Aντιµέτωπη µε ένα πολύ σοβαρό –και επίµονο– πρόβληµα είναι η κυβέρνηση, αυτό της λειψυδρίας. Με βάση την τελευταία µελέτη του World Resources Institute, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 19η θέση παγκοσµίως όσον αφορά τον κίνδυνο λειψυδρίας, ενώ ανάλογες προκλήσεις αντιµετωπίζουν όλες οι χώρες της Μεσογείου, καθώς το πρόβληµα εντείνεται λόγω της κλιµατικής αλλαγής, η οποία µειώνει την προσφορά και αυξάνει τη ζήτηση νερού.

Παρά τις παρεµβάσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, όπως η κατασκευή νέων φραγµάτων και η διάνοιξη γεωτρήσεων, το πρόβληµα επιµένει τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλες ουσιαστικά τις µεσογειακές χώρες. Στο δε Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπου συγκεντρώνεται σχεδόν ο µισός πληθυσµός της χώρας, σύµφωνα µε την ΕΥ∆ΑΠ, η επάρκεια στο νερό φτάνει µόλις τα 2,5 χρόνια!

Η αντιµετώπιση του προβλήµατος της λειψυδρίας και η υιοθέτηση Εθνικού Σχεδίου για τη ∆ιαχείριση των Υδάτων είναι πλέον στις πρώτες προτεραιότητες της κυβέρνησης, µε τον Κωστή Χατζηδάκη να έχει τον συντονισµό και την εποπτεία της προσπάθειας αυτής.


Η Ελλάδα αντιμέτωπη με πρωτοφανή λειψυδρία – Πού βρισκόμαστε παγκοσμίω

Σύµφωνα µε τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Μέγαρο Μαξίµου, την τελευταία δεκαετία καταγράφεται υπερδιπλασιασµός (+139%) στη χρήση νερού για ύδρευση, εξαιτίας, µεταξύ άλλων, της αυξηµένης τουριστικής κίνησης. Μεγάλο πρόβληµα υπάρχει και µε τα δίκτυα διανοµής, που έχουν απώλειες της τάξης του 50%. Το µισό νερό, δηλαδή, χάνεται στην πορεία, πριν φτάσει στον καταναλωτή! Κατόπιν πρωτοβουλίας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, έγινε πλήρης χαρτογράφηση της υφιστάµενης κατάστασης, για να βρεθούν οι βέλτιστες δυνατές λύσεις, µε τη συνεργασία πολλών συναρµόδιων υπουργείων. Ετσι, διαπιστώθηκε ότι το 80% των υδατικών πόρων κατευθύνεται στην κάλυψη αρδευτικών αναγκών, ενός τοµέα στον οποίο η χώρα µας δαπανά τον µεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόµενης γης στην Ε.Ε. (σ.σ.: ένα εκτάριο ισούται µε δέκα στρέµµατα).

∆ιαπιστώθηκε επίσης η µείωση της διαθεσιµότητας των επιφανειακών πόρων και η αύξηση της χρήσης γεωτρήσεων, µε αποτέλεσµα την υφαλµύριση των υδάτων. Κατά την περίοδο 2000-2022, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80%, ενώ, αντίθετα, η χρήση επιφανειακών υδάτων µειώθηκε κατά 40%. Η σηµαντική αύξηση στην άντληση υπόγειων υδάτων πιέζει τα αποθέµατα στον υδροφόρο ορίζοντα και οδηγεί σε υφαλµύριση των υδάτων. Παρά, δε, τις αυξηµένες βροχοπτώσεις των τελευταίων µηνών, τα αποθέµατα νερού στους ταµιευτήρες των υδροηλεκτρικών της ∆ΕΗ βρίσκονται σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα. Τα φράγµατα της ∆ΕΗ χρησιµοποιούνται τόσο για την παραγωγή ενέργειας όσο και για άρδευση και ύδρευση. Συνεπώς, η µείωση των αποθεµάτων εγκυµονεί κινδύνους όχι µόνο για την επάρκεια νερού, αλλά και για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.

Αλλο ένα σύνθετο πρόβληµα είναι ο πολυκερµατισµός της δραστηριότητας ύδρευσης και η έλλειψη συντονισµού (συνοπτικά, υπάρχουν 739 πάροχοι ∆ΕΥΑ, ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, ΟΑΚ, Αποκεντρωµένες).

Τι περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο για τη ∆ιαχείριση των Υδάτων

Ο Κωστής Χατζηδάκης, έχοντας πια υπόψη του όλα αυτά τα δεδοµένα, συντονίζει εδώ και καιρό τη συνεργασία των συναρµόδιων υπουργείων και φορέων (Εσωτερικών, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Υποδοµών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ΕΥ∆ΑΠ, ∆ΕΗ κ.ά.) για την κατάρτιση αυτού του εθνικού σχεδίου. Πριν από λίγες ηµέρες, µάλιστα, έγινε µια πρώτη ενηµέρωση στον πρωθυπουργό για τις προτάσεις που υπάρχουν στο τραπέζι, ενώ προγραµµατίστηκε νέα συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Χατζηδάκη για το ζήτηµα αυτό. Τα βασικά θέµατα στο οποία θα πρέπει να απαντήσει το Εθνικό Σχέδιο για τη ∆ιαχείριση των Υδάτων είναι: Ποιες θα είναι οι δοµές διαχείρισης των υδάτων; Ποια έργα πρέπει να υλοποιηθούν τα επόµενα χρόνια;

Προκρίνονται, µεταξύ άλλων, τα φράγµατα, ο εκσυγχρονισµός των δικτύων, αλλά και εδώ χρειάζεται προτεραιοποίηση και εξασφαλισµένη χρηµατοδότηση. Απαιτούνται επίσης σχέδια διαχείρισης υδάτων, µε επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδίων και κατάρτιση σχεδίων όπου δεν υπάρχουν.



Τα νησιά που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς νερό το καλοκαίρι

Ιδιαίτερο κεφάλαιο στο µείζον αυτό ζήτηµα αποτελεί η διαχείριση του νερού στα νησιά. Τα νησιά µάλιστα που ενδέχεται να αντιµετωπίσουν ακόµα και φέτος το µεγαλύτερο πρόβληµα είναι η Κέρκυρα, η Λέσβος, η Νάξος, η Ανδρος, η Φολέγανδρος και ορισµένοι δήµοι της Κρήτης. Ειδικά για τα νησιά, το υπό κατάρτιση Εθνικό Σχέδιο ενδέχεται να περιλαµβάνει τις ενέργειες που περιγράφονται στο γράφηµα 1, ενώ στο γράφηµα 2 περιγράφονται οι προτάσεις που προκρίνονται από ειδική οµάδα, που ερευνά µελέτες και προτάσεις και έχει εστιάσει, σύµφωνα µε πληροφορίες, πολύ προσεκτικά στο παράδειγµα του Ισραήλ, ενώ έχει µάλιστα ξεχωρίσει, σύµφωνα µε πληροφορίες, συγκεκριµένα σηµεία.


Τα σηµεία που προκρίνονται από την πολιτική υδάτων του Ισραήλ

  1. Ολοκληρωµένη διαχείριση υδάτων ∆ηµιουργία Αρχής αποχέτευσης και ύδρευσης (και µακροπρόθεσµος σχεδιασµός).
  2. Σύµπραξη ∆ηµοσίου και ιδιωτικού τοµέα για έργα υποδοµής και αυτοχρηµατοδότηση επενδύσεων µέσω λογαριασµών.
  3. Εξοικονόµηση νερού Εκστρατείες ευαισθητοποίησης – 18% µείωση νερού στα αστικά κέντρα.
  4. Αφαλάτωση Κατασκευή µονάδων – Κάλυψη 40% των αναγκών σε πόσιµο νερό το 2025 και εκτίµηση για 60% το 2050.
  5. Ανακύκλωση νερού 86% των αστικών λυµάτων ανακυκλώνονται για γεωργική χρήση.
  6. Γεωργία ∆ιπλασιασµός της απόδοσης στην αγροτική παραγωγή για κάθε κ.µ. νερού που χρησιµοποιείται για άρδευση – 50%+ του νερού από βροχή και ανακύκλωση – διατήρηση χαµηλών τιµών σε σχέση µε το πόσιµο νερό.
  7. Τεχνολογία και καινοτοµία Στάγδην άρδευση, έξ υπνη µέτρηση κατανάλωσης και ανίχνευσης διαρροών και σύγχρονη διαχείριση των οµβρίων.



Σχέδιο διαχείρισης νερού στα νησιά και την Κρήτη

  1. Ιsland proofing Χαρτογράφηση υποδοµών και αναγκών και έκθεση αποτύπωσης υδατικού ισοζυγίου.
  2. Ταµείο Μικρών Εργων Για στοχευµένες χρηµατοδοτήσεις από το Πρόγραµµα ∆ηµοσίων Επενδύσεων (κυρίως για λειτουργικές δαπάνες ή µισθώσεις), µε πρότυπα τεύχη και µοναδιαία κόστη.
  3. Fast track Χορήγηση αδειών προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας αφαλατώσεων (έως και 2.000 κυβικά και έως δύο έτη).
  4. Χρηµατοδότηση µελετών και τεχνικών συµβούλων και υποστήριξη αδύναµων δικαιούχων, µε εθνική σηµασία (για παράδειγµα το Καστελλόριζο).
  5. Εκτακτες παρεµβάσεις Προµήθεια - εγκατάσταση water kiosks, ενεργειακή υποστήριξη υδρευτικών υποδοµών, µίσθωση και λειτουργία µονάδων αφαλάτωσης για κάλυψη επειγουσών αναγκών.
  6. Πιλοτικά ερευνητικά προγράµµατα π.χ. για υφαλµύριση.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά