Παραμονή της γιορτής της Αγίας Ειρήνης, δηλαδή στις 4 Μαΐου του 2025, άφηνε την τελευταία του πνοή, πλήρης ημερών, όπως έλεγαν οι παλαιότεροι, σε ηλικία 97 ετών, μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της ελληνικής διπλωματίας και επί σειράν ετών διαμορφωτής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής: ο Πέτρος Μολυβιάτης.

Ουδόλως τυχαίο ότι είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών τρεις φορές, τόσο κατά την κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή όσο και σε δύο υπηρεσιακές κυβερνήσεις, ενόψει εκλογών. Το 2012 στην κυβέρνηση Πικραμμένου και το 2015 στην κυβέρνηση Θάνου. Με μεγαλύτερο πολιτικό παράσημο ότι είχε αποτελέσει όχι απλώς στενό συνεργάτη του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αλλά τον εξ απορρήτων του. Γι’ αυτό, άλλωστε, ο Καραμανλής ως πρωθυπουργός τον είχε ορίσει στη Μεταπολίτευση διευθυντή του Πολιτικού Γραφείου. Θέλοντας προφανώς να έχει δίπλα του έναν απόλυτα έμπιστο και πολύπειρο συνεργάτη, καθώς τα πρώτα εκείνα, μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα, ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Είχαμε την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις λόγω της τουρκικής προκλητικότητας, που συνεχιζόταν μετά την εισβολή στην Κύπρο, τη στιγμή μάλιστα που η χώρα βρισκόταν σε μια ιδιότυπη σχέση με το ΝΑΤΟ εξαιτίας του Κυπριακού, που είχε αναγκάσει τον τότε πρωθυπουργό να αποσύρει τη χώρα από το στρατιωτικό σκέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας. Ανήκε στη γενιά των διπλωματών που στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όταν κυριαρχούσαν τα προβλήματα της εξωτερικής πολιτικής -επηρεάζοντας ακόμα και την εσωτερική πολιτική των κυβερνήσεων- είχαν την ευκαιρία να αναδείξουν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους και ευφυΐα στην προσέγγιση και λύση των προβλημάτων αυτών. Στην πολιτική του σταδιοδρομία καταγράφεται και το ότι είχε διατελέσει βουλευτής Επικρατείας σε δύο συνεχείς βουλευτικές περιόδους.

Πέτρος Μολυβιάτης: «Χαρακτήρας αδαμάντινος»

Για να έχει επιλεγεί από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή -άνθρωπο ιδιαίτερα προσεκτικό στις επι- λογές του και εκ φύσεως επιφυλακτικό- να αποτελέσει συνεργάτη του «εξ απορρήτων», πρέπει να είχε ένα ιδιαίτερο προσόν. Και αυτό ήταν η εχεμύθεια. Ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης στο βιβλίο του «Οπως τα έζησα, 1961-1981» περιγράφει ως εξής τον Πέτρο Μολυβιάτη: «Είχε μια έμφυτη ευγένεια -κάτι που έχει εκθειάσει και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ- και χαρακτήρα αδαμάντινο, δεν μεταφέρει ποτέ τι άκουσε ή τι έχει διαμειφθεί σε συζητήσεις του πρωθυπουργού (σ.σ.: του Καραμανλή) στις οποίες ήταν παρών. Είναι, όπως λέγεται “τάφος ανεπίδεκτος τυμβωρυχίας”. Είναι το δεξί χέρι του πρωθυπουργού και ο άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του, ο πιο στενός του συνεργάτης, που όμως ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκε τη θέση του, την οποία τίμησε όλα αυτά τα χρόνια, από το 1974, όταν ανέλαβε τη διεύθυνση του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού και, στη συνέχεια, ως γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας».

Την εχεμύθειά του αυτή την είχε κάνει γνωστή ευθύς εξαρχής προς αποφυγήν παρεξηγήσεων προς τους δημοσιογράφους, όταν είχε αναλάβει για πρώτη φορά υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Τότε εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου ήταν ο Γιώργος Κουμουτσάκος. Είχε πει, λοιπόν, ο Μολυβιάτης στους εκπροσώπους των ΜΜΕ: «Ούτε εγώ ούτε ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου των Εξωτερικών θα σας πούμε ποτέ ψέματα. Αν είναι κάτι που δεν πρέπει να μάθετε, απλώς δεν θα σας το πού- με...». Έτσι ντόμπρος ήταν στις σχέσεις του ο Πέτρος Μολυβιάτης.

Σκληρός προς τις ΗΠΑ

Πατριώτης, που έβαζε πάνω απ’ όλα σε όλες του τις ενέργειες το εθνικό συμφέρον, καθώς αξιολογούσε τις συνέπειες κάθε απόφασης που θα λαμβανόταν στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, είχε συκοφαντηθεί από τους πολιτικούς αντιπάλους του Κωνσταντίνου Καραμανλή προκειμένου να θιγεί ο Σερραίος πολιτικός. Και μια από τις συκοφαντίες ήταν ότι διάκειτο ευμενώς έναντι του αμερικανικού παράγοντα.

Όμως, όπως είχαν αποκαλύψει τα Wikileaks, ο Μολυβιάτης ήταν αυτός που είχε εισηγηθεί στον Κώστα Καραμανλή να απειλήσει με βέτο την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, που διακαώς επιθυμούσαν οι Αμερικανοί.

Το ίδιο σκληρός ο Πέτρος Μολυβιάτης αποδείχτηκε ως υπουργός Εξωτερικών και απένα- ντι στον πολυπράγμονα πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στην χώρα μας, τον Τόμας Μίλερ, ο οποίος είχε τον τρόπο να επιχειρεί να ασκεί κάθε φορά πιέσεις στην ελληνική πλευρά.

Ο Μίλερ είχε αποφασίσει να κάνει μέσω Μολυβιάτη υποδείξεις σχετικά με το ζήτημα ασφάλειας των Ολυμπιακών στην ελληνική κυβέρνηση. Απηυδισμένος ο Μολυβιάτης, του έκανε την αυτονόητη ερώτηση αν τα όσα του έλεγε ο Μίλερ ήταν οδηγίες της αμερικανικής κυβέρνησης. Ο Μίλερ του απάντησε ότι με δική του πρωτοβουλία έκανε τις υποδείξεις. Και ο Μολυβιάτης του απάντησε ότι και αυτός τα ακούει όχι ως ελληνική κυβέρνηση, αλλά ως το άτομο Πέτρος Μολυβιάτης. Κι εκεί τερματίστηκε η σχετική συζήτηση.

Λώρα Μολυβιάτη: «Ήταν απλά ο μπαμπάς μου, ο δάσκαλός μου, ο άνθρωπος που ήταν πάντα δίπλα μου»

Μόνο λίγες ημέρες αφότου σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος αποχαιρέτησε τον πολιτικό που έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη διπλωματία των λεπτών χειρισμών, καταφέρνοντας πάντα να ισορροπεί ανάμεσα σε αμφίρροπες δυνάμεις, και η διακομματική θλίψη για την απώλεια του πρώην υπουργού Εξωτερικών Πέτρου Μολυβιάτη παραμένει. Ο προσηνής, μειλίχιος χαρακτήρας του αλλά και η ψύχραιμη και συνάμα αποτελεσματική προσέγγισή του σε σειρά εθνικών ζητημάτων, αφήνει σημαντική κληρονομιά στον χώρο της διπλωματίας. Από τους πολιτικούς σε αντίπαλα στρατόπεδα μέχρι τα ίδια τα παιδιά του, κανείς δεν ξεχνά ότι παρέδωσε μαθήματα πολιτικού πολιτισμού σε εποχές πόλωσης και διχασμού.

«Ήταν απλά ο μπαμπάς μου, ο δάσκαλός μου, ο άνθρωπος που ήταν πάντα δίπλα μου», λέει στα «Π» η Λώρα Μολυβιάτη, ένα από τα παιδιά του, που δεν ξεχνά τις διδαχές ζωής που έλαβε από τον άνθρωπο που, εκτός από βαθύς γνώστης της διπλωματίας, την οποία γνώριζε όσο λίγοι, υπήρξε υποδειγματικός πατέρας, άνθρωπος με σοφία, μεγάλες ευαισθησίες, κατανόηση αλλά και αίσθηση του χιούμορ.

Η κόρη του Πέτρου Μολυβιάτη και της Νιόβης Χριστάκη, Λώρα, που ξεχώριζε πάντα με την ευγενική φυσιογνωμία της, κατείχε τη θέση της προϊσταμένης του τμήματος Δημοσίων Σχέσεων της Προ- εδρίας της Δημοκρατίας επί θητείας Προκόπη Παυλόπουλου. Στα ίδια γραφεία εργαζόταν ο πατέρας της ως γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας από το 1980 έως το 1985 και από το 1990 έως το 1995 στο πλευρό του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Και ο ανιψιός

Τον υπουργό με την ξεχωριστή ευγένεια και προσήνεια, που προσέδιδε ποιότητα στον «ανθρωποφαγικό» χώρο της πολιτικής, επενδύοντας στην αξία της ενότητας, μνημονεύει για τον ξεχωριστό του χαρακτήρα του και ο ανιψιός του, Θάνος Λογοθέτης. Θυμάται τα οικογενειακά εκείνα τραπέζια μαζί του, τις συμβουλές, τις συζητήσεις που αποτελούσαν διδάγματα και αποστάγματα σοφίας, αλλά και τη διεισδυτική του ματιά σε σειρά θεμάτων. «Για μένα ήταν σαν πατέρας, δάσκαλος» λέει στα «Π» ο ανιψιός του, που ως παιδί και αργότερα στην ενήλικη ζωή του περνούσε ώρες με τον αείμνηστο Πέτρο Μολυβιάτη.

«Μπορούσε να σε βοηθήσει για οποιοδήποτε θέμα, δεν σε αποπροσανατόλιζε ποτέ, ήξερε να εστιάζει στην καρδιά κάθε ζητήματος, δεν του άρεσε ποτέ να περιαυτολογεί», προσθέτει ο κ. Λογοθέτης. «Πες μου το θέμα, ποιο είναι το θέμα», θυμάται τον θείο του να λέει, τον οποίο φώναζε με το μικρό του όνομα, όπως και τα άλλα ανίψια του, κατά παραγγελία του ιδίου του Πέτρου Μολυβιάτη. Την ίδια στιγμή, ο Θάνος Λογοθέτης στέκεται στην πολυδιάστατη προσωπικότητα και στον ακέραιο χαρακτήρα του πρώην υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος υπήρξε και «υποδειγματικός οικογενειάρχης». Το πολύπλευρο στοιχείο του χαρακτήρα του σπουδαίου πολιτικού φάνηκε, σύμφωνα με τον ανιψιό του, από το πηγαίο χιούμορ του, τα έξυπνα ανέκδοτά του και την αμεσότητά του με τον κόσμο, χάριν της οποίας «κανείς δεν αισθανόταν αμηχανία κοντά του».

«Είχε μια ουσιαστική προσέγγιση απέναντι στα πάντα. Ήταν χαμογελαστός, με εκλεπτυσμένο χαρακτήρα, μια ακέραιη προσωπικότητα με ξεχωριστό ήθος», θυμάται ο ανιψιός του, που δεν ξεχνά τη βαθιά μόρφωση και εργατικότητα του Πέτρου Μολυβιάτη, ο οποίος διάβαζε πέντε με έξι βιβλία ταυτόχρονα. «Μάθαινα από εκείνον, οι συμβουλές του με έκαναν καλύτερο. Όταν ήμουν στενοχωρημένος, από μόνος του μου είχε ζητήσει να τον κατεβάσω με το αυτοκίνητό μου στον Πειραιά και μιλήσαμε για ό,τι με προβλημάτιζε», συμπληρώνει ο Θάνος Λογοθέτης για τον πολιτικό με την υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, την ακέραιη προσωπικότητα, τη βαθιά γνώση των πραγμάτων και τον αξιομνημόνευτο πολιτικό πολιτισμό.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά