Με τη Λιβύη να έχει έρθει στο επίκεντρο, τόσο λόγω των προφανών εναγκαλισμών και της Βεγγάζης με την Άγκυρα (πέραν, ασφαλώς, της Τρίπολης) και με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, να μεταβαίνει σήμερα στο Παρίσι και να ανοίγει τον σχετικό φάκελο στη συνάντηση με τον ομόλογό του, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, το parapolitika.gr θυμίζει ορισμένες πτυχές του επίμαχου, τουρκολιβυκού μνημονίου, την επομένη της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες και της εκ νέου ευρωπαϊκής καταδίκης του ως μη δημιουργούντος έννομες συνέπειες για «τρίτα κράτη».
Πότε υπεγράφη το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η σύνδεση με τη "Γαλάζια Πατρίδα"
Στις 27-11-2019 υπογράφηκε -και δημοσιοποιήθηκε στις 28-11-2019- στην Κωνσταντινούπολη, μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του φερόμενου ως πρωθυπουργού («επικεφαλής της Κυβέρνησης Εθνικής Συμμαχίας») της Λιβύης Φαγέζ αλ Σαράζ, το λεγόμενο «τουρκολιβυκό μνημόνιο κατανόησης». Η τουρκολιβυκή συμφωνία περιελάμβανε ένα 5σέλιδο κείμενο, στο οποίο καθορίζονταν υποτίθεται η ΑΟΖ της Τουρκίας και της Λιβύης. Το κείμενο, γραμμένο σε τουρκικά, αραβικά και αγγλικά, οριοθετεί την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ των δύο χωρών, η οποία περνάει δίπλα ακριβώς από ελληνικά νησιά, όπως η Ρόδος, η Κάρπαθος και η Κρήτη, στα οποία φυσικά δεν αναγνωρίζει κανένα δικαίωμα, με βάση την παγίως γνωστή θέση της Άγκυρας περί των θαλασσίων ζωνών και την επήρεια που μπορεί να έχουν στη χάραξη υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ τα νησιά. Το μνημόνιο, που από την άποψη της διατύπωσής του έμοιαζε περισσότερο με νομικά δεσμευτικό κείμενο (προβλέποντας για παράδειγμα την επίλυση διαφορών μέσω του άρθρου 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, την κατάθεση στη ΓΓ των ΗΕ κ.α.), καταστρατηγεί το Δίκαιο της Θάλασσας, με βάση τη Σύμβαση του Montego Bay, ενώ παράλληλα η Λιβύη εκπροσωπήθηκε από μια «αρχή», χωρίς καμία νομιμοποίηση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Από εκεί και πέρα, σημειώνεται πως επρόκειτο για μια «κορύφωση» του τουρκικού αναθεωρητισμού, όπως είχε εκδηλωθεί με βάση το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που είχε ήδη μεν εκπονηθεί ουσιαστικά από το 2006, ωστόσο τότε και συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 2019, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε φωτογραφηθεί στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας όπου, ενώ υπογράφει το βιβλίο επισκεπτών της σχολής, στο φόντο υπάρχει ένας χάρτης που γράφει «Γαλάζια πατρίδα έκταση 462.000 χιλιομέτρων». Στο χάρτη αυτόν περιλαμβάνεται το μισό Αιγαίο και συγκεκριμένα: οι θαλάσσιες περιοχές γύρω από τη Λήμνο, τη Μυτιλήνη, τη Χίο μέχρι και ανατολικά της Κρήτης περιλαμβάνονται στο χάρτη.
Από εκεί και πέρα, τον Οκτώβριο του 2022, υπήρξε και μια δεύτερη τουρκολιβυκή, ενεργειακή, «συµφωνία», επί τη βάσει του παράνομου αυτού τουρκολιβυκού μνημονίου το 2019, ενώ και τις προηγούμενες μέρες υπήρξε και το μνημόνιο κατανόησης ανάμεσα στην Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) και την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου (TPAO) για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές. Και εδώ η Αθήνα διεμήνυσε άμεσα πως «δεν θα δεχθεί σε καμία περίπτωση παραβίαση κυριαρχικών της δικαιωμάτων», με τον Γιώργο Γεραπετρίτη σε συνέντευξή του στα Παραπολιτικά 90,1 να αναφέρει πως «απ’ ότι φαίνεται εκ πρώτης όψεως ο χάρτης ο οποίος διακινείται αποδίδει τις έρευνες σε θαλάσσιες ζώνες οι οποίες είναι νοτίως της μέσης γραμμής άρα ουσιαστικά στο πεδίο αρμοδιότητας της Λιβύης άρα δεν πλήττουν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα».
Η απάντηση της Αθήνας
Η απάντηση της Αθήνας επί του πρακτέου ήταν η συμφωνία του Αυγούστου του 2020, που συνήψε με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της ΑΟΖ των δύο χωρών. Όπως τόνισε ο τότε Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, κατά την τελετή της υπογραφής της συμφωνίας η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου, κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών της Ελλάδας σε υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Παράλληλα, όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας -Λιβύης έχει καταλήξει εκεί που ανήκε από την πρώτη στιγμή, στον κάλαθο των αχρήστων». Ο τότε Αιγύπτιος ομόλογός του Σάμεχ Σούκρι, επεσήμανε από την πλευρά του ότι θα μεγιστοποιηθεί η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων στην ΑΟΖ, «ιδιαίτερα των ελπιδοφόρων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Η σύγκριση των δύο συμφωνιών και η ουσιαστική ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου από τη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου (η διακεκομμένη γραμμή είναι το τουρκολιβυκό μνημόνιο και η ευθεία γραμμή των 5 σημείων δείχνει την οριοθέτηση Αθήνας-Καΐρου)
En
