Είναι αναμφισβήτητα η πιο κρίσιμη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τα τελευταία χρόνια (που ξεκινά σήμερα), με ανοιχτά μέτωπα πολέμου, με σοβαρές κρίσεις στις σχέσεις χωρών, με έναν πλανητάρχη που έχει μπερδέψει τον κόσμο από τις επαμφοτερίζουσες στάσεις που έχει λάβει σε σοβαρά και λιγότερο σοβαρά διακρατικά ζητήματα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ελληνική διπλωματική αποστολή, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη, προσέρχονται στην ετήσια συνεδρίαση του Οργανισμού ως ισορροπιστές σε σκοινί.

Μπροστά τους έχουν να αντιμετωπίσουν τη διαχρονικά επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, ονομαζόμενη πλέον ως «Γαλάζια Πατρίδα» από ένα Πρόεδρο, τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που κινείται με ευελιξία στην παγκόσμια σκακιέρα. Η αυριανή ημέρα θεωρείται η πλέον κρίσιμη της εβδομάδας. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντήσει μετά από έναν σχεδόν χρόνο, τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (η συνάντηση της Χάγης τον Ιούνιο ήταν εθιμοτυπική) σε μία «ουσιαστική συνάντηση» όπως την χαρακτήρισε ο Γιώργος Γεραπετρίτης και αναμένεται να θέσει στο τραπέζι όλα τα διμερή ζητήματα.

Μικρά τα περιθώρια αισιοδοξίας ενόψει των συναντήσεων Μητσοτάκη - Ερντογάν και Γεραπετρίτη - Φιντάν

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η επιδείνωση του κλίματος το τελευταίο διάστημα στις σχέσεις μας με την Τουρκία, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το αποτέλεσμα της συνάντησης των δύο ηγετών. Αντίθετα μπορεί να δούμε περαιτέρω όξυνση της κατάστασης, ανάλογα με τη στάση που θα τηρηθεί στα επίμαχα θέματα. Ασφαλώς το μεγαλύτερο «αγκάθι» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ο ανταγωνισμός των συμφερόντων των δύο χωρών στη Μεσόγειο. Η Τουρκία επιδιώκει με όλους τους τρόπους να επιβάλει τις επιδιώξεις της, αγνοώντας το Διεθνές Δίκαιο και απορρίπτοντας το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Επικαλείται τα όρια της «Γαλάζιας Πατρίδας» ακόμη και το «άκυρο και ανυπόστατο νομικά» τουρκολιβυκό μνημόνιο, προσεταιρίζεται τη Λιβύη και την Αίγυπτο, επιχειρώντας να απομονώσει γεωγραφικά την Ελλάδα και εξοργίζεται με την παρουσία της Chevron στα θαλάσσια χωρικά ύδατα.

Η στάση της αυτή, αναμένεται να τεθεί στις συνομιλίες τόσο μεταξύ Μητσοτάκη – Ερντογάν, όσο και μεταξύ Γεραπετρίτη – Φιντάν. Κυρίως, διότι, η Τουρκία προσπάθησε να επιβάλει τις επιδιώξεις της και στο πεδίο καθώς δύο φορές παρεμπόδισε την πόντιση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου - Ισραήλ και μία φορά το καλώδιο τηςοπτικής ίνας ΕΕ- Σαουδικής Αραβίας. Ακόμη και η έξοδος του «Piri Reis» τις τελευταίες ημέρες στο Αιγαίο, μεταφράζεται από έμπειρους αναλυτές, σε προσπάθεια της Άγκυρας να διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να επιτρέψει κανένα έργο στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την έγκρισή της.

Η διακηρυγμένη θέση της Ελλάδας ότι δεν θα δεχτεί οποιαδήποτε υποχώρηση σε κυριαρχικά της δικαιώματα, αναμένεται να ακουστεί και αυτή τη φορά στη συνάντηση των δύο ηγετών, πολλώ δε μάλλον που η Τουρκία με τους χάρτες που δημοσιοποίησε για τον ΘΧΣ (16/6/2025) και τα Θαλάσσια Πάρκα (2/8/2025) παραβίασε ξεκάθαρα δυνητική ελληνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Κυρίαρχο ζήτημα στη συνάντηση της Τρίτης είναι αυτό που αναμένεται να προκαλέσει και ένταση, μεταξύ των δύο ηγετών και αφορά στο αίτημα της Ελλάδας για άρση του casus belli από την Τουρκία, που έχει μπει ως όρος για την ένταξή της στο χρηματοδοτικό αμυντικό πρόγραμμα της ΕΕ «Safe». Η σύνδεση αυτών των δύο θεμάτων από την Ελλάδα έχει πολλές φορές εξοργίσει την Τουρκία, όπως φάνηκε από δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ. Η έκβαση των συνομιλιών για το ζήτημα αυτό, ίσως αποτελέσει την αρχή νέου κύκλου αντιπαράθεσης με τη γείτονα χώρα.

Σύμφωνα με αναλυτές, παγίως στις ελληνοτουρκικές συναντήσεις η Άγκυρα θέτει και θέμα προστασίας της μουσουλμανικής μειονότητας στη χώρα μας καθώς επιμένει να την ονομάζει «τουρκική». Αμφίβολο είναι όμως, εάν οι δύο ηγέτες θα εξοικονομήσουν χρόνο για το ζήτημα αυτό, αφού έχουν αναδυθεί καίρια θέματα προς επίλυση. Από το κλίμα που θα δημιουργηθεί μεταξύ των δύο ηγετών θα κριθεί και το μέλλον της Διακήρυξης των Αθηνών, όπως και ο ορισμός της συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας που έχει αναβληθεί από τον περασμένο Ιανουάριο. Καταλυτικό ρόλο ωστόσο αναμένεται να παίξει και η στάση που θα κρατήσει στα ελληνοτουρκικά ζητήματα, ο Αμερικανός Πρόεδρος μετά τη συνάντηση που θα έχει με τον Τούρκο Πρόεδρο και το αν ο Ντόναλντ Τραμπ θα ανοίξει τα χαρτιά του για τις επιδιώξεις του στην Ανατολική Μεσόγειο.