EnΣε κρίσιμη καμπή οι σχέσεις με τη Λιβύη: Το πειρατικό ρεσάλτο στην ελληνική ΑΟΖ και η νέα κλιμάκωση με χάρτες
Διπλωματική κρίση στη Μεσόγειο
Η Λιβύη αμφισβητεί με χάρτες την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης, βασιζόμενη στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Αθήνα απορρίπτει τις διεκδικήσεις
Πειρατικό ρεσάλτο από τη Λιβύη στην ελληνική ΑΟΖ εξαπέλυσε η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, δυναμιτίζοντας τις ήδη εκρηκτικές σχέσεις με την Ελλάδα. Με χάρτες αμφισβητεί την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και κατηγορεί τη χώρα μας για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, σε μια προσπάθεια να επικυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο στο παρά πέντε της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στην πρωτεύουσα της βορειοαφρικανικής χώρας.
Αν και για πρώτη φορά μπαίνουν σε επίσημο έγγραφο οι διεκδικήσεις βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου, η κίνηση αυτή φαίνεται ότι ήταν αναμενόμενη. Γι' αυτό πολύ γρήγορα υπήρξε αντίδραση από την Αθήνα, που επανέλαβε μέσω διπλωματικών πηγών τη σταθερή της θέση απέναντι στις μονομερείς διεκδικήσεις της Λιβύης.
Με αφορμή τη Ρηματική Διακοίνωση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης προς τον ΟΗΕ, που αμφισβητεί ευθέως τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα, οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι η επίσημη ανακοίνωση των θέσεων της Ελλάδας θα αποσταλεί στον ΟΗΕ. Υπογραμμίζουν ότι η Διακοίνωση της Τρίπολης δεν προσθέτει κάτι νέο στην ήδη διατυπωθείσα επιχειρηματολογία, σημειώνοντας ότι η Αθήνα απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Η αναφορά σχετίζεται με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί νομικά ανυπόστατο και αντίθετο με το ισχύον Διεθνές Δίκαιο. Όσον αφορά το εκκρεμές ζήτημα της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών, η Ελλάδα επισημαίνει ότι παραμένει έτοιμη να συνεχίσει τις συζητήσεις, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Η Ελλάδα, ως γνήσια γειτονική χώρα, έχει εκδηλώσει, σύμφωνα με την εφημερίδα «Απογευματινή», την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας, όπως άλλωστε συνομολογεί και η λιβυκή πλευρά, τονίζεται χαρακτηριστικά.
Νωρίτερα είχε γίνει γνωστό ότι η Λιβύη, με Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ αμφισβήτησε την ελληνική ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι το πειρατικό ρεσάλτο από τη Λιβύη στην ελληνική ΑΟΖ στοχεύει σε παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της αφρικανικής χώρας. Επίσης, δημοσίευσε δύο χάρτες, όπου αποτυπώνει τη δική της ΑΟΖ που συμφώνησε στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Συγκεκριμένα, η οριοθετική γραμμή που υιοθετεί η Λιβύη στους χάρτες ουσιαστικά εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης, θέτοντας υπό αμφισβήτηση ακόμη και την επήρεια της Κρήτης στις θαλάσσιες ζώνες. Η διακοίνωση, που επιδόθηκε στις 20 Ιουνίου και δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουλίου στον ΟΗΕ, αναφέρει ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας, αλλά ταυτόχρονα τις χαρακτηρίζει λιβυκές θαλάσσιες περιοχές.
Επισημαίνεται πως με τη χάραξη των ελληνικών οικοπέδων επιχειρούνται τετελεσμένα εις βάρος των κυριαρχικών συμφερόντων της Λιβύης, τα οποία δεν είναι αποδεκτά.
Η Τρίπολη κατηγορεί την Ελλάδα για ενέργεια που αποτελεί σοβαρή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, υπονομεύοντας τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών. Καλεί τη διεθνή κοινότητα, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών, να διαφυλάξει την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μεσόγειο και να αποθαρρύνει ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση.
Παράλληλα, η Λιβύη ζητά αποφυγή τετελεσμένων επικαλούμενη τα κυριαρχικά δικαιώματα που της αποδίδει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο όμως είναι αντίθετο με το Δίκαιο της Θάλασσας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2019, οπότε υπογράφηκε το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Τουρκία έχει ήδη κηρύξει ΑΟΖ βάσει αυτού, θέτοντας τα όρια της Γαλάζιας Πατρίδας, κάτι που όμως δεν είχε κάνει η Λιβύη. Με τη Ρηματική Διακοίνωση αποτυπώνεται για πρώτη φορά επίσημα η λιβυκή διεκδίκηση, ενώ παράλληλα διαψεύδει όσους εκτιμούσαν ότι η Λιβύη σέβεται την ελληνική μέση γραμμή, καθώς επιβεβαιώνεται η ύπαρξη σοβαρής διένεξης.
Ωστόσο, η επίσημη αναγνώριση της διαφοράς μάλλον διευκολύνει την ελληνική πλευρά, η οποία συστηματικά ζητάει την έναρξη διαπραγματεύσεων, με πιθανή παραπομπή στη Χάγη σε περίπτωση αδιεξόδου, όπου θα κριθεί και η νομιμότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Ήδη, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έχει προτείνει στην πλευρά της Βεγγάζης τη σύσταση τεχνοκρατικών ομάδων για να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, ενώ σχεδιάζεται αντίστοιχη πρόταση να γίνει και προς την κυβέρνηση της Τρίπολης. Το πειρατικό ρεσάλτο από τη Λιβύη στην ελληνική ΑΟΖ αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό θέμα των επερχόμενων διπλωματικών επαφών.
Αν και για πρώτη φορά μπαίνουν σε επίσημο έγγραφο οι διεκδικήσεις βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου, η κίνηση αυτή φαίνεται ότι ήταν αναμενόμενη. Γι' αυτό πολύ γρήγορα υπήρξε αντίδραση από την Αθήνα, που επανέλαβε μέσω διπλωματικών πηγών τη σταθερή της θέση απέναντι στις μονομερείς διεκδικήσεις της Λιβύης.
Ρηματική διακοίνωση της Λιβύης στον ΟΗΕ
Με αφορμή τη Ρηματική Διακοίνωση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης προς τον ΟΗΕ, που αμφισβητεί ευθέως τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα, οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι η επίσημη ανακοίνωση των θέσεων της Ελλάδας θα αποσταλεί στον ΟΗΕ. Υπογραμμίζουν ότι η Διακοίνωση της Τρίπολης δεν προσθέτει κάτι νέο στην ήδη διατυπωθείσα επιχειρηματολογία, σημειώνοντας ότι η Αθήνα απορρίπτει κάθε ενέργεια ή δράση που βασίζεται σε άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, χωρίς κανένα έρεισμα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.Η αναφορά σχετίζεται με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί νομικά ανυπόστατο και αντίθετο με το ισχύον Διεθνές Δίκαιο. Όσον αφορά το εκκρεμές ζήτημα της οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών, η Ελλάδα επισημαίνει ότι παραμένει έτοιμη να συνεχίσει τις συζητήσεις, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Η Ελλάδα, ως γνήσια γειτονική χώρα, έχει εκδηλώσει, σύμφωνα με την εφημερίδα «Απογευματινή», την ετοιμότητά της για συνέχιση των συζητήσεων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου της θάλασσας, όπως άλλωστε συνομολογεί και η λιβυκή πλευρά, τονίζεται χαρακτηριστικά.
Χάρτες που εξαφανίζουν την ελληνική ΑΟΖ
Νωρίτερα είχε γίνει γνωστό ότι η Λιβύη, με Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ αμφισβήτησε την ελληνική ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι το πειρατικό ρεσάλτο από τη Λιβύη στην ελληνική ΑΟΖ στοχεύει σε παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της αφρικανικής χώρας. Επίσης, δημοσίευσε δύο χάρτες, όπου αποτυπώνει τη δική της ΑΟΖ που συμφώνησε στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.Συγκεκριμένα, η οριοθετική γραμμή που υιοθετεί η Λιβύη στους χάρτες ουσιαστικά εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης, θέτοντας υπό αμφισβήτηση ακόμη και την επήρεια της Κρήτης στις θαλάσσιες ζώνες. Η διακοίνωση, που επιδόθηκε στις 20 Ιουνίου και δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουλίου στον ΟΗΕ, αναφέρει ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας, αλλά ταυτόχρονα τις χαρακτηρίζει λιβυκές θαλάσσιες περιοχές.
Επισημαίνεται πως με τη χάραξη των ελληνικών οικοπέδων επιχειρούνται τετελεσμένα εις βάρος των κυριαρχικών συμφερόντων της Λιβύης, τα οποία δεν είναι αποδεκτά.
Κατηγορίες για παραβίαση διεθνούς δικαίου
Η Τρίπολη κατηγορεί την Ελλάδα για ενέργεια που αποτελεί σοβαρή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, υπονομεύοντας τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών. Καλεί τη διεθνή κοινότητα, υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών, να διαφυλάξει την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μεσόγειο και να αποθαρρύνει ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση.Παράλληλα, η Λιβύη ζητά αποφυγή τετελεσμένων επικαλούμενη τα κυριαρχικά δικαιώματα που της αποδίδει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο όμως είναι αντίθετο με το Δίκαιο της Θάλασσας.
Πρώτη επίσημη λιβυκή διεκδίκηση
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2019, οπότε υπογράφηκε το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Τουρκία έχει ήδη κηρύξει ΑΟΖ βάσει αυτού, θέτοντας τα όρια της Γαλάζιας Πατρίδας, κάτι που όμως δεν είχε κάνει η Λιβύη. Με τη Ρηματική Διακοίνωση αποτυπώνεται για πρώτη φορά επίσημα η λιβυκή διεκδίκηση, ενώ παράλληλα διαψεύδει όσους εκτιμούσαν ότι η Λιβύη σέβεται την ελληνική μέση γραμμή, καθώς επιβεβαιώνεται η ύπαρξη σοβαρής διένεξης.Ωστόσο, η επίσημη αναγνώριση της διαφοράς μάλλον διευκολύνει την ελληνική πλευρά, η οποία συστηματικά ζητάει την έναρξη διαπραγματεύσεων, με πιθανή παραπομπή στη Χάγη σε περίπτωση αδιεξόδου, όπου θα κριθεί και η νομιμότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
