απαντήσεις που δίνουν οι ερωτώµενοι, συνδέονται ακριβώς µε εκείνες τις περιόδους και τα γεγονότα που εξασφάλιζαν αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά και εθνική υπερηφάνεια για την κοινωνική πλειονότητα – η ένταξη στην ΕΟΚ, η πρώτη οκταετία του ΠΑΣΟΚ, η κατάκτηση του Euro 2004 και οι Ολυµπιακοί Αγώνες της ίδιας χρονιάς.
Και φυσικά δεν λείπει το χιούµορ, µε τους «Απαράδεκτους» και τους «∆έκα µικρούς Μήτσους» να επιλέγονται ως οι τηλεοπτικές σειρές που εξέφρασαν καλύτερα το πνεύµα της µεταπολιτευτικής περιόδου. Πέρα όµως από τη διακωµώδηση των κακώς κειµένων της Μεταπολίτευσης, οι σειρές αυτές αγαπήθηκαν τόσο πολύ γιατί αποτυπώνουν µε γλαφυρό τρόπο την ανεµελιά µιας εποχής στην οποία τα πράγµατα δούλευαν ακόµα για την πλειονότητα της κοινωνίας και που η ελπίδα επικρατούσε της µαταίωσης.
Αυτά τα συναισθήµατα, µαζί µε τις υλικές συνθήκες που τα γέννησαν, είναι που λείπουν σήµερα, µε αποτέλεσµα να κυριαρχούν τα αρνητικά πάθη – η απογοήτευση, ο θυµός, η αποξένωση από τα κόµµατα και τους αντιπροσωπευτικούς θεσµούς, η παραίτηση. Τόσο που η Μεταπολίτευση µοιάζει να έχει δώσει τη θέση της στην… Απολίτευση.
Η µάχη εποµένως µε τα προβλήµατα της καθηµερινότητας –την ακρίβεια, το στεγαστικό, την υγεία και την ασφάλεια– είναι συνάµα και µια προσπάθεια για την επαναφορά της χαράς, της ελπίδας και της περηφάνιας στις καρδιές των ανθρώπων, ιδίως των νέων και των παραγωγικών ηλικιών, που εµφανίζουν τη µεγαλύτερη αποστασιοποίηση από το πολιτικό σύστηµα. Μια µάχη, µε δυο λόγια, για τη διασφάλιση του κοινού µας µέλλοντος.
*Πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας Choose Strategic Communication Partners
*Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»
