Ποια τα επίπεδα οικονομικής γνώσης των πολιτών: Αποκλειστικά στα Παραπολιτικά η πανελλαδική έρευνα του ΙΔΟΜ - Τι πιστεύουν για το σύστημα (Πίνακες)

Πόσο καλά γνωρίζουν οι Έλληνες οικονομικά; Όχι σύνθετες και περίπλοκες έννοιες, από αυτές που χρειάζονται, π.χ., για να προσληφθεί κανείς σε μια τράπεζα ή σε κάποιον οργανισμό, αλλά απλά και βασικά πράγματα. Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών και Οικονομικών Μελετών (ΙΔΟΜ) πραγματοποίησε την πρώτη πανελλαδική έρευνα που εξετάζει το επίπεδο οικονομικού αλφαβητισμού, αλλά και τις στάσεις απέναντι στην οικονομία, τις αντιλήψεις για τους θεσμούς και τις οικονομικές συμπεριφορές των πολιτών. Η έρευνα -που έγινε το Νοέμβριο του 2024 και παρουσιάζουν σήμερα για πρώτη φορά αποκλειστικά τα «Παραπολιτικά»- διεξήχθη σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών GPO, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού, και αποτυπώνει με σαφήνεια το πώς οι Έλληνες βλέπουν την οικονομία, πώς τη βιώνουν στην καθημερινότητά τους και πώς κατανοούν τις βασικές οικονομικές έννοιες.

Διαβάστε: Δημοσκόπηση Prorata: Προβάδισμα 12 μονάδων της ΝΔ έναντι του ΠΑΣΟΚ - Η άποψη για την πιθανή δημιουργία κομμάτων από Τσίπρα και Σαμαρά

Έρευνα ΙΔΟΜ: Πόσο καλά γνωρίζουν οι Έλληνες οικονομικά;

Υπάρχει, λοιπόν, στη χώρα μας αυτό που ονομάζουμε «οικονομικός εγγραμματισμός»; Τα ευρήματα δείχνουν μια μικτή εικόνα. Οι πολίτες κατανοούν, για παράδειγμα, έννοιες όπως ο πληθωρισμός και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά δυσκολεύονται σε πρακτικά και σύνθετα ζητήματα. Μόνο οι μισοί, π.χ., κατανοούν πώς λειτουργεί ο ανατοκισμός σε καταθέσεις, ενώ λιγότεροι από τους μισούς γνωρίζουν τη σχέση κινδύνου-απόδοσης. Σε ποσοστό 60% οι ερωτώμενοι απάντησαν σωστά στην ερώτηση «Τι σημαίνει πληθωρισμός;», ενώ περίπου το ίδιο ποσοστό αντιλαμβάνεται ότι 100 ευρώ σήμερα δεν έχουν την ίδια αξία με 100 ευρώ σε περίπου έναν χρόνο και συνειδητοποιούν ότι η αξία του χαρτονομίσματος αυτού θα έχει μειωθεί. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό, σχεδόν τρεις στους τέσσερις, γνωρίζουν τι ακριβώς σημαίνει υπερανάληψη ενός τραπεζικού λογαριασμού και ένα παρόμοιο ποσοστό πολιτών αντιλαμβάνονται ποια είναι η πρωταρχική λειτουργία ενός χρηματιστηρίου.

Στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, έξι στους δέκα απάντησαν σωστά, αφήνοντας τέσσερις στους δέκα με λάθος ή αδυναμία απάντησης. Επιπλέον, ένα αξιοσημείωτο ποσοστό ερωτωμένων απέφυγε εντελώς να απαντήσει, δείχνοντας όχι μόνο έλλειψη γνώσης, αλλά και έλλειψη αυτοπεποίθησης για ζητήματα οικονομικών γνώσεων.

Παρατηρούνται, παράλληλα, ενδιαφέρουσες δηµογραφικές διαφοροποιήσεις: Οι άνδρες εµφανίζονται πιο αισιόδοξοι και µε καλύτερες επιδόσεις σε τεχνικές ερωτήσεις από τις γυναίκες ερωτώµενες. Οι νεότεροι είναι πιο αισιόδοξοι, αλλά µε σηµαντικά κενά σε βασικές έννοιες, ενώ οι µεγαλύτεροι δηλώνουν πιο απαισιόδοξοι, αλλά έχουν καλύτερη κατανόηση σε οικονοµικά θέµατα.

Βαθιά κρίση εµπιστοσύνης και αξιοκρατίας και στο φάσµα της εργασίας

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαντήσεις σε µια σειρά από άλλα ερωτήµατα. Αν µη τι άλλο, είναι σχεδόν σοκαριστικό το εύρηµα ότι µόνο ένας στους δέκα Ελληνες πιστεύει ότι η σκληρή δουλειά ανταµείβεται στη χώρα. Το αποτέλεσµα αυτό αποτυπώνει µια βαθιά κρίση εµπιστοσύνης και αξιοκρατίας, που απλώνεται σε όλους τους κλάδους και το φάσµα της εργασίας. «Πιστεύετε ότι η σκληρή δουλειά και η αποτελεσµατικότητα ανταµείβονται στην Ελλάδα;», ήταν το ακριβές ερώτηµα, στο οποίο 8% απάντησε «ναι», 55,5% απάντησε «όχι» και 36,1% απάντησε «µερικές φορές».

Σε σχέση µε το δίπολο «κατανάλωση ή αποταµίευση;», επτά στους δέκα επιλέγουν την αποταµίευση έναντι της κατανάλωσης, αναζητώντας ασφάλεια και σταθερότητα. Ο δηµόσιος τοµέας εξακολουθεί να είναι ένας αρκετά ελκυστικός εργασιακός προορισµός, καθώς, συν τοις άλλοις, παρέχει µονιµότητα και σταθερά ωράρια: Στην ερώτηση «Πού προτιµάτε να εργάζεστε;», το 37,9% απαντά στο ∆ηµόσιο, το 32,1% στον ιδιωτικό τοµέα, ενώ 23,7% επιλέγει την αυτοαπασχόληση. Οι γυναίκες, µάλιστα, προτιµούν τον δηµόσιο τοµέα σε ποσοστό πολύ µεγαλύτερο από τους άντρες (44% έναντι 31%).

«Ποιοι τοµείς θεωρείτε ότι πρέπει να έχουν προτεραιότητα στη χρηµατοδότηση από το κράτος;» ρωτήθηκαν επίσης οι πολίτες και οι απαντήσεις δείχνουν πολύ ξεκάθαρες προτεραιότητες: Υγεία (85,1%), Εκπαίδευση (61,9%), κοινωνική προστασία (36,5%), δηµόσια τάξη και ασφάλεια (22,3%), οικονοµικά θέµατα (21,7%) και άµυνα (21,5%). Ένα στοιχείο µάλλον αναµενόµενο είναι ότι οι ηλικίες άνω των 55 ετών προτεραιοποιούν την υγεία, σε ποσοστό 90%. Ενα στοιχείο, όµως, όχι και τόσο αναµενόµενο είναι ότι η ηλικιακή κατηγορία όπου η δηµόσια τάξη και ασφάλεια συγκεντρώνει το µεγαλύτερο ποσοστό είναι η νεότερη -από17 έως 24 ετών- µε ποσοστό 30,8%. Τέλος, αξίζει να σηµειωθεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρηµα της έρευνας αυτής του Ι∆ΟΜ και της GPO: Εξι στους δέκα Ελληνες θεωρούν το φορολογικό σύστηµα περίπλοκο, ενώ µόλις το 1% το βρίσκει απλό.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά