Η μακροχρόνια εμφυλιοπολεμική κατάσταση στη Λιβύη οδηγεί σε αποτυχία όλες τις συμφωνίες της Ε.Ε. με την Τρίπολη και τη Βεγγάζη. Από τις 14.000 αφίξεις το 2024 φτάσαμε στις 27.000 αφίξεις στην αρχή του έτους και είμαστε ακόμη στον Ιούλιο.

Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος της Τουρκίας είναι καταλυτικός. Με κύρια επιδίωξη τις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Λιβύης και την ανοχή ΗΠΑ και Ρωσίας η Τουρκία εισχωρεί όλο και περισσότερο στη Λιβύη με κύριο όχημα την παροχή στρατιωτικής ενίσχυσης. Αυτή τη φορά συνάπτει συμφωνίες και με τις δύο πλευρές της χώρας, την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και την προσωρινή κυβέρνηση της Βεγγάζης. Ακόμη και χθες το υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Κυβέρνησης της Τρίπολης υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με την Τουρκία για την ενίσχυση του λιβυκού στρατού. Η συμφωνία υπογράφηκε στην Άγκυρα και όπως δήλωσε ο Λίβυος υφυπουργός υπεγράφη «για την εκπαίδευση και ανάπτυξη του λιβυκού στρατού, επαινώντας τη στρατηγική σχέση μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας σε αυτόν τον τομέα, ενώ η τουρκική πλευρά επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να υποστηρίξει τη Λιβύη στην οικοδόμηση των αμυντικών της δυνατοτήτων, αντανακλώντας το βάθος της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών». Αυτή είναι η τρίτη συμφωνία από το 2019 που υπεγράφη και το τουρκολυβικό μνημόνιο, ενώ ακολούθησαν ακόμη δύο το 2022.

Με την προσδοκία της επαναπροσέγγισης με τη Λιβύη μεταβαίνει στην Τρίπολη ο Γεραπετρίτης

Μέσα στο κλίμα αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γραπετρίτης προετοιμάζεται να επισκεφτεί την Τρίτη την Τρίπολη, θέτοντας σε εφαρμογή τη δεύτερη φάση προσέγγισης της Λιβύης τόσο για το θέμα του μεταναστευτικού όσο και για το ζήτημα του παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου και τον διάλογο για τον ορισμό των θαλάσσιων ζωνών.

Το εγχείρημα του Έλληνα ΥΠΕΞ εμφανίζει μεγαλύτερη δυσκολία από την προηγούμενη συνάντηση με τον στρατηγό Χαφτάρ, καθώς ο πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά ποδηγετείτε από την Άγκυρα, υπέγραψε το τουρκολιβυκό μνημόνιο και διατηρεί στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία. Βέβαια η κυβερνητική θητεία του έχει λήξει από τον περασμένο Δεκέμβριο και παρά τη διεθνή αναγνώριση της κυβέρνησής του, καλείται τώρα από τη διεθνή κοινότητα να οδηγήσει τη χώρα του σε εκλογές και το αποτέλεσμα να γίνει αποδεκτό από όλες τις φυλές της χώρας και κυρίως από αυτές που ανήκουν στην ανατολική πλευρά. Κάτι σχεδόν αδύνατο.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, επιδίωξη του Γιώργου Γεραπετρίτη στο επικείμενο ταξίδι του είναι να εμφανίσει μία ισόρροπη στάση μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, η συνάντηση της Τρίτης απαιτεί διαφορετική προσέγγιση καθώς θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν και οι σκληρές ανακοινώσεις που εκδόθηκαν από την Τρίπολη, μετά τη δημοσιοποίηση της διεθνούς πρόσκλησης από την Ελλάδα για υποβολή προσφορών σχετικά με τη χορήγηση αδειών για έρευνες σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης. Να υπενθυμίσουμε ότι οι ανακοινώσεις αυτές ήταν ιδιαίτερα επιθετικές και έκαναν λόγω για παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της γειτονικής χώρας.

Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν και το διπλωματικό επεισόδιο που είχε συμβεί τον Νοέμβριο του 2022 με την επίσκεψη του τότε υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Τρίπολη. Να θυμίσουμε ότι ο κ. Δένδιας ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντηση με τον πρόεδρο του προεδρικού συμβουλίου Μοχάμεντ Μένφι, όταν στο αεροδρόμιο της Τρίπολης εμφανίστηκε να τον υποδέχεται η υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης Νάιλα Μανγκους. Τότε ο κ. Δένδιας είχε αποφασίσει να αναχωρήσει για τη Βεγγάζη αρνούμενος να πραγματοποιήσει τη συνάντηση μαζί της. Η κ. Μανγκούς είχε υπογράψει νωρίτερα το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο είχε καταδικαστεί από τη διεθνή κοινότητα. Βέβαια, όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, από τότε έχουν περάσει 3 χρόνια και το βεβαρυμμένο κλίμα από εκείνο το επεισόδιο δεν υφίσταται πλέον.

Την ίδια ώρα στο υπουργείο Εξωτερικών, μετρούν και το αποτύπωμα στις ελληνολιβυκές σχέσεις που άφησε η επίσκεψη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας στη Βεγγάζη, εκφράζοντας ικανοποίηση από το αποτέλεσμα της καθώς διαχωρίζουν τις επαφές που είχε ο κ. Γεραπετρίτης με τον στρατάρχη Χαφτάρ από την μετέπειτα αποστολή του Κοινοτικού Επιτρόπου και της συνοδείας του. «Δεν συγχέονται οι δύο αποστολές» διαμηνύουν πηγές του υπουργείου Εξωτερικών και προσμετρούν τις δύο προσεγγίσεις που έγιναν από τους γιους Χαφτάρ προς την ελληνική πλευρά, μετά το διπλωματικό επεισόδιο με εμφανή στόχο την αποκατάσταση του διπλωματικού κλίματος και την ενίσχυση των ελληνολιβυκών σχέσεων.