Τις νέες νοµοθετικές ρυθµίσεις, που προωθεί το υπουργείο Παιδείας για την εµπέδωση της ασφάλειας στα Πανεπιστήµια, περιγράφει ο υφυπουργός Παιδείας, αρµόδιος για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, Νίκος Παπαϊωάννου, σε συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή».


Ο πρωθυπουργός ανέλαβε πρωτοβουλία για την αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση της βίας και την εµπέδωση της ασφάλειας στα Πανεπιστήµια. Τι θα προβλέπουν οι ρυθµίσεις που ετοιµάζετε;

Ως πολιτεία οφείλουµε να περιφρουρήσουµε το αδιαπραγµάτευτο δικαίωµα κάθε φοιτητή και µέλους της ακαδηµαϊκής κοινότητας να νιώθουν ασφαλείς µέσα στη σχολή τους. Από το 2019 µέχρι σήµερα καταφέραµε να δώσουµε τέλος σε ένα ιδιότυπο καθεστώς ανοµίας, το νόηµα του οποίου είχε παραχαραχθεί. Επιπλέον µε τους νόµους 4777/2021 και 4957/2022 έχει ήδη προβλεφθεί σειρά µέτρων που αφορούν την ασφάλεια και την προστασία των ΑΕΙ. Προς την ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι νέες νοµοθετικές ρυθµίσεις. Το κάθε Πανεπιστήµιο θα είναι υποχρεωµένο να συγκροτήσει εντός συγκεκριµένης προθεσµίας ένα και µόνο πειθαρχικό συµβούλιο, το οποίο θα επιλαµβάνεται όποιου ζητήµατος, ενώ προβλέπονται πειθαρχικές και διοικητικές κυρώσεις για πρυτάνεις και µέλη ∆ΕΠ που δεν ασκούν τις υποχρεώσεις τους. Επίσης θα ενισχυθούν τα µέσα φύλαξης των πανεπιστηµιακών χώρων µε πλήρη στελέχωση και ενεργοποίηση της µονάδας ασφαλείας και προστασίας του κάθε Πανεπιστηµίου, το οποίο θα έχει την υποχρέωση να καταρτίσει εσωτερικό κανονισµό και να επικαιροποιήσει άµεσα τα σχέδια ασφαλείας του. Η χρήση της ακαδηµαϊκής ταυτότητας θα είναι υποχρεωτική για την πρόσβαση σε χώρους που προορίζονται για τα µέλη της ακαδηµαϊκής κοινότητας και παράλληλα θα δηµιουργηθεί Παρατηρητήριο Φαινοµένων Βίας στο ΥΠΑΙΘΑ. Για την πανεπιστηµιακή βία θα θεσπιστεί ειδικό ποινικό πλαίσιο, σύµφωνα µε το οποίο θα εκδικάζονται οι σχετικές υποθέσεις µε απόλυτη προτεραιότητα και µε διαδικασίες ταχείας απονοµής δικαιοσύνης. Οι κυρώσεις προβλέπεται να είναι αυστηρές στα οργανωµένα περιστατικά βίας. Σε περίπτωση ποινικής δίωξης κατά φοιτητή για πράξεις βίας κατά της ζωής ή της σωµατικής ακεραιότητας µελών της πανεπιστηµιακής κοινότητας ή για σηµαντική καταστροφή εγκαταστάσεων, θα αναστέλλεται αυτοδίκαια η φοιτητική ιδιότητα του δράστη για 24 µήνες και θα διαγράφεται αυτοδίκαια µετά την αµετάκλητη ποινική καταδίκη. Σε περίπτωση, δε, αποδεδειγµένης φθοράς ή καταστροφής πανεπιστηµιακής περιουσίας, ο δράστης θα καλείται να πληρώσει τη ζηµία, ενώ σε περίπτωση µη καταβολής η οφειλή θα βεβαιώνεται και θα διαβιβάζεται για είσπραξη στη ∆ΟΥ.

Πώς προχωρά η διαδικασία για την ίδρυση µη κρατικών Πανεπιστηµίων;

Η διαδικασία για εγκατάσταση παραρτηµάτων ξένων Πανεπιστηµίων στην Ελλάδα -και όχι για δηµιουργία ιδιωτικών, µη κρατικών ΑΕΙ µε την κλασική έννοια- έχει δροµολογηθεί θεσµικά και πρώτη φορά η χώρα µας ανοίγει τη δυνατότητα λειτουργίας τέτοιων δοµών. Το σηµαντικό είναι ότι το υπουργείο δεν αποφασίζει µονοµερώς. Η διαδικασία βασίζεται στις εισηγήσεις της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) και του Εθνικού Οργανισµού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελµατικού Προσανατολισµού (ΕΟΠΠΕΠ). Οι δύο αυτοί φορείς εξετάζουν, αντίστοιχα, την ποιότητα του µητρικού ιδρύµατος και των προγραµµάτων σπουδών, αλλά και τα κτιριολογικά χαρακτηριστικά των παραρτηµάτων. Τα κριτήρια είναι αυστηρότατα, ώστε να διασφαλιστεί πως ό,τι λειτουργήσει θα είναι υψηλής ποιότητας. Οπως είναι γνωστό, έχουν υποβληθεί 12 αιτήσεις για ίδρυση Νοµικών Προσώπων Πανεπιστηµιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), οι οποίες εξετάζονται από τους παραπάνω φορείς ενδελεχώς. Η προοπτική είναι τα ΝΠΠΕ, που έχουν καταθέσει ολοκληρωµένους φακέλους, να λειτουργήσουν µε την έναρξη της νέας ακαδηµαϊκής χρονιάς. Ο χρονικός ορίζοντας εξαρτάται από την ολοκλήρωση αυτής της αξιολόγησης και εποµένως δεν υπάρχει ακόµη ανακοινώσιµη ηµεροµηνία. Αυτό που µπορώ να σας πω µε βεβαιότητα είναι ότι η πολιτεία είναι έτοιµη και περιµένει τις εισηγήσεις των αρµόδιων αρχών. Ο Σεπτέµβριος είναι µήνας-ορόσηµο για τη λειτουργία στην πατρίδα µας αυτών των ιδρυµάτων. 

Τα δηµόσια Πανεπιστήµια ανακοινώνουν συνεργασίες µε ξένα Ιδρύµατα. Ποια είναι τα επόµενα βήµατα για τη διεθνοποίηση των ελληνικών ΑΕΙ;

Η διεθνοποίηση αποτελεί κεντρικό πυλώνα της πολιτικής µας για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση. ∆εν είναι ένα συµπληρωµατικό στοιχείο, είναι στρατηγική επιλογή. Το ελληνικό δηµόσιο Πανεπιστήµιο έχει αποδείξει τη δυναµική του, όχι µόνο µέσα από τις διεθνείς κατατάξεις, αλλά και µέσα από τη διεθνή αναγνώριση και τις συνεργασίες που αναπτύσσει, όπως για παράδειγµα οι συµπράξεις µε κορυφαία Πανεπιστήµια, όπως τα Yale, Princeton, Columbia.

Πρόκειται για κοινά µεταπτυχιακά προγράµµατα, όπου οι φοιτητές λαµβάνουν τίτλο σπουδών και από το ελληνικό και από το ξένο Πανεπιστήµιο. Αυτά τα προγράµµατα συνοδεύονται και από ανταλλαγές φοιτητών και καθηγητών, που ενισχύουν ακόµα περισσότερο την εξωστρέφεια των ΑΕΙ µας. Αυτό το κοµµάτι, δε, της διεθνοποίησης έχει χρηµατοδοτηθεί µε σηµαντικούς πόρους. Ηδη έχουν διατεθεί 82 εκατ. ευρώ συνολικά γι’ αυτές τις προτάσεις. Στα επόµενα βήµατα περιλαµβάνεται φυσικά η επέκταση των υφιστάµενων διεθνών συµπράξεων και η δηµιουργία νέων. Ακόµη, η ενίσχυση της παρουσίας επισκεπτών καθηγητών από το εξωτερικό, µε επιπλέον 7 εκατ. ευρώ, αλλά και η προώθηση των βιοµηχανικών διδακτορικών, που ενώνουν την έρευνα µε την παραγωγή. Στόχος µας, το ελληνικό Πανεπιστήµιο να αποτελεί ελκυστικό κόµβο γνώσης και καινοτοµίας παγκοσµίως. Και ήδη βρισκόµαστε σε αυτόν τον δρόµο µε σηµαντική πρόοδο.

Εξετάζεται αναδιάρθρωση της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης, όσον αφορά σχολές και τµήµατα;

Η συζήτηση γύρω από την αναδιάρθρωση του χάρτη της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης αποτελεί σύνθετο και πολυπαραγοντικό ζήτηµα. Η ανάγκη για αναδιαµόρφωση του ακαδηµαϊκού χάρτη είναι διαχρονικά συνυφασµένη µε την ανάγκη αναβάθµισης και ενίσχυσης του κάθε Πανεπιστηµίου ξεχωριστά. Ως υπουργείο Παιδείας παραµένουµε ανοιχτοί στις τεκµηριωµένες προτάσεις και εισηγήσεις των ίδιων των ΑΕΙ, που γνωρίζουν καλύτερα τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές τους δυνατότητες, τις προοπτικές ανάπτυξης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Βέβαια σηµαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία έχει και η ΕΘΑΑΕ. Ταυτόχρονα αφουγκραζόµαστε διαρκώς τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, καθώς και τη σηµασία της διεθνούς αναγνώρισης των ελληνικών πτυχίων. Σε αυτό το πλαίσιο ενισχύουµε κάθε προσπάθεια σύνδεσης της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης µε την πραγµατική οικονοµία και την καινοτοµία, προάγοντας παράλληλα την εξωστρέφεια και τις διεθνείς συνεργασίες των ελληνικών Πανεπιστηµίων.

Τι θα γίνει µε τους «αιώνιους» φοιτητές;

Σε ό,τι αφορά την ορολογία, θα ήθελα να σηµειώσω ότι ακολουθούµε την πρόταση των πρυτάνεων για διάκριση των φοιτητών σε ενεργούς και µη ενεργούς. Για άλλη µια φορά θα πω ότι αποτελεί παγκόσµια πρωτοτυπία το γεγονός ότι αυτή τη στιγµή υπάρχει εγγεγραµµένος φοιτητής σε κεντρικό Πανεπιστήµιο της Αθήνας, ο οποίος εισήλθε το 1935 και παραµένει ενεργός λόγω της σχετικής έλλειψης διαδικασίας διαγραφής. Στόχος µας δεν είναι η καθολική διαγραφή φοιτητών που έχουν υπερβεί το όριο της ανώτατης διάρκειας σπουδών τους, αλλά η καταπολέµηση του κόστους της ακινησίας στα Πανεπιστήµια. Αλλωστε µε τον ν. 4957/2022 έχει θεσµοθετηθεί η δυνατότητα συνέχισης των σπουδών για µεγαλύτερο διάστηµα του προβλεποµένου για φοιτητές που αντιµετωπίζουν αντικειµενικές δυσκολίες, όπως όσοι δυσκολεύονται οικονοµικά και εργάζονται παράλληλα, τα άτοµα µε αναπηρία ή µε σοβαρά προβλήµατα υγείας. Σε κάθε περίπτωση δηλώνω σαφώς ότι ο νόµος θα εφαρµοστεί και όταν έρθει η ώρα της νοµοθετικής πρωτοβουλίας, που θα συµπληρώνει την υπάρχουσα νοµοθεσία, η ρύθµιση θα έχει ξεκάθαρα κοινωνικά θετικό πρόσηµο απέναντι σε όσους θέλουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. ∆εν θέλουµε να αδικηθεί κανένας φοιτητής που αγωνίζεται γι’ αυτό.

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή