Δεν χρειάζεται να έχει εντρυφήσει ιδιαιτέρως κάποιος στην ιστορία της Λιβύης ή να έχει επισκεφθεί τη διχασμένη χώρα για να αντιληφθεί τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν και (κυρίως) την επιμονή με την οποία παζαρεύουν οι έχοντες την εξουσία στη συγκεκριμένη πλευρά της Βόρειας Αφρικής. Τούτων λεχθέντων, θα μπορούσε να μην προκαλέσει την έκπληξη που εντέλει προκάλεσε διεθνώς το πρόσφατο διπλωματικό επεισόδιο στη Βεγγάζη.

Ωστόσο, το συμβάν «μούδιασε» τις Βρυξέλλες, επειδή δεν έχει ξανασυμβεί να πηγαίνει Ευρωπαίος επίτροπος, εν προκειμένω ο Μάγκνους Μπρούνερ, με υπουργούς κρατών-μελών της Ε.Ε. σε τρίτη χώρα και να μην τους επιτρέπεται η είσοδος, επειδή (υποτίθεται ότι) παραβίασαν το διπλωματικό πρωτόκολλο, ενώ βρίσκονταν σε ταξίδι για να συζητήσουν τον χειρισμό των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών στη Μεσόγειο.


Το άγνωστο παρασκήνιο της πρωτοφανούς διπλωματικής κρίσης στη Λιβύη

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αποκαλύπτουν το ακριβές παρασκήνιο της πρωτοφανούς διπλωματικής κρίσης και τη στρατηγική που ακολουθεί η Ελλάδα για να αποφεύγει τις λιβυκές παγίδες. Εν αντιθέσει με τα όσα ειπώθηκαν ή γράφτηκαν δημοσίως, καλά πληροφορημένες πηγές, με γνώση του θυμικού των Λίβυων, έλεγαν στην υπογράφουσα πως εκείνο που θύμωσε τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ ήταν το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή αποστολή μετέβη πρώτα στην Τρίπολη και μετά στη «δική του» Βεγγάζη.

Ο Ευρωπαίος επίτροπος βρισκόταν σε ταξίδι με υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα. Αφού επισκέφθηκε την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στην Τρίπολη, στη Δυτική Λιβύη, η ομάδα έφτασε στη Βεγγάζη στην ανατολική πλευρά, που ελέγχεται από τον Χαφτάρ, ο οποίος είναι σύμμαχος της Ρωσίας. Η ευρωπαϊκή ομάδα επέμεινε να μιλήσει μόνο με τον Χαφτάρ, για να μη «νομιμοποιήσει» τους αξιωματούχους της κυβέρνησής του. Ομως, ο Χαφτάρ αρνήθηκε και διεμήνυσε ότι η συνάντηση είτε θα περιελάμβανε και μια ομάδα ανώτερων υπουργών και βοηθών του είτε δεν θα γινόταν. Τότε προκλήθηκε το ζήτημα.



Το διπλωματικό «αυτογκόλ»

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι ο Ευρωπαίος επίτροπος έβαλε διπλωματικό «αυτογκόλ». Πρώτα από όλα, κρίνεται απαραίτητη η εξής διευκρίνιση: μολονότι ο ΟΗΕ αναγνωρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, δεν παύει αυτή να είναι μεταβατική. Προσωρινή. Δεν έχουν γίνει εκλογές, γι’ αυτό και οποιοδήποτε αποτέλεσμα παράγει η (φιλοτουρκική) κυβέρνηση του Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά -βλέπε τουρκολιβυκό μνημόνιο- είναι άκυρο. Ο κ. Μπρούνερ θα μπορούσε να είχε χειριστεί με περισσότερη μαεστρία την επίσκεψη.



Πώς η Ελλάδα απέφυγε διπλωματική «μπανανόφλουδα» της Λιβύης

Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, το ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης αποφάσισε να «σπάσει» στα δύο το ταξίδι του. Επέλεξε να πάει πρώτα στη Βεγγάζη, όπου είδε τον Χαφτάρ και τους γιους του, και έπειτα από δύο εβδομάδες στην Τρίπολη (θα πάει την ερχόμενη Τρίτη). Ο σχεδιασμός του υπουργού Εξωτερικών ήταν σαφώς πιο επιτυχημένος από την οργάνωση των Ευρωπαίων. Γι’ αυτό και ο γιος του Χαφτάρ, ο Αλ Σαντίκ Χαφτάρ, επισκέφθηκε αιφνιδιαστικά τον πρόεδρο της ελληνικής κοινότητας Βεγγάζης, Κανάκη Μανδαλιό, και του μετέφερε το μήνυμα ότι «η κίνηση της Τρίτης δεν στρέφεται κατά της Ελλάδας».

Δεν ήταν, όμως, αυτή η πρώτη φορά που η Ελλάδα απέφυγε διπλωματική «μπανανόφλουδα» της Λιβύης. Ηταν Νοέμβριος του 2022 όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, αρνήθηκε να χαιρετήσει διά χειραψίας την τότε ομόλογό του, Νάιλα ελ Μανγκούς, η οποία τον περίμενε στο Αεροδρόμιο της Τρίπολης, ακριβώς για να τον αναγκάσει να αναγνωρίσει εμμέσως την κυβέρνηση του Ντμπεϊμπά, που υπέγραφε τις παράνομες συμφωνίες με τους Τούρκους. Ο εμπειρότατος κ. Δένδιας, βεβαίως, δεν το έκανε. Απέδειξε ότι είχε και έχει πολιτικά αντανακλαστικά, που σίγουρα θα ζήλευε ο Ευρωπαίος κ. Μπρούνερ. Αν τα διέθετε και ο επίτροπος, ίσως να μην μπαίναμε σε περιπέτειες.



Τι ζητεί η Λιβύη

Σύμφωνα με πληροφορίες των «Π», οι Λίβυοι ανοιγοκλείνουν τη στρόφιγγα για να πιέσουν τους Ευρωπαίους να τους δώσουν χρήματα, κυρίως για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης χώρας τους. Το κόλπο γνωστό, το είχαν εφαρμόσει και οι Τούρκοι, εργαλειοποιώντας τους Σύρους, και φυσικά «έπιασε». Οι Βρυξέλλες έχουν δεσμεύσει περίπου 150 εκατομμύρια ευρώ για βοήθεια προς τη Λιβύη από το 2014, με άλλα 465 εκατομμύρια ευρώ ειδικά για την υποστήριξη των προσπαθειών ελέγχου της μετανάστευσης και την παροχή βοήθειας σε εκτοπισμένους.

Μετά το φιάσκο στη Βεγγάζη, όμως, η Ε.Ε. θα πρέπει να επανεκτιμήσει τα σχέδιά της για συνεργασία με τη Λιβύη. Από την πλευρά του, ο Ελληνας πρωθυπουργός προχωρά σε τρίμηνη αναστολή αιτημάτων ασύλου για μετανάστες από την Αφρική, σύλληψη και κράτηση για όσους δεν δικαιούνται άσυλο και δημιουργία δύο κλειστών δομών στην Κρήτη. Παράλληλα, όμως, η Αθήνα ξεκαθαρίζει ότι «οφείλουμε να συζητάμε με τη Λιβύη, διότι είναι ο άμεσος γείτονάς μας». Και για έναν ακόμα λόγο: διότι, αν δεν διατηρούμε εμείς ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας, καλύπτουν το κενό οι Τούρκοι. Οπερ απεδείχθη τους τελευταίους μήνες.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά