EnΛάουρα Κοβέσι: Γιατί το άρθρο 86 και η ρύθμιση για την ποινική ευθύνη των υπουργών μπορεί να αλλάξει το 2029 - Το ανοιχτό ζήτημα της αναθεώρησης του Συντάγματος
Συνταγματική θωράκιση ή θεσμικό αδιέξοδο;
Το άρθρο 86 του Συντάγματος στο επίκεντρο. Η Κοβέσι ζητεί αλλαγές, η κυβέρνηση απαντά με χρονοδιάγραμμα συνταγματικής αναθεώρησης
Βασω Παλαιου
Η αναθεώρηση του ισχύοντος καθεστώτος για την ποινική ευθύνη των πολιτικών προσώπων, δηλαδή του άρθρου 86, αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί τον δημόσιο και τον πολιτικό διάλογο, διαχρονικά. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, αρκετές φορές έχει ανοίξει η συζήτηση να αλλάξει το καθεστώς μέσω του οποίου τα πολιτικά πρόσωπα λογοδοτούν όταν προκύπτουν ποινικές τους ευθύνες για αδικήματα που τελούνται στο πλαίσιο των καθηκόντων τους. Το θέμα ήρθε ξανά στην επικαιρότητα, μετά τις δηλώσεις της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, Λάουρα Κοβέσι.
Η Ευρωπαία εισαγγελέας, στο πλαίσιο των επαφών της στην Αθήνα, υπογράμμισε ότι το ισχύον καθεστώς προστασίας των υπουργών «αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία» και δημιουργεί εμπόδια στην απονομή δικαιοσύνης σε περιπτώσεις πιθανών αδικημάτων πολιτικών προσώπων. Σχολιάζοντας τις δηλώσεις αυτές, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «Παραπολιτικά 90,1», αναγνώρισε ότι πρόκειται για ένα διαχρονικό ζήτημα, αλλά τόνισε πως καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει πριν από την επόμενη συνταγματική αναθεώρηση.
Όπως εξήγησε, το άρθρο 86 ανήκει στις διατάξεις που κατοχυρώνονται συνταγματικά και ως εκ τούτου μόνο μέσω της ειδικής διαδικασίας αναθεώρησης είναι δυνατόν να τροποποιηθούν. «Ας πούμε ότι το άρθρο 86 αναθεωρείται, για την αναθεώρηση αυτή καταλαβαίνετε ότι θα πρέπει να προηγηθούν οι εκλογές του ’27, να περάσει η δεκαετία από την προηγούμενη αναθεώρηση, άρα θα μπορούμε να μιλάμε για μια νέα διάταξη περί ευθύνης υπουργών το 2029. Καταλαβαίνετε ότι οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται για αναθεώρηση μεταφέρεται σε βάθος χρόνου, δεν είναι συζήτηση των επόμενων μηνών» σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Μπούγας.
Διαβάστε: Το άρθρο 86 μπορεί να αλλάξει το 2029 - Τι είπε ο Μπούγας για το αίτημα της Λάουρα Κοβέσι στα Παραπολιτικά 90,1 (Ηχητικό)
Σε κάθε περίπτωση για την αναθεώρηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών προβλέπεται ότι αυτό γίνεται μόνο με απόφαση της Βουλής, μέσω ειδικής διαδικασίας που απαιτεί ενισχυμένη πλειοψηφία και διεξάγεται σε δύο διαδοχικές βουλευτικές περιόδους. Αυτό σημαίνει ότι κάθε συνταγματική αλλαγή χρειάζεται χρόνο και πολιτική συναίνεση. Η τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος ολοκληρώθηκε το 2019, ενώ η επόμενη δυνατότητα για νέα αναθεώρηση θα ανοίξει μετά το πέρας της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.
Η Ευρωπαία εισαγγελέας, στο πλαίσιο των επαφών της στην Αθήνα, υπογράμμισε ότι το ισχύον καθεστώς προστασίας των υπουργών «αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία» και δημιουργεί εμπόδια στην απονομή δικαιοσύνης σε περιπτώσεις πιθανών αδικημάτων πολιτικών προσώπων. Σχολιάζοντας τις δηλώσεις αυτές, ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό «Παραπολιτικά 90,1», αναγνώρισε ότι πρόκειται για ένα διαχρονικό ζήτημα, αλλά τόνισε πως καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει πριν από την επόμενη συνταγματική αναθεώρηση.
Όπως εξήγησε, το άρθρο 86 ανήκει στις διατάξεις που κατοχυρώνονται συνταγματικά και ως εκ τούτου μόνο μέσω της ειδικής διαδικασίας αναθεώρησης είναι δυνατόν να τροποποιηθούν. «Ας πούμε ότι το άρθρο 86 αναθεωρείται, για την αναθεώρηση αυτή καταλαβαίνετε ότι θα πρέπει να προηγηθούν οι εκλογές του ’27, να περάσει η δεκαετία από την προηγούμενη αναθεώρηση, άρα θα μπορούμε να μιλάμε για μια νέα διάταξη περί ευθύνης υπουργών το 2029. Καταλαβαίνετε ότι οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται για αναθεώρηση μεταφέρεται σε βάθος χρόνου, δεν είναι συζήτηση των επόμενων μηνών» σημείωσε μεταξύ άλλων ο κ. Μπούγας.
Διαβάστε: Το άρθρο 86 μπορεί να αλλάξει το 2029 - Τι είπε ο Μπούγας για το αίτημα της Λάουρα Κοβέσι στα Παραπολιτικά 90,1 (Ηχητικό)
Τι ακριβώς προβλέπει το άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών
Συγκεκριμένα το άρθρο 86 του Συντάγματος (περί ποινικής ευθύνης υπουργών) προβλέπει ένα ιδιαίτερο καθεστώς ποινικής ευθύνης για τα μέλη της κυβέρνησης και τους υφυπουργούς. Σε τέτοιες περιπτώσεις αποκλειστικά αρμόδια για να κινήσει τη διαδικασία δίωξης των υπουργών είναι η Βουλή. Οι εισαγγελικές αρχές δεν έχουν τη δυνατότητα αυτεπάγγελτης παρέμβασης. Σε τέτοιες περιπτώσεις μάλιστα οι υποθέσεις εκδικάζονται όχι από τα τακτικά ποινικά δικαστήρια αλλά από Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο συγκροτείται από ανώτατους δικαστές του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η κύρια κριτική που δέχονται αυτές οι διατάξεις είναι ότι στερείται από τους δικαστές και τους εισαγγελείς η δυνατότητα να ερευνήσουν την ποινική ευθύνη των υπουργών.Σε κάθε περίπτωση για την αναθεώρηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών προβλέπεται ότι αυτό γίνεται μόνο με απόφαση της Βουλής, μέσω ειδικής διαδικασίας που απαιτεί ενισχυμένη πλειοψηφία και διεξάγεται σε δύο διαδοχικές βουλευτικές περιόδους. Αυτό σημαίνει ότι κάθε συνταγματική αλλαγή χρειάζεται χρόνο και πολιτική συναίνεση. Η τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος ολοκληρώθηκε το 2019, ενώ η επόμενη δυνατότητα για νέα αναθεώρηση θα ανοίξει μετά το πέρας της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.
