Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν βρίσκονται από χθες το απόγευμα στη Χάγη - όχι για το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, αλλά για την ετήσια Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Το Διεθνές Δικαστήριο που εδρεύει στην ολλανδική πόλη μοιάζει προς το παρόν μακρινός στόχος για τη διευθέτηση της βασικής διαφοράς των δύο χωρών, του καθορισμού δηλαδή των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Σύνοδος του ΝΑΤΟ: Η ενόχληση Ερντογάν και η συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη που δεν φαίνεται να γίνει

Οι δύο ηγέτες δεν έχουν προγραμματισμένη άτυπη συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου και κάτι τέτοιο δεν μοιάζει πλέον πιθανό να συμβεί. Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι σαφώς ενοχλημένος από τη στάση της Ελλάδας να δεχθεί μόνο υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις τη συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, κάτι που φάνηκε από τις χθεσινές δηλώσεις του.

«Με στόχο την ενίσχυση της άμυνας και την αποτελεσματικότερη λειτουργία του στρατού, δεν θεωρούμε σωστό να τίθενται εμπόδια στο εμπόριο αμυντικών προϊόντων μεταξύ των συμμάχων. Αυτά τα εμπόδια και οι περιορισμοί πρέπει να αρθούν αμέσως και χωρίς καμία προϋπόθεση», ανέφερε ο πρόεδρος της Τουρκίας λίγο πριν από την αναχώρησή του από την Άγκυρα για τη Χάγη.

Το σχέδιο του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες έως το 2035 και η θέση της Ελλάδας

Σήμερα το πρωί, οι 32 ηγέτες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας συναντιούνται με βασικό θέμα στην ατζέντα την περαιτέρω ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Συμμαχίας. Είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια πρώτη άτυπη συζήτηση χθες το βράδυ στο παλάτι Huis ten Bosch, όπου ο βασιλιάς της Ολλανδίας, Βίλεμ-Αλεξάντερ, με τη σύζυγό του, βασίλισσα Μαξίμα, διοργάνωσαν δείπνο προς τιμήν τους.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ταχθεί στο πλευρό του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα αυτό προτού αυτός ορκιστεί και αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του. «Πρέπει να σας πω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ, όταν έθεσε για πρώτη φορά τους Ευρωπαίους ηγέτες -εγώ δεν ήμουν τότε ακόμα Πρωθυπουργός- προ των ευθυνών τους, λέγοντάς τους ξεκάθαρα το 2018 ότι “δεν γίνεται εγώ να πληρώνω για εσάς και εσείς να μην πληροίτε την ελάχιστη υποχρέωσή σας να δαπανάτε το 2% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες”, είχε επί της ουσίας δίκιο», είπε στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Truth Social, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που ο ίδιος δημιούργησε, ο Ντόναλντ Τραμπ ανήρτησε χθες το απόγευμα το μήνυμα που του έστειλε ο Μαρκ Ρούτε για να τον συγχαρεί για την παρέμβασή του για τις αμυντικές δαπάνες, αλλά και έναν πίνακα που έδειχνε την κατάταξη των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ ανάλογα με το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπάνησαν το 2024 για την άμυνα. Όπως φαίνεται στον πίνακα αυτό, οι ΗΠΑ είναι στην τρίτη θέση, με ποσοστό 3,38%. Η Ελλάδα στην πέμπτη, με 3,08%.

Το παρασκήνιο της Συνόδου του ΝΑΤΟ και η επιστροφή Τραμπ

Οι ηγέτες σήμερα στην τρίωρη προγραμματισμένη συνεδρίασή τους θα υποδεχθούν για πρώτη φορά τον Ντόναλντ Τραμπ σε Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ μετά το 2019 και θα θέσουν σίγουρα το θέμα της επόμενης ημέρας μετά το διαφαινόμενο πέρας στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν, με τη συμμετοχή και των ΗΠΑ. Βασικό ζητούμενο της σημερινής συνεδρίασης, ωστόσο, στο οποίο θα κληθούν να συμφωνήσουν οι ηγέτες των χωρών της Συμμαχίας, είναι η έγκριση του νέου σχεδίου επενδύσεων του ΝΑΤΟ στην άμυνα, το οποίο θέτει ψηλότερα τον πήχυ της αύξησης των δαπανών και των επενδύσεων στην άμυνα για τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας. Συγκεκριμένα, το σχέδιο προβλέπει δαπάνες ύψους 5% σε βάθος δεκαετίας.

Σύμφωνα με όσα έχουν ήδη ανακοινωθεί από τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο στόχος αφορά κατά 3,5% αμιγώς αμυντικές δαπάνες και κατά 1,5% δαπάνες και επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως οι υποδομές, η βιομηχανία και η ανθεκτικότητα. Ο αρχικός χρονικός ορίζοντας για την υλοποίηση της δέσμευσης είναι το 2035, αλλά δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί και αναμένεται επίσης να αποτελέσει θέμα συζήτησης μεταξύ των ηγετών.

Τι θα πει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην παρέμβασή του

Στην παρέμβασή του στη Σύνοδο Κορυφής, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της Ελλάδας ως συμμάχου, καθώς τηρούσε τη δέσμευση περί αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ (2% του ΑΕΠ) ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, συνεισφέροντας σημαντικά στις δυνατότητες της Συμμαχίας σε μια κρίσιμη περιοχή για την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια.

Ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναφερθεί ακόμα στις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, στις απειλές για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια και στον ρόλο που καλείται να παίξει η Συμμαχία εν μέσω ενός όλο και πιο αβέβαιου διεθνούς περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα, θα τονίσει κατά πληροφορίες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ξοδεύει περί το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα, καθώς αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις ασφαλείας. Η χώρα μας βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα των χωρών της Συμμαχίας που έχουν υπερβεί τη σημερινή δέσμευση του 2% και βρίσκεται στην 5η θέση κατάταξης χωρών του ΝΑΤΟ ως προς το ποσοστό αμυντικών δαπανών επί του ΑΕΠ. Ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναφερθεί ακόμα στο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας ύψους 25 δισ. ευρώ.

Στη Χάγη βρίσκονται επίσης για τη Σύνοδο Κορυφής ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας. Στην κυβερνητική αποστολή συμμετέχουν ο Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, Μίλτων Νικολαΐδης, ο Γενικός Γραμματέας Εθνικής Ασφάλειας, Θάνος Ντόκος, και η Ειδική Σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του Πρωθυπουργού, Αριστοτελία Πελώνη. Στο περιθώριο της Συνόδου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Καναδό ομόλογό του, Μαρκ Κάρνεϊ.